Алесь Разанаў - Каб мелі шчасце ўваскрасаць і лётаць

Назіраеш,
Як самі сябе
Абхітроўваюць хітруны,
Пабраўшы
Усмешкі на вусны,
Як ганьбяць,
Павыстаўляўшыся напаказ,
Самі сябе ганарліўцы,
Як самі з сябе,
З рукава
Сеючы звягу ды абгаворы,
Зласлівяць зласліўцы,
Як самі сабе,
Натыкаючыся на нажы,
Помснікі помсцяць.

29
Хмара,
Маланкамі апавітая,
Над табой
Спыніцца, i ты ўбачыш
У ёй дзяўчыну-ваярку —
З дзідай у левай
I з крыжам у правай руцэ;
Затым
Хмара ў дзівосны палац
Пераменіцца раптам...

Усёю сваёй
Істотаю
Ты запомніш
Тэты свой сон,

А С в я т а я С а ф і я ,
Якая паўстане
На беразе стромкім Дзвіны,
Пачне
Яго тлумачыць
Стагоддзям.

30
Куды б ні заходзіў
Далека —
Усё адно
Прыходзіў адтуль дадому,
I як бы куды
Hi ўздымаўся высока —
Усё адно
Вяртаўся i абдымаў
Родных i блізкіх.

І ўсякі раз
Прыносіў з сабой
Ca свайго падарожжа
Айчыне i людзям айчыны
Дарунак —
Скібу
Самое далечыні
І вышыні самой лусту.

31
Усе перашкоды
Мусіш адолець сам,
Перацярпець усе крыўды,
Развеяць
Усе сумненні,

I ў перамозе
Сябе не згубіць,
I ў паразе
Сябе не страціць.

Цвёрды,
Нібы зямля,
Плаўны,
Hi бы вада,
S, нібы вецер,
Нястрымны
Шлях ваяра —

Твой шлях.

32
Што адбылося,
Хаваецца ад цябе
I разглядае цябе
Ca сховы:
Супала
Рэха з наўколлем,
З прагалам — адлюстраванне.

Будзеш шукаць — зблукаеш,
Будзеш гукаць — знямееш,
Будзеш тужыць —
Наплывуць аблокі
I прывандруе дождж.

33
Едзе здалёк дружына
Нужых ваяроў
У край,

Што з табой заручыўся,
Што даручаўся табе,
Каб чыніць
Свой суд i сваю расправу.

Мужчынам — загуба,
Жанчынам i дзецям —
Няволя,
I прысак — Менску.

«Ні скаціны,
Hi чалядзіна» —
Адно
Горкая прьімаўка
Застанецца.

34
Дзіды нацэлены,
Мечы ўзняты,
Шчыты гатовы прыняць
Заўзятыя ўдары.

Моўчкі
Хмурлівае наваколле
Удумваецца ў чалавека:

Чаму,
Што зробіць ён,
Тое будзе,

Што зробіцца з ім —
Ніхто
He адменіць?!.

35
Напярэсцігі сіле
I напярэймы гвалту,
Пераламаўшы свой шлях,
Памкнеш
Ад узгоркаў наваградскіх
Да Нямігі.

Ніхто цябе тут
Не чакаў:
Знянацку
Аб'явішся, нібы помета.

Спыніўшыся перад усімі,
Глядзіш,
Як збянтэжаныя заяры
Адсоўваюцца ў абарону.

36
Ніколі ўжо не растане
Гэты стаптаны снег,
Не паржавеюць ніколі ўжо
Гэтыя мечы,
I не струхлеюць дзіды,
I ўжо ніколі не будзе
Канца
Гэтай лютай бітве

На гэтых крывавых,
З нябёсамі злучаных
I ў наступнасць
Упісаных,
Берагах.

37
З дружынай сваёй —
Уцалелай рэшткай —
Кіруешся ў змрок
Занямелага адвячорка.

I ўсё даўжэе адлегласць
Між тым,
Што было
I што ёсць,

І ўсё больш
Ты застается ў мінулым,
I застаецца мінулае
У будучыні
Усё больш.

38
Накрэсліваюць шляхі
У кнізе твайго жыцця
Свае думныя ўзоры.

У бітвах,
Паходах,
Здзяйсненнях,
Задумах,
Стратах
Мінае твой век
I, мінаючы, набывае
Тваё аблічча.

39
Ад'ехаўшы —
Азірнешся:

Нізкае неба,
Глыбокі,
Зрушаны снег,
I на снезе
Мёртвыя ваяры —
Свае i чужыя.

Так учынілася
I хіба
Можа ўчыніцца
Інакш т а к о е ?

Toe,
Што бачыш апошні раз,
З табою развітвацца
Не захоча.

40
Чуйнаю думкай —
Ранаю чуйнай —
Слухаеш рэчаіснасць.

Што набрыняла,
Сабралася,
Падступіла
Да самай паверхні
I аб'явіцца хоча?

Дзе неабходна
Твая прысутнасць
Е як
Мусіш паводзіцца,
Каб сваё
Убіралася ў моц,
А чужое
Не мела моцы?

Усюды прысутнічаеш,
Ba ўсіх
Выпытваеш думку,
Але сваю
Нікому не адкрьшаеш,
Але ў сваю
Не ўпускаеш нікога.

41
Засвойваеш
Iспазнаеш
Cawrae большае,
Што чалавек
Можа,
I самае большае
Гэтаксама —
Чаго не можа.

Бываеш
У неба ў гасцях
I ў пекла,
Раішся з птушкамі,
З гадамі,
Ca звярамі,
I там,
Дзе для іншых —
Мяжа,
Для цябе —

Магчымасць.