Ігар Бабкоў - Хвілінка

Багдан зразумеў, што не мае выйсця. І што план адыходу, які пачынаў складацца ў яго галаве, адкладаецца на няпэўны тэрмін.

Проста герой, сказаў ён. Пакуль на свабодзе, але ўжо заўтра мае ўсе шанцы патрапіць у месца, дзе звычайна й сканчаюць сваё жыццё проста героі.

Нарэшце, сказаў чалавек і ўсміхнуўся.

Я чакаў нашай сустрэчы стагоддзямі.

***

Францішак потым кляўся, што ён сапраўды плыў у паветры, практыкуючы сакрэтныя даоскія тэхнікі хады праз рэальнасць.

У яго былі ключы ад Ленінскага пакоя і два літры мадэры, якую ён прывёз з Крыму.

І гэта цалкам мяняла справу.

Не баішся заўтра прачнуцца на руінах? — запыталася Эва Дамініка.

Яе голас канчаткова аддзяліўся ад яе. І яна са здзіўленнем услухоўвалася ў свае ўласныя інтанацыі.

Пра сядзібу я не жартавала. Эва Дамініка Вайтовіч мая прабабка, і яна мела маёнтак недзе тут, пад Менскам. Пра яе бацьку, Севярына Вайтовіча, расказвалі легенды.

Ён знік без следу ў апошнія месяцы паўстання. І звёў з сабой увесь выпускны клас менскай гімназіі. Афіцыйна гэта лічылася фальклорнай экспедыцыяй, але папаўзлі чуткі, што насамрэч яны ідуць шукаць Каралеўства.

Улады, праўда, вырашылі, што яны сышлі да інсургентаў. І будуць прабівацца праз Польшчу ў Аўстра-Вугоршчыну. Выставілі заслоны на ўсіх дарогах. Але нікога не было. Яны проста зніклі.

Урэшце яны вярнуліся. Праз дваццаць год, пасля амністыі, — працягнула яна. І нічога нікому не тлумачылі.

Мне цяжка ўявіць, што адчувала прапрабабка, калі ён нечакана з’явіўся на парозе. Напачатку, хутчэй за ўсё не паверыла. Падумала, што гэта толькі сон, і крыху засмуцілася. А потым нават пералякалася — падумала, што памёрла і яны сустрэліся як духі, — ужо на тым беразе. Яны ўсе тады чыталі Сведэнборга.

Яе вярнулі да прытомнасці пахі і водары роднага краю, — расказвала яна потым. Яна раптоўна зразумела, што духі не бываюць такія брудныя і не пахнуць, як мужыкі.

Ва ўсёй гэтай гісторыі засталося дзве загадкі.

Што за Каралеўства яны шукалі.

І дзе іх запісы, што паўсталі за гэтыя гады.

Запісы потым шмат хто шукаў. У розных архівах. Па сямейнай легендзе, яны пакінулі іх на выспе, пасярод ляснога возера, каб потым вярнуцца.

***

— Што вы там шэпчацеся, даражэнькія, — Францішак расклаў абрус проста на падлозе і сканчаў прыгатаванні.

Шклянкі былі напоўненыя, сыр пакроены, да ўсяго быў дададзены кавалак сала, цыбуліна і хлеб, ён рабіў усё гэта радасна і цырымонна, як быццам гэта быў ягоны дзень нараджэння, на які нарэшце завіталі госцейкі дарагія.

Запрашаю на сціплы сімпазіён, сказаў ён урачыста.

Парменід ужо ў дарозе, і Платон, і цені некаторых вельмі старых кітайцаў будуць з намі.

Сакрат, праўда, затрымаецца, ён зараз на бяседзе ў Агатона. Вы мусіце памятаць Агатона. Мы былі там у мінулую нашую сустрэчу. У адным з пяпярэдніх жыццяў.

***

Прапаную выпіць за Караткевіча, — сказаў Багдан, крыху з выклікам, уважліва гледзячы на Францішка. За чалавека, які вярнуў народу Айчыну.

Быў ужо трэці тост, і можна было пачынаць высвятленне, хто ёсць кім у гэтай кампаніі.

У яго быў цэлы набор такіх праверачных тастоў, для незнаёмых.

Звычайна гэта спрацоўвала: хтосьці з разуменнем усміхаўся, хтосьці пытаўся, хто такі Караткевіч, і чаму айчыну трэба вяртаць. Некаторыя прыгадвалі нашую агульную бацькаўшчыну і вялікі савецкі народ. Далей амаль заўсёды пачыналася дыскусія.

У гэтых далейшых спрэчках Багдан не ўдзельнічаў і толькі пасля падыходзіў да некаторых, знаёміцца яшчэ раз.

Але тут з ім ніхто і не збіраўся спрачацца, ён быў сярод сваіх.

Дамініка глядзела іранічна, як быццам бы ён сказаў штосьці, што і так усе ведаюць. І пра што не прынята гаварыць наўпрост.

Францішак усміхнуўся, радасна, прыязна і таксама крыху іранічна.

І за народ, — сказаў ён, працягваючы тост. — Які ніяк не можа зразумець, што яму рабіць з такім шыкоўным падарункам.

***

Першы тост быў за нечаканае спатканне — у гэтым жыцці, — удакладніў Францішак, другі — за Эву Дамініку і за прыўкраснае як такое.

А пасля трэцяй усё раптоўна паплыло: у галаве зашумела, рэчы вакол сталі цёплымі і знаёмымі, і Багдан нарэшце расслабіўся.

За апошнія гады ён звыкся сябе кантраляваць, і цяпер адчуў, як гэта ўсё ж такі прыгожа: паціху сплываць разам з усімі ў плыні часу, не спрабуючы пралічваць, што адкрыецца там, за паваротам.

Проста ўглядацца ў свет, поўны загадак.

Тут ён быў сярод сяброў. І сяброў вельмі старых. Францішак штосьці казаў пра папярэднія спатканні, у мінулых жыццях. Багдан сапраўды меў дзіўнае адчуванне дэжа вю, як быццам бы гэта ўжо адбывалася.