Ігар Бабкоў - Хвілінка

І ўсё ж штосьці было не так.

Была яшчэ адна рэч, больш важная, якую ён пачынаў разумець толькі цяпер.

***

Эва Дамініка выйшла папаліць на калідор, і тады пабачыла гэтую постаць.

Правагалася крыху, павярнуць у другі бок, прайсці паўз яго — але штосьці ў незнаёмцу выклікала давер: ён стаяў на месцы, якое ёй адразу спадабалася. Прытуліўся ў куце якраз так, як яна любіла рабіць — амаль схаваўшыся ад усіх і ў той жа час з выклікам.

Твар быў аднекуль знаёмым.

Яна падышла і папрасіла прыпаліць, забыўшыся схаваць запальнічку.

Запыталася па-беларуску. Ці можна прыпаліць папяроску? Гэтая папяроска прагучала неяк зусім несур’ёзна, амаль какетліва. Як цытата з фільма, альбо як пароль.

Чалавек ля вакна паглядзеў на яе са здзіўленнем, узяў яе руку і падпаліў яе цыгарэту яе ж запальнічкай.

І адказаў — таксама па-беларуску. Калі ласка.

Цяпер ужо не было ніякіх сумневаў, гэта быў Багдан.

Яму відавочна было няёмка, быццам бы яго заспелі за чымсьці зусім асабістым. Яна ўбачыла, як у яго дрыжаць рукі, калі ён падпальваў цыгарэту. Хацела сказаць, што яны сустракаліся, хаця й не знаёміліся — на спеўках, што гэта яна...

Але не паспела.

— А я Вас ведаю, — сказаў ён.

Вы дух пані Катарыны, адной менскай шляхцянкі канца васямнаццатага стагоддзя. Якраз тут, на гэтым месцы, была Вашая сядзіба.

Пра Вас ходзяць легенды ў інтэрнаце.

Гавораць, што вы блукаеце па калідорах і спакушаеце тутэйшых хлопчыкаў. Асабліва тых, якія не ведаюць і не хочуць ведаць тутэйшай гісторыі. А потым яны прачынаюцца ўначы, на руінах старога замку, сярод прывідаў і духаў.

Дарэчы, Ваш партрэт ляжыць у запасніках Музея, якраз цяпер яго збіраюцца выставіць.

Але тут, у жыцці, Вы значна маладзейшая.

Ён відавочна не пазнаў яе і гаварыў як з незнаёмай дзяўчынай. Зрэшты, гэта не дзіўна. Яна была на спеўках усяго некалькі разоў. І прасядзела на заднім шэрагу, прыслухоўваючыся. Там быў патрэбны іншы голас і іншыя спевы, не такія, якім іх вучылі ў кансерваторыі.

Рукі дрыжаць, — яшчэ раз падумала яна. І голас быў нейкі няўпэўнены, як быццам бы ён думаў пра нешта сваё.

Трэба было адказваць. Нарэшце пазнаёміцца, хаця й пры такіх дзіўных абставінах.

— Усё гэта праўда, але не зусім. Я — Эва Дамініка.

Катарына — мая малодшая сястрычка. Я не магу запрасіць Вас у свой маёнтак, хаця мне і вельмі хочацца. Прынамсі, не адразу. У гэтым свеце ён ужо даўно не існуе, а ў той вам яшчэ рана.

***

Ён пераацаніў сітуацыю.

Гэта ў заходніх раманах мудрыя следчыя адкідаюць першыя, самыя відавочныя гіпотэзы.

А нашыя, савецкія следчыя трымаюцца за такія версіі аберуч. Ды яшчэ падганяюць пад іх саму рэальнасць. І калі тая ўпіраецца, не згодная — тым горш для яе.

Ён зразумеў усё, што адбылося.

Ён сам, без аніякага прымусу, падставіў сябе і сваіх сяброў, а таксама справу, якой яны займаліся. І якая была надзвычай важнай, гістарычна важнай — і не толькі для іх асабіста.

Лейтэнант не будзе адкідаць занадта відавочную версію. А радасна перасаджае ўсіх і закрые справу. І пойдзе абмываць наступныя зорачкі на пагонах.

У пэўны момант ён злавіў сябе на памкненні вярнуцца. Сабраць усё, што магчыма. Нават калі штосьці застанецца, гэта не будзе выглядаць як антысавецкая акцыя.

Ён літаральна прымусіў сябе застацца на месцы.

Адступленне было ганебным.

Трэба ісці далей. Наперад. Шукаць іншае выйсце.

Таму, калі да яго падышла дзяўчына і папрасіла прыпаліць, ён зразумеў, што гэта шанец. Удваіх выбірацца прасцей, на парачкі менш звяртаюць увагі. Да таго ж, яна спытала па-беларуску, а значыць была свая. Можна дамовіцца, прыдумаць легенду.

Але тут паўстала яшчэ адна постаць. І яна ішла ў іхні бок.

***

Чалавек ішоў па калідоры, злёгку хістаючыся. Амаль плыў у паветры. Як быццам ён быў п’яны, альбо проста не ўпэўнены да канца ў сваім выбары. З’явіцца ў гэтым часе і месцы ці знайсці для матэрыялізацыі больш вясёлую эпоху.

Ён падышоў да іх і спыніўся.

Паэт і арыенталіст-аматар, сказаў ён, вытрымаўшы паўзу. І працягнуў руку для знаёмства.

Багдан прамаўчаў. Усё пачынала нагадваць тэатр абсурду. Спачатку прыпаліць папяроску, потым арыенталіст-аматар. Верагоднасць сустрэць на калідоры першага інтэрната чалавека, які звернецца да цябе па-беларуску была зусім малая. А арыенталіста-аматара дык і зусім знікомая, тысячная доля працэнта. І гэта прымушала насцеражыцца.

Але Эва Дамініка прыняла выклік.

Нікому не вядомая спявачка, назвалася яна і працягнула руку ў адказ.