Алесь Разанаў - У горадзе валадарыць Рагвалод

Прымхі — сялянскія, хатнія, «прымацкія», гэткія ж, як мяхі з жытам i як мышыны шоргат.

Прыхаманлівыя, нібы гульня ўяўленняў, прымхі прымаюцца на веру, але прынятыя, праймаюць — «прыімхаюць» — сабою, як мох саламяную страху, чалавечае бытаванне i прымушаюць яго ва ўсім, быццам з прэм'ерамі, раіцца з імі, з прымхамі.

Год — бог (Gott): ён усё ўмяшчае, усё змяняе, усім кіруе, на ўсё накладае свой адбітак.

Рухомы i круглы, нібы карагод, год апяразвае повяззю згоды канец i пачатак, годзе i кагадзе, i тое, што аддаляецца, загадкавым чынам набліжае зноўку.

Не стары i не малады, год доўжыцца заўсёды, не аддзельны ад гадзін, дзён, тыдняў i месяцаў, але i не зводзячыся да ix.

Год добры, год годны: ён дагаджае ўраджаю i гадуе гавяду, спагадае кволаму i ўлагоджвае дужае, усталёўвае над зямлёй пагоду i адварочваецца ад непагадзі i нягоды.

Год аб'яўляецца ў нагодах i пакідае згад аб сабе ў прыгодах.

Гаршчок — «харшчок»: у ім гатуецца харч, i ў кожнай харчэўні кожны госць з нецярпеннем чакае яго з'яўлення, i ў кожным хаўрусе ён свой.

Але гаршчок свой i ў самым пекле, у самым сквары, у самай гарачыні — у печы, дзе ён прымае вогненнае хрышчэнне i дзе здабывае непараўнаны гарт.

Гаршчок чорны, нібы ён купаўся ў гразі, але гэта чарната загару — i адмывацца яна не хоча.

Адны кажуць, што ў гаршка добрая доля, бо самае спажыўнае, што ёсць у хаце, аддаецца яму, у яго «горшчы», другія — што горкая i гарапашная, але сам гаршчок уважае, што яна не лепшая i не горшая, чым доля ў астатніх рэчаў, адзінае: часам яна бывае спарожненай да самага дна, а часам напоўненай з самым верхам — з «гарышчам».

Быццам вандроўная выспа, воблака блукае па паднябессі i па-над зямлёю, не могучы апусціцца на самую зямлю i ўзняцца ў самое неба — яно трывала «заблакавана» абодвума бакамі.

Няма ніводнай мясціны, ніводнай вобласці, дзе б воблака не пабывала i якую б не кранулі яго «воплакі», але найболей прывабліваецца воблака абалонамі рэк: i Об, i Обаль, i Абалянка сунімаюць воблака, суцяшаюць, наталяюць i «аблакаюць» у новае аблачэнне — трохі белае, трохі блакітнае, трохі бухматае i трохі воблае (круглявае).

Воблака не мае нязменлівага, «пашпартнага», вобліку, i, можа, таму, паклаўшыся на зямлю, людзі ўглядаюцца ў воблака не толькі вачамі, але самою сваёю душою, бо, як i воблака, душа — блукальніца.

Нехта, бывае, кажа, што воблака добрае, нехта наадварот,— што благое, але само воблака пастаянна аддаляецца ад нітак гэтых меркаванняў; яно — нібы нябесны клабук, прызначаны, каб увянчаць увесь «клубок» — нашу зматаную з супярэчнасцяў планету.

Kaca — косая, аднак там, дзе яна праходзіць, застаюцца чыстыя, без касмыкоў, касынкілугоў i роўныя каснікі пакосаў.

Kaca не спакушаецца славай i не выстаўляецца напаказ: яна толькі першаю, у расу, каштуе тыя «смакосы», якія пасля будуць каштаваць каровы i козы.

Kaca касуе ўсё, што ўзводзілі вясна i лета: яе кранае не краса званцоў, касачоў ці каласоўнікаў, a косінусы i катангенсы стасункаў з імі.

Пасада ў касы каставая — ад Касандры: яна прадказвае ўсім аднолькавы лёс i сама ж вершыць яго.

На касу, як на смерць, касавурацца гусакі, на касу сыкае асака, яе кусаюць камяні, ад яе адкасоўваюцца кусты, але, вітаючыся з ёю, касу ксціць касец Ясь i — развітваючыся з ёю — касінер Кастусь.