Генрых Далідовіч - Кліч роднага звона

— Я нікому не дазволю абразіць цябе,— адказаў я, а потым загарэўся: — Давай сходзім у рэстаран ці ў кіно!

— Ты багаты, можаш патраціцца на жанчыну?

— Не багацей, але адзін раз у рэстаран звадзіць магу.

— Іншым разам,— усміхнулася яна. А кал i падышлі да трамвайнага прыпьшку, папрасіла: — Давай пасядзім крыху ў парку.

Мы перайшлі рэйкі i на ступеньках спусціліся ў парк, знайшлі вольную лаўку, селі побач, пазіраючы, як перад намі, на абгароджаным пясчаным футбольным полі, бегаюць за мячом, гарланяць падлеткі.

— Мне тужліва, Алік,— упершыню яна загаварыла са мной пра асабістае сваё.

— Чаму? — упершыню гэтак спаважліва запытаў я.

— Я не бачу сэнсу ў жыцці...

— Такая маладая i прыгожая?

— Я маладая i, здаецца, як пішуць у газетных аб'явах, «прывабная жанчына», але... Скажы,— зірнула мне ў вочы так, нібы хацела ўбачыць маю душу,— ты шчаслівы?

Я паціснуў плячыма.

— У цябе ёсць дзеці?

— Сын.

— Жонка твая прыгожая, добрая?

— Звычайная.

— Ты яе моцна кахаеш?

— Можа, найпраўдзівей адказаць так: прывыкнуў.

— Па тым, што ты заўсёды такі акуратны, відаць, што яна добрая гаспадыня.

— Добрая.

— А я, Алік, каб ты ведаў, можа, самая нешчаслівая жанчына ў свеце...

— Чаму?

— Я люблю толькі бацькоў, дачку i яшчэ аднаго чалавека...

— Мужа?

— Не. Мужу я спачуваю, але не кахаю яго...

Я не мог запытаць, каго яна кахае, толькі раптоўна сэрца мае зайшлося: няўжо ў яе ёсць палюбоўнік?

Яна дастала з сумачкі фотаздымак i падала мне — там я ўбачыў яе, таксама ў штанах i пінжачку, малое дзіця i яе пахмурнага мужа.

Адчуваючы, што я ў гэты час думаю пра яе, яна накрыла маю руку, якую я трымаў на сваім калене, сваёй невялякай зграбнай рукою:

— Харошы ты, Алік. Спакойны, разважны, надзейны. За табой твая сям'я, мабыць, як за каменнай сцяною.

— I ты, Іна, харошая, вялікая разумніца i спагадніца, надзейная.

— Вось i прызналіся адно аднаму ў каханні,— пажартавала, паднялася.— Пайшлі, а то так нядоўга i да граху дайсці...

Я правёў яе да трамвайнага прыпынку i на гэты раз паімкнуўся пад'ехаць з ёю да вакзала.

— Не трэба, Алік,— папрасіла яна.

— Чаму?

— Не трэба,— настойліва паўтарыла, пасля цмокнула мяне ў шчаку i хуценька ўскочыла ў трамвай, як толькі адчыніліся там дзверы, памахала мне рукой, сумотна ўсміхаючыся.

Я паволі вярнуўся ў інтэрнат, спрабаваў чытаць, а пасля, перад сном, чуючы розныя гавэнды, анекдоты аднапакаёўнікаў, ніяк не мог пазбыцца думак пра 1ну. Мабыць, невыпадкова ж яна сказала, што не мае любові да мужа i нешчаслівая. Але ж яшчэ некага не проста паважае, а кахае. Каго?

Нечакана ў мяне нібы перавярнулася ўсё на душы: а можа, той чалавек — я? Можа, яна мне ўжо выразна намякнула: як кажа наш таўсцюк, хопіць сушыць мазгі, давай сыдземся i возьмем усё, што даецца мужчыне i жанчыне ў маладыя гады?

Яна мне вельмі падабаецца, я хачу быць з ёй чым даўжэй разам, але... За пяць гадоў, што жанаты, жонка, канечне ж, не здраджвае мне, а я не здраджваю ёй. Як угадала Іна, мая Вера — вельмі дбайная гаспадыня. Кватэра наша, я, сын, сама яна, нашы соткі i агарод заўсёды дагледжаныя не проста добра, а лепш, чым у іншых. Можа, толькі Вера зарана паўнее, нават цяжэе, залішне з-за дробя зей сварыцца з калегамі-бухгалтарамі ды хоча ўсяго звыш меры нацягаць у дом, не ўяўляе далейшага жыцця без каляровага тэлевізара i машыны, дзеля чаго ледзь не рабуе сваіх бацькоў i перасварылася з сёстрамі, а мне, механіку, спрыяе вучыцца таму, каб я стаў інтэлігентам, настаўнікам, а потым — дырэктарам школы, калі праз гадоў сбм пойдзе на пенсію гэты, цяперашні. Якраз з-за будучай маёй пасады яна пілуе мяне, каб я адрокся ад «сваёй нікому непатрэбнай беларускасці» (таму, да слова, нават ёй, жонцы, я не расказваў, як мяне абсякалі кэпэсэсніца i дэкан i як заступілася за мяне Іна. Зрэшты, пра 1ну я не апавёў яшчэ i таму, што Вера вельмі раўнівая). Вера такая дзелавітая, што нават блізкасць са мной найперш мае не тады, калі ўспыхне — ад убачаных мной яе калена, грудзей ці ад любоўнага позірку ці іншых сотняў, тысячаў натхненняў — здаровая пожадзь, а тады, кал i ёй «гэта добра будзе для здароўя». Я не раз пацяшаўся: «Ах ты, мой бухгалтар!», але пазней такі жончын разлік мне пачаў не падабацца, а значыць, i не спрыяць... Праўда, калі-нікалі Вера магла i пагарэзнічаць, але па-свойму дзіўна: скажам, паколькі ў яе вельмі халодныя рукі, нават улетку, дык яна любіла час ад часу падкрасціся да мяне i запусціць свае ледзяшы мне пад кашулю, незвычайна радуючыся: «Надо взбодрить соратннчка!», a калі я шчыра i жартам вішчэў, дык яна далей цешылася: «У мяне халодныя рукі, затое гарачае, добрае сэрца. A ў цябе цёплыя рукі, але халоднае сэрца». Ды... усё ж Вера — жонка i сусямейніца верная. Здаецца, яна не ўяўляе жыцця без сям'і, з-за яе, сям'і, яна пойдзе на ўсё, учэпіцца, абдзярэ кіпцямі самага роднага чалавека, самага вялікага начальніка, яна зусім не церпіць распусных жанчын i рэжа ім у вочы самую горкую праўду, абразу i пагарду, дык, бадай, не яна за мной, а я за ёй як за каменнай сцяною.