Генрых Далідовіч - Кліч роднага звона

— Я пра такія рэчы дагэтуль зусім не задумвалася,— прызналася яна.— Скажу шчыра, нават радавалася, што тут нам легка i добра. Бо раней, у Сярэдняй Азіі, нам было няпроста.

— Вось што значыць павесціся з такім, як я. З кім павядзешся, ад таго i набярэшся!

— Здаецца, на нацыянальнай глебе сутычак у нас з табой не будзе. Ды калі я яшчэ вывучу вашу мову!

Мы размаўлялі вось так, а на нас у аўтобусе пазіралі i са здзіўленнем, i з ваўкаватасцю. A сярэдніх гадоў, даволі з густам апрануты, праўда, п'янаваты мужчына павярнуўся да мяне i прыклаў руку да грудзіны:

— Я тожа беларус, але языка свайго не знаю. Як i рускага добра не ведаю.

— Дрэнна,— хітнула галавой уніз Іна.

— Знаю, што плоха. Інжынер усё ж! Але ведзь у горадзе ўсе сцясняюцца па-беларуску гаварыць, i я, дурак, сцясняюся, хоць язык беларускі, калі яго добра ведаць, сочны!

У аўтобусе загудзелі — хто за гэта, хто супраць, а я падаў знак 1не: не трэба гэтых выпадковых дыскусій. Тым больш што нам трэба было ўжо выходзіць. Калі пакінулі душнаваты аўтобус, шпарка пабеглі да недалёкага паўкружнага высокага гмаху.

— Вось я i дома,— прамовіла Іна, калі мы заскочылі ў вузкі i ветраны пераход-выгбу паміж дамамі.

— А я правяду яшчэ цябе да твайго пад'езда.

— Аз пад'езда — да дзвярэй кватэры?

— А што — нельга?

— Можна,— усмешка не пакідала Ініных вачэй i вуснаў.— Ды прыйдзецца запрашаць цябе ў кватэру, пераапранаць у сухое, ставіць пляшку, даваць чай, каб не прастудзіўся з-за мяне.

— У кватэру не прашуся: няёмка перад тваёй сястрою.

— А яна з сям'ёю ў ад'ездзе, дома я адна.

Іна сказала нібы між іншым усё гэта, а я адчуў, што трапіў быццам у зашчымку: ні напрошвацца ў госці да жанчыны, ні адступаць. Скажу шчыра, сэрца маё затрапятала, як асінавы ліст.

— Была я ў цябе ў гасцях — цяпер ты нанясі мне візіт у адказ,— здаецца, зусім спакойна запрасіла Іна.

Яна, проста выратаваўшы мяне, першая рушыла з прахадной, я падаўся за ёю, i мы поплеч пабеглі ўжо змрокам уздоўж мокрых, пахкіх сваёй лістотаю бэзу, вішань, сліў, а па другой руцэ бліскучых рознакаляровых легкавікоў на вялікай асфальтаванай пляцоўцы.

— На другі паверх можна падняцца i без ліфта,— ужо ў доме сказала Іна, a калі мы апынуліся там, адамкнула адны, у калідор, пасля другія, у кватэру, дзверы i ўсюды першага ўпускала мяне.

— Зараз пераапранемся, пагрэемся чаем альбо кан'яком,— дзелавіта прамовіла, кал i разуваліся ў невялікай вітальні. Тут жа зайшла ў пакой, што быў насупраць,— мабыць, як я паспеў ухапіць зрокам за міг, у спальню гаспадароў — неўзабаве выйшла адтуль ужо ў доўгім цёплым халаце, што хораша аблягаў яе высакаватую постаць, а мне падала новае мужчынскае спартыўнае трыко i паказала, дзе ванная.

8

«...Божа, як я хвалявалася, калі хацела, каб А. зайшоў са мной у сестрыну кватэру! Не ведаю, ці заўважыў ён, але я змушана намагалася быць спакойнай. Можа, i не прыкмеціў: бедны, сам зусім сумеўся...»

9

— Мы, ажыўленыя, але, мабыць, са стоенасцю i напружанасцю ва ўсім (ад гэтага, бадай, i ў яе, i ў мяне часта штосьці падала з рук), выпілі па кілішку-другім кан'яку, прыкусілі, запілі каваю, паглядзелі кінафільм па тэлевізары. Пасля я сядзеў ужо нібы на іголках: пачала не даваць спакою думка, што трэба падымацца ўжо, ісці адгэтуль, бо стоенасць i напружанасць набіраюць яшчэ большую моц. Я чакаў, што, можа, Іна паспрыяе: усё, дарагі, час позні, табе пара дадому. Але яна не толькі не напамінала, але i не давала знаку пра гэта, хоць ёсць нямала спосабаў, як падаць ix, гэтыя знакі, што ты, госць, ужо нежаданы.

Урэшце я не вытрымаў змагання з самім сабою, падняўся з канапы, i яна, седзячы непадалёку ў крэсле i добра зразумеўшы мой парыўчы pyx, падхапілася.

Ужо пара мне дадому збірацца,—

Вечар позны, а час не стаіць.

Ах, калі б ты магла здагадацца,

Як не хочацца мне ухадзіць!

— Максім Багдановіч? — усміхнулася Іна.

— Ён.

— I тут няма ніякага нацыяналізму!

— Які нацыяналізм! Тут — жыццё!

Іна зірнула на мяне ўжо не з усмешкай, а з нейкай глыбокай умольнасцю. Гэты позірк пранізаў маю душу, i я нечакана нават для самога сябе ступіў, абняў i прыпаў да яе вуснаў — Іна не проста саступіла доўгім пацалункам, яе губы былі паімкнёныя насустрач, узгарачаныя. Як адразу адчуў я, мужчына, яе пацалунак быў не сяброўскі, а поклічны, хмельны, ад якога дробна i, здаецца, гулка аж у скронях тропатна забілася сэрца, а сухая гарачыня хлынула ў твар. Я прытуліў яе да сябе. Іна спачатку нібы ўперлася кулачкамі мне ў грудзіну, а пасля мякка падалася, заплюшчыла вочы i закінула рукі мне на шыю. Я сашчаміў у далоні адну палавінку яе грудзей i адчуў, як таксама шалёна трапечацца яе сэрца. Яна адкінула галаву, адплюшчыла вочы, i я ўбачыў у ix зіхоткі блакітны бляск.