Генрых Далідовіч - Кліч роднага звона

Леаніла з хвіліну паляжала нерухома, таксама ўпершыню спазнаючы мяне, маю плоць, а пасля горасна раскінула рукі ў бакі:

— Не хачу, не хачу, не хачу адпускаць цябе, але трэба! Падымайся, Янік, неяк трэба хуценька апарадкавацца.

Мы разлучыліся целамі; рукі, усё маё цела трымцела ад узбуджанай страсці; не магла ачуняць i Леаніла, бездапаможна лежачы i не саромеючыся перада мной, што на ёй толькі расшпіленая i загорнутая да шыі блузка. Ды вось паднялася i яна, хіснулася, абапіраючыся на мяне:

— Божа, які шал! На мне ўсё калоціцца! I чаму ён, як бывае, не заваліўся дзе пад плот!

Я пацалаваў Леанілу ў вусны, у яе цудоўныя грудзі i не сваімі, a нібы чужымі ці ватнімі нагамі падаўся ў залу, a Леаніла, як чуў, пачала шамацець адзеннем, потым выйшла з вялікімі чырвонымі плямінамі на шчоках, са змоўніцкай сарамліва-радаснай усмешкаю. Лагодна ўзлахмаціла мне чупрыну i пайшла на кухню.

Уладзя затрымаўся на двары, a калі ён зайшоў i пачаў, падаючы то на сцяну, то на падлогу, разувацца, дык я крыху супакоіўся: ён быў п'яны i не мог па маім i Леаніліным твары разгледзець, што мы нядаўна былі ў абдымках адно аднаго i нават зведалі міг блізкай жарскасці. Тым больш што Уладзя падаўся не на кухню i не ў залю, a ў ванную, дзе мыўся, фыркаў i свістаў.

— Не свішчы, злыдзень, у хаце! — стукнула ў сцяну кулаком Леаніла.

— Пайшла ты!..

— Трымай язык за зубамі: у нас госць...

— Твой хахаль?

— Выйдзеш — убачыш,— здаецца, ужо спакойна, разважна прамовіць Леаніла, ляскаючы талеркамі.— Не хахаль, а мой любімы чалавек. Самы любімы на свеце.

Праз хвіліны тры Уладзя — без кашулі, толькі ў штанах, босы, худы, што хрушч, некалі з прыгожым, а цяпер са спітым, зглумленым тварам — выйшаў i ўбачыў мяне.

— Янак! Друг!

Ён кінуўся, абняў мяне, i я адчуў: ён i зусім хворы, i слабы, ледзь-ледзь чапляецца за жыццё.

— Ды які ты рослы, дужы, прылізаны! — пазайздросціў ён.— Пан! Наш, савецкі, панок!

Ён, як i раней, меў самалюбна падціснутыя вусны, тонкі задзірысты нос i дзёрзкія зеленаватыя вочы, ва ўсім відаць быў ягоны выклік усяму свету, але адразу было бачна ўжо, што ён, гэты выклік, скіраваны не на важнае i сур'ёзнае, а на дробязі, а то i на дурноту.

— Жыве чалавек разумна, глядзіць сябе i сям'ю, дык i выглядае панам,— падала ўшчувальны голас з кухні Леаніла.— Не табе раўня.

— Заткніся,— груба абарваў яе Уладзя, у якога ўжо да ўсяго выветрыўся «рюскі» дух.— Стаўляй нам на стол пляшку.

— Мала табе было там? Казала ж: хадзем разам дадому, усяго не перап'еш, дык не, застаўся, рашыў дарэшты змарнаваць печань.

Калі зайшлі на кухню, Уладзя ляпнуў усё яшчэ пунсовую, але зусім не разгубленую Леанілу па клубе:

— Бачыш, Янак, якая мая баба гладкая! Ад мужчын адбою няма! Не аднаму ўжо галаву закружыла!

— Апроч цябе, толькі аднаму!

— Ды любіць пасцель!

— Але не з табою!

Для мяне была нязвычная такая грубаватая манера размовы. Леаніла, раз-пораз падымаючы на мяне прыгожа сарамлівыя вочы, заўважыла гэта:

— Паводзься культурней з культурным чалавекам.

Леаніла падрыхтавала мне пачастунак. Па-вясковаму просты: хлеб, куплёная вараная каўбаса, зялёныя парніковыя агуркі, яйкі. Яна, лічы, не піла, я таксама толькі прыгубліваў, а вось Уладзя апаражняў чаркі да канца i неўзабаве зусім акасеў, вёрз абы-што:

— Янак, я табе скажу... Я табе такое магу расказаць, што ты напішаш такую кнігу!..

Я толькі ўсміхаўся: да маіх бацькоў, калі я прыеду да ix, заўсёды заходзіць адзін наш аднавясковец, разумны, але, як i Уладзя, спіты, i ўсё мае памкненне мне «такое» расказаць. A калі я аднойчы прычапіўся, каб ён нарэшце апавёў мне свой сакрэт, дык ён сказаў мне шэптам: «А ты ведаеш, што Антон крадзе вобмешку на ферме? Што Міхась забіў дзіка?», а потым яшчэ цішэй: «Чуў, што наш парторг мае ў Дзераўной бабу?»

Леаніла стаяла за Уладзевай спіною i ўвесь час не зводзіла з мяне захопленага, змоўніцкага позірку. Бачачы, што Уладзя намерыўся дапіць пляшку i ўрэшце зваліцча з ног, я заспяшаўся дадому.

— Начуй у нас,— міргнула мне Леаніла.— Дзеці ў мамы, дык месца ў нас хапае. Ляжаш у зале на канапе.

— Начуй,— забубніў i Уладзя.— Мы яшчэ з табой не пагаварылі.

Я ўяўляў, якая пасля нядаўніх варункаў з Леанілай будзе мая начоўка тут, жадаў таго, але ўсё ж змусіў сябе пайсці адгэтуль, вывеў веласіпед на шашу, што шэра льснілася ў цемнаце, паволі паехаў, думаючы, што вось яшчэ адзін раз уцякаю ад Леанілы i зноў з-за Уладзі.

Хоць я не напружваўся i не спяшаўся, спакойна перажываў хмельнае імгненне з Леанілай, усё яшчэ, здаецца, адчуваючы яе, але i пры ціхай яздзе я неўзабаве наехаў на штосьці вострае: пачало асядаць, ляскаць абадом па асфальце пярэдняе кола. Нічога не заставалася іншага, як злезці з веласіпеда i павесці яго ў руках.