Анатоль Вярцінскі - Святло зямное

ВЯСНОВЫ ЗАКОН

Закон адвечны і мудры:
калі сустрэнуць вясну,
жанчыны скінуць футры,
дрэвы накінуць ліству.
Будуць, па тым законе,
жанчыны нас хваляваць,
а дрэвы супакойваць,
думкі навяваць...

ТОЙ ГОД НЕЗВЫЧАЙНЫ...

Той год незвычайны я не забыў,
той год незвычайны.
Той год ураджайны вельмі быў,
на дзіва ўраджайны.
Шмат снегу было,
шмат сонца было
і ліўняў нямала.
Зімою было — гуло і мяло,
а летам — расло і буяла.
Яблыкі спелі, спеў белы наліў
пад промнямі поўдня.
Той белы наліў я з табою дзяліў.
І плавала поўня...
Той год не забыць мне, той крыгаход,
вясёлы, вясенні.
Той год не забыць мне, той карагод,
святочны, вясельны.
У тым карагодзе кружыліся ўсе,
як дружныя дзеці, —
і зоры, і росы, і сонца ў расе,
і вецер, і квецень...
Ці, можа, той год прысніўся ў сне
мне на дасвецці?

ПАРАДА ЮНЫМ ЗАКАХАНЫМ

Вы самыя шчодрыя з людзей.
Вашая шчодрасць не знае меры.
Да скарбаў сваіх, як чарадзей,
вы расчыняеце насцеж дзверы.
І безаглядна — куды шчадрэй! —
адзін аднаго асыпаеце скарбамі —•
ласкамі, марамі светлазарнымі,
клятвамі і гэтак далей.
Як шчодрымі вам не быць, калі
няма багаццю вашаму меры,
калі вы багатыя, як каралі
ці, лепей, як мультымільянеры.
Ды што там мільёны ці мільярды,
калі вам, як лепшы самацвет,
ззяе ўвесь свет,
увесь сусвет,
калі вам належаць зор мірыяды,
Святлеюць сузор'і ўгары,
палаюць зоркі на небаглядзе,
звісаюць нізка, як яблыкі ў садзе, —
толькі бяры іх і дары!
І я вам кажу:
у добры час!
Бярыце, дарыце сваё багацце!
Нічым не хачу азмрочваць вас.
Толькі. параду адну хачу даць я:
пакіньце што-небудзь пра запас,
скарбы свае да канца не трацьце.
Я не кажу: на чорны дзень.
Я не кажу: на час няшчасны.
Хай вас міне няшчасця цень,
гэтак жа, як і разлік мяшчанскі.
Ёсць дні, калі канчаецца штось,
калі канчаецца зорны дождж,
а пачынаецца шэры, не зорны,
не залаты, не ілюзорны.
Вось тут і спатрэбіцца якраз
той вашай шчодрасці запас,
гатоўнасці той варочаць горы,
дарыць адзін аднаму зоры.
А зрэшты, што толку з карысных парад,
якія заўсёды чамусь неўпапад!
Ешце з голаду,
кахайце змоладу,
іначай вы —
ні к сялу ні к гораду.
Кахайце, ляціце да сонца ікарамі,
адзін аднаго асыпайце скарбамі,
асыпайце самацветамі —
ласкамі,
клятвамі,
марамі светлымі!
Пакуль кахаецца — кахай!
А там што будзе — i будзе няхай!

СВЯТА

Яго абвяшчалі не фанфары —
гучалі прызнання нашага чары.

Святло выпраменьвалі не гірлянды
свяціліся ярка нашы пагляды.

Не медзь выбівала гулкія маршы —
кроў біла ў грудзі і скроні нашы.

Не флагі ўспыхвалі агніста —
было жывое наша адзінства.

Спраўлялі лепшае свята зямное
нас двое...

* * *

Што казалася, што адбывалася?
Былі словы — як шолах травы:
«Я баялася... Я баялася,
што паедзеце раптам вы».
«Я баялася...»
Была боязь.
«Я баялася...»
Быў страх.
Толькі ўсё ж адыходзіў поезд
і імчаўся на ўсіх парах.
Усё бегла, усё зрывалася —
дрэвы,
хаты,
слупы,
ірвы...
«Я баялася... Я баялася,
што паедзеце раптам вы».
Мне насустрач усё бегла,
бег насустрач цэлы свет.
А між намі расла адлегласць,
толькі беглі словы ўслед:
«Я баялася... Я баялася,
што паедзеце раптам вы».
...Мне сягоння доўга не спалася,
аж да ранішняй сінявы.
Пачуццё не знала спачынку.
І ўявілася раптам мне ты
той маленькаю дзяўчынкай,
што баіцца цемнаты.
І мне стала відавочнаю
сувязь між дзіцячаю той
першай бояззю прад цемнатой
і трывогай тваёй дзявочаю.
Плачуць душы нашы, як каня,
з дня ў дзень і з году ў год,
прагнуць душы святла спатканняў
і баяцца імглы адзінот...
Ты мне светла ўяўлялася:
«Я баялася...»

ПЛАЧ ПА HEPАСТРАЧАНАЙ ПЯШЧОЦЕ

Плача жанчына

Плачу я...
Мне б са сваёй пяшчотай,
мне б са сваёй пяшчотнай істотай
пець і звінець сярэбранай нотай,
гуллівай, шчаслівай быць,
шчаслівым другога рабіць.

Ды я вось не радуюся, я плачу.
Што я са сваім багаццем значу,
калі я нашу яго, а не трачу,
калі я дарэмна нашу
пяшчоту — сваю душу.

Колькі ўва мне яе — гэтай пяшчоты!
Як у вясновым садзе лістоты.
Я ёю поўна, як мёдам соты.
Мінае за годам год,
гарчэе дарэмна мёд.