Максім Клімковіч - Мяжа па даляглядзе

— Добра, ты б магла згодна законам ці правілам фізіялогіі пераспаць з «МПС»?

— Так, гэтае сумеснае дзеянне — мяне і «МПС» — не пярэчыць правілам фізіялогіі, маім перакананням і тэарэтычна можа адбыцца,— пасля роздуму сказала Гражына.

— А ты, Мікола?

— Мне і думаць няма чаго, вядома, «так», калі «МПС» не супраць,— Сак задаволена пацер рукі.— Думай, Марцін, думай, пяць хвілін засталося.

— Атрымліваецца, што або Мікола блакітны, або Гражына мяне падманула.

— Дойдзеш да мяне па наступным коле, адкажу, а зараз рухайся далей,— Сак паглядзеў на гадзіннік і паківаў мне пальцам.

— Яны ўсе кажуць праўду?

— Так,— нейтральным голасам падаў Кяльміцкас.

— Але гэта нонсэнс? — здзівіўся я.

— Не, для «МПС» не нонсенс. Глядзі, не прадай,— Маршанскі звярнуўся ўжо да Гражыны.

— «МПС» — гэта Сак? — спытаўся я ў Тэрэзы.

— Няўжо ты лічыш мяне ананістам,— пакрыўдзіўся той.— Адказваю за сябе і за Тэрэзу: не.

Тая пацвердзіла.

— Гэта Гражына?

— Не,— Даўгалевіч паказаў мне два пальцы, што, відаць, азначала дзве хвіліны да канца гульні.

— Гэта я?

— Так,— адказала Гражына,— дарма радуешся, гульня не скончылася, ты не раскрыў абрэвіятуры «МПС».

— Ён радуецца,— убіўся Сак,— што тэарэтычная магчымасць можа стаць практычнай.

— А для цябе «МПС» — гэта Гражына? — нарэшце зразумеў я, што «МПС» можа быць для кожнага свае.

— Я гэтага і не адмаўляў, а ты кажаш: то гермафрадыт, то ананіст, то блакітны,— удаў крыўду Сак.

— Для вас «МПС» — Сак?

— Так,— Кяльміцкас позіркам падтрымаў мяне.

— «М» азначае «мой»?

— Так,— Маршанскі відавочна стаміўся і ўжо хацеў спаць.

— «П» — гэта азначэнне?

— Так,— кіўнула Тэрэза.

Давялося намысліцца, каб не трапіць з плыні «так» у плынь «не». «Якое азначэнне на «П» стасуе да мяне Гражына? — думаў я.— Да Гражыны Сак, да Сака Кяльміцкас?» У гэты час Даўгалевіч урачыста ўзняў гадзіннік над сталом — заставалася чвэрць хвіліны. І тут раптам прасвятлілася літара «С» — гэта «сусед». Мы ўсе за сталом суседзі адзін аднаму, не сябры, гэта пачуццевая катэгорыя і таму недакладная, а суседзі — геаметрычная катэгорыя, і не больш таго. Затое яна дакладна акрэслівае нашыя адносіны.

Даўгалевіч ужо ўзняў руку, каб адбіць час, а я нават не паспеў прааналізаваць, але сказаў:

— «М» — гэта «мой», «П» — «правы», «С» — «сусед». «МПС» — «мой правы сусед», для кожнага свой.

Даўгалевіч адбіў час гадзіннікавай бранзалеткай па філіжанцы і сказаў:

— Ну што ж, фокус не прайшоў, давядзецца крычаць, як дамаўляліся.

Хвілінку,— перапыніў я,— мне будзе прыемней выйсці на калідор, зачыніць дзверы і паслухаць адтуль — ці стрымаеце вы свае слова — крычаць так гучна, каб было чуваць паўсюль?

— Я б яшчэ прапанаваў віна,— развеў рукамі Даўгалевіч,— але, на жаль, з сабой больш няма, мо ты, Марцін, сходзіш да мяне ў нумар, прынясеш? Заадно паслухаеш адтуль, калі не пачуеш, паўторым. Там яшчэ есць,— ён палез у кішэню па ключы.

— Я магу адкупіцца,— Гражына паставіла на стол прыхаваную насуперак маім перасцярогам, бутэльку.— Я наогул ціхі чалавек, адна загана, што палю.

— Згодны, хаця сёння і не п'ю,— сказаў я.

Мы з Гражынай сышлі на пусты калідор, прычынілі за сабой дзверы.

Я ніяк не мог зразумець Гражыну. Спачатку мне здавалася, што яна тыповы выпадак — паэтка-студэнтка, што ўпершыню вырвалася ад бацькоў у вольнае жыццё на творчы семінар, адсюль гарантаваная няпэўнасць і непаслядоўнасць у паводзінах. Але разам з тым занадта сур'ёзны выраз твару пастаянна збіваў з панталыку. Яна часам прымала правілы флірту, часам раптоўна іх адмаўляла. Праўда, і яе сяброўскія жэсты былі на мяжы з правакацыяй. Да таго ж дзейнічала насуперак традыцыям і розуму: на людзях даволі пераканаўча ўдавала сваю прыхільнасць да мяне, нават, можа, перабольшвала, прынамсі, мне так здавалася, у бок закаханасці. Але што ўдавала — гэта дакладна, такія рэчы адчуваюцца на лік «раз».

Затое, калі мы засталіся сам-насам — адчужана, нават непрысутна зірнула праз мяне ў трэльяж і сцялася ў чаканні, хаця я быў перакананы — яна мелася сказаць мне нешта важнае, такое, на чым ёй залежала куды больш, чым на дзяжурным заляцанні. Але што магло быць паміж намі, акрамя флірту? Мы ж яшчэ і гадзіны не ведалі адно аднаго.

Да таго ж я цалкам не адчуваў з яе боку эратычных памкненняў, ніякага лібіду, якім беспамылкова кіруецца большасць мужчынаў у сваім выбары: да якой жанчыны можна наблізіцца і абняць, а якую варта абысці з незалежным выглядам на адлегласці выцягнутай рукі. Нават да самай прыгожай жанчыны, калі ў яе, сапраўды, няма ў думках спакусіць кагосьці, ніводзін разумны мужчына не падыдзе, ён адчуе гэта і, каб не выглядаць смешна, прыкінецца абыякавым — бачылі мы і не такіх! Прыгажосць і прывабнасць — гэта рэчы з асобных плоскасцяў. Адна з абсалютных катэгорый, другая з адносных.