Максім Клімковіч - Мяжа па даляглядзе

— Вось гэтая філіжанка спецыяльна для яго, грошай за яе не трэба,— дзяўчына дэманстратыўна адлічыла з партманеткі дробязь і ўкінула ў касу.

Я разлічыўся за астатніх.

— Ён мне кнігу падпісаў,— не ўстрымалася і кінула мне наўздагон барменка.

— Віншую,— я спыніўся ў прачыненых дзвярах.

— Божа літасцівы, як яны ўчора тут сварыліся. Даўгалевіч і той, што з ім, кучаравы.

— Маршанскі? — машынальна перапытаў я.

— Пэўна. Божа, як сварыліся, з-за нейкіх грошай ці жанчыны. Той пайшоў, а Даўгалевіч застаўся, казаў, што заб'е і яго, і яе. У мяне нават нож прасіў пазычыць, казаў, нагоніць, зарэжа і назад прынясе. Я не дала. Тады ён мне і кнігу падпісаў. Вы часам не ведаеце, чым гэта ўсе скончылася?

Выбачай, кава стыне. А нажа нікому не давай і са стойкі прыбяры, каб не было спакусы.

Зваротная дарога падалася карацейшай. Ужо на падыходзе я пачуў, як шчоўкнула дзвярная клямка каміннай залы. Асцярожныя крокі. Цішыня, зноў крокі і Сакаў голас: «Не відаць яшчэ, пэўна, да новай барменкі падбіраецца».

Клямка зноў шчоўкнула і адрэзала галасы ад мяне. Зірнуць у люстэрка не выпадала, даводзілася адначасна сачыць за сямю філіжанкамі. У зале ўсе па-змоўніцку маўчалі.

— Гэта вам ад дзяўчыны з бара, ад нашага століка вашаму — прэзент,— я падаў Даўгалевічу філіжанку.

— Супраць цябе змова,— нахілілася да мяне і прашаптала Гражына,— рыхтуйся.

— Гэй, сакрэты прадаваць нельга,— Маршанскі прыўстаў.— Зараз усе яму растлумачым, і няхай вырашае сам.

— Я прапанаваў, я і буду тлумачыць,— Сак запытальна зірнуў на Даўгалевіча, той згодна кіўнуў галавой і адначасова падміргнуў мне.— Ведаеш такую гульню, калі адзін выходзіць з пакоя, а астатнія прыдумляюць слова? Потым ён вяртаецца і па коле пытаецца ў кожнага што заўгодна. А ўсе павінны шчыра адказваць словамі «так» ці «не». Трэба адгадаць слова, якое было задумана.

— Палова гульні падрыхтаваная,— сказаў Даўгалевіч,— ты, Марцін, выйшаў з пакоя, а мы загадалі слова, нават дадзім маленькую падказку, бо гэта не зусім слова, а абрэвіятура, трэба раскрыць яе — «МПС». Згаджайся.

— Хочаце з мяне дурня зрабіць? І колькі часу вам на гэта адведзена?

— Не нам, а табе,— Даўгалевіч расшпіліў бранзалет і паклаў на стол гадзіннік.— Чвэрць гадзіны.

— Згоду я дам, але з адною ўмоваю. Каб трохі падпсаваць вам настрой, калі выйграю. Тады вы абяцайце мне гучна крыкнуць, каб пачулі ва ўсім доме.

— І ў бары,— уставіў Сак.

— Так, і ў бары. Вы тройчы праскандзіруеце: «Мы прайгралі Марціну!» Магу пачынаць?

— А калі не ўправішся, будзеш крычаць сам, што прайграў. Мы яго ўкруцім,— Сак паклаў руку на спінку Гражынінага крэсла.— Час пайшоў.

Я пачаў з Гражыны, бо сядзеў праваруч ад яе.

— Вашае «МПС» — яно жывое?

— Так,— Гражына глядзела на мяне.

— Гэтае «МПС» есць у каміннай зале?

— Так,— Сак, які сядзеў наступным, падміргнуў Гражыне.

— Гэта чалавек?

— Так,— Кяльміцкас нахіліўся наперад, каб я мог бачыць ягоныя залішне шчырыя вочы.

— Гэта мужчына?

— Не,— Маршанскі зрабіў занадта сур'ёзны выгляд.

— Жанчына? — машынальна ўдакладніў я.

— Не,— Тэрэза Маршанская ў захапленні ад таго, што іхні план разгортваўся як мае быць, падавілася цыгарэтным дымам і закашлялася.

— Стоп,— сказаў я,— гэта чалавек, які сядзіць тут, у зале, але ён не мужчына і не жанчына?

— Пяць хвілін прайшло,— задаволена канстатаваў Сак,— крычаць праз дзевяць хвілін давядзецца так, каб пачулі ва ўсім доме і ў бары таксама.

— Гэты чалавек гермафрадыт?

— Не ведаю, не спрабаваў, але спадзяюся, што не,— не ўстрымаўся ад разгорнутага адказу Даўгалевіч.— Гражына, а ты як лічыш?

Яна ўтупіла вочы ў стол. А Сак і за ім астатнія пачалі прыхавана смяяцца. Я ўважліва зірнуў кожнаму ў вочы. Усіх, апроч Гражыны, гэта яшчэ больш падвесяліла, а яна ўпарта чакала майго пытання, бо, відаць, пралічыла яго наперад.

«Так,— падумалася мне,— калі ўсіх падвесяліла магчымасць аднаму з прысутных быць гермафрадытам, а сур'ёзнымі засталіся толькі мы з Гражынай, відаць, гэтая падначка нас дваіх і тычыцца, гэта нехта адзін з нас, толькі абрэвіятура хітра састаўлена і яе клініць на пытанні «Жанчына ці мужчына?», калі яго ставіш рубам. Паспрабую абысці».

— Вы самі вымагаеце падобных пытанняў, з пачуццевай сферы. Гражына, ты тэарэтычна можаш мардавацца з тваім «МПС»?

— З маім? — перапыталася Гражына, і ўсе насцярожыліся.— Тэарэтычна не адназначная пастаноўка праблемы,— спахапілася яна пад пільным Даўгалевічавым позіркам.— Удакладні.