Максім Клімковіч - Мяжа па даляглядзе

— Гражына, пачакай нас каля більярднай, я занясу рэчы і пераапрануся. У камінную залу пойдзем разам.

— Чакай, у мяне віно есць,— клікнула Гражына,— белае, трохгадовае. Прыхапіць як падзяку?

— Возьмеш пазней, як да нас з Міколам завітаеш, а наверсе не тая публіка, каб ты іх за свае грошы паіла.

— Нашто ўлез? — казаў мне па дарозе Сак.— Я хацеў да сябе завесці. Някепская дзеўка. Заўважыў?

— Па-першае, ты для яе стары, па-другое,— я намыліўся, каб схлусіць.— У мяне з ёй раман, з мінулага семінара. Ён трагічна абарваўся, мы не пакінулі адно аднаму адрасы і нават імёнаў не назвалі. Хацеў, каб яна прыйшла да цябе ў пакой? Калі ласка, яе прывяду я. А табе давядзецца начаваць у мезаніне.

У залу зайшлі ўтраіх. Гражына наперадзе, мы ззаду. У канцы вялікага, як тэнісны, стала сядзеў Даўгалевіч. З мінулага разу, як мы бачыліся, ён яшчэ больш пагрузнеў. Твар апух, звузіліся вочы, вусны набылі колер нежывога адцення. Ён падняўся насустрач. Я са здзіўленнем адзначыў ягоную цвярозасць, такое здаралася апошнім часам усе радзей. Уражанне, што гэта гвалтоўна працверазелі* местачковы шляхціц, знікла, ледзь ён наблізіўся да Гражыны і нязмушана ўзняў яе руку да вуснаў. Уся грувасткасць ягонай постаці знікла, і я паверыў ізноў у тое, што свае гістарычныя раманы-дэтэктывы, якімі зачытваліся і ў метро, і ў праектных інстытутах і якія было нясумна пачытаць самому, пісаў менавіта ён.

— Гражына,— прадставіў я,— літаральна ўмольвала Міколу пазнаёміць яе з Даўгалевічам. А ён...

— Той самы Вадзімір Даўгалевіч,— нарэшце адпусціў руку.— Садзіцеся за стол, мы тут гуляем, далучайцеся. Як ты, Марцін?

— Збольшага.

Я сеў побач з Гражынай і шэптам назваў прысутных:

— Насупраць нас Эдмундас Кяльміцкас, літовец, піша гістарычныя раманы, яму, як і Даўгалевічу, пад пяцьдзесят. Прынцыпова не перакладае беларусаў на літоўскую, хаця і лічыць Вадзіміра лепшым празаікам з нашых. Тэрэза Маршанская, яны ўтраіх вучыліся ў Літінстытуце, крытык. Яе муж, Сямён Маршанскі, не наш, але з нашых, піша па-расейску, таксама крытык, толькі не з лепшых. Каб не быў жанаты на Тэрэзе, доўга б тут не выседзеў. А Міколу Сака ты ведаеш.

— Мне няёмка,— ледзь чутна прамовіла Гражына,— адны мы з табой, ды, можа, яшчэ і Сак, маладыя, а яны ўсе залішне салідныя.

— Дзядзька Вадзімір,— паклікаў я,— Гражына баіцца, што тут сабраліся залішне салідныя людзі. І мы з ей не ўпішамся сюды.

— Лухта, пасядзі, агледзься — звыкнешся. Салідныя людзі з каго бяруцца? З такіх, як вы.

Размова на нейкі час прыпынілася. Сак моўчкі круціў пустую шклянку ў пальцах. Даўгалевіч паставіў на стол спічастую, як гатычная вежа, нераспачатую бутэльку сухога віна.

— Марцін, вы з Гражынай, відаць, сёння яшчэ не пілі,— звярнуўся ён да нас дваіх,— таму пачынайце,— і легка пусціў па паліраванай паверхні бутэльку, а за ею і штопар.

Корак паддаўся легка. Ад халоднага віна. Гражыніна шклянка ўкрылася дробным кандэнсатам.

— А сабе? — здзівіўся дзядзька Вадзімір.

— У кожнага свой метад,— я перадаў бутэльку Саку,— калі вып'ю, то заўтрашні дзень лясне, але за прапанову дзякую.

— Што ж, кожны жыве, а значыцца, і п'е згодна са сваімі перакананнямі, я не люблю ўпрошваць, бо не люблю, калі ўпрошваюць мяне.

— Нешта не згадаю, каб цябе даводзілася ўпрошваць,— уставіла Тэрэза.

— І дадай: толькі ў пажонднай кампаніі.— Даўгалевіч паставіў на стол другую бутэльку.— А ты, Марцін, калі не п'еш, зрабі ласку, схадзі ў бар па каву.

— З каньяком?

Я спыніўся адразу за дзвярыма і зірнуў у трэльяж. Тры адбіткі, і ў кожнага свой выраз твару: цэнтральны — сур'ёзны, левы — хітры, правы — паблажлівы. Два хавалі вочы, трэці пільнаваў. І самае дзікае, што ніводзін не падобны на мяне. Торс, валасы — нібыта мае, але не твар. Адно, што пазнавалася адназначна — пусты столік для лістоў пад люстэркам, бо ён не дубляваўся — проста пачынаўся за шклом і выходзіў за яго. .

Доўгія калідоры, з'яднаныя сходамі, сцяліся ў дзяжурным асвятленні.

Па той бок стойкі засяродзілася з Даўгалевічавай кніжкай у руках такая ж прывабная і дагледжаная, як нікеляванае абсталяванне вакол, дзяўчына-барменка. Я пастукаў манетай па чорным шкле стойкі. Дзяўчына дачытала абзац і ўзняла позірк.

— Сем філіжанак кавы.

— Вы часам не ў камінную залу замаўляеце? — Дзяўчына не дачакалася майго адказу.— І ён з вамі? — паказала на кнігу.

— А то што?

Рухі ў яе былі бліскавічныя і адпрацаваныя, але ніяк не паспешлівыя. Распалены жвір на паніве, пах кавы і глыбокае дэкальтэ бліскучай сукенкі міжволі прымушалі ўспомніць паўднёвы марскі пляж, я нават расчуліўся.