Максім Клімковіч - Мяжа па даляглядзе

Гражына ж тады мяне ўвяла ў зман сваёй непаслядоўнасцю, і я абышоўся з ёю лагічна, але не разважна — наблізіўся і абняў. Я страшэнна не люблю ўчынкаў, якія не маюць зваротнай сілы, якія немагчыма адрабіць назад, і пагаджаюся з імі толькі тады, калі назамен мне прапануюць такі ж самы незваротны ўчынак.

— Выбачай,— Гражына сціснула мне далонь,— ты мяне не так зразумеў, я сама не растлумачыла табе ад пачатку.

— Калі трэба нешта тлумачыць, лепш прыбяру руку.

— Не крыўдуй, я проста хацела, каб ты мне дапамог, але не паспела спытаць дазволу. Ты сам справакаваў мяне, калі зманіў, што мы знаёмыя. Можаш на людзях удаваць, нібыта мы закаханыя? Табе гэта не зашкодзіць?

— А сам-насам можна? — я ўрэшце зняў руку.

— Не ведаю, прынамсі, не цяпер і не ў гэтым доме,— Гражына вярнула маю руку на ранейшае месца, зноў сціснула далонь.

— Ты ж сама толькі што адмовіла мне,— я зірнуў на яе, як на вар'ятку.

— Хіба гэта адмова? Але раптам нехта выйдзе. Так што лепш пакінь руку. Ці табе непрыемна?

Я прамаўчаў і паглядзеў на нас у трэльяж — натуральная пара вар'ятаў, і асаблівым вар'яцтвам вылучаюся ў гэтай пары я. Адзін перад адным штыўна ўдаваць каханкаў з нагоды таго, што нехта можа нас пабачыць.

За дзвярыма пачалі скандзіраваць. І тут я нарэшце заўважыў, што на століку для лістоў ляжыць вялікая капэрта, у якіх звычайна дасылаюць часопісы. На ёй быў выклеены адрасат.

— Гладзі,— сказаў я,— мы з табой не тое каб вар'яты, але як мінімум клоуны, вось нам нехта і даслаў клоунскую кагорту, такіх памераў, каб з задніх крэслаў амфітэатра было відаць.

— Не, не нам,— запэўніла Гражына,— там выклеена адно прозвішча.

— Тады, відаць, даслалі табе, але можна ўдаць, што мы ажаніліся і ў нас адно прозвішча. Цікава толькі якое? Зараз паглядзім.

Гражына хацела стрымаць маю руку, але я выслабаніўся і ўзяў кагорту.

— Даўгалевіч,— прачытаў уголас выразаны з акадэмічнага часопіса і наклеены на кагорту радок.

За дзвярыма апошні раз грымнула:

— Мы прайгралі Марціну!

Калі з адчыненых дзвярэй вызірнуў Даўгалевіч, мы ўзорна абдымаліся. Гражына ўбачыла яго і неладробна адхіснулася ад мяне. Я зноў мала што зразумеў, але, галоўнае, адчуў шчырасць у яе паводзінах.

— Ат, мы, відаць, дарма стараліся, яны нас і не слухалі, разумею, занятак не з горшых,— сказаў дзядзька Вадзімір. З-за ягонай спіны зацікаўлена глядзеў Сак.

— Вам ліст,— я падаў,— у клоунскай кагорце.

— Нават не заклеены,— Даўгалевіч уладкаваўся за сталом.

— Дзіўна,— Гражына адпіла трохі віна. Было відаць, як яна хвалявалася (можна падумаць, што мы сапраўды каханкі, а дзядзька Вадзімір — яе муж і заспеў нас знянацку на калідоры).— Гэтая кагорта тут, у вялікай зале, глядзіцца нармальна, нібыта для яе і падрыхтаваная, а там, на калідоры, яна не стасавалася маштабам з атачэннем.

— Гэта таму, што вялікаму пісьменніку — вялікі ліст, у натуральную велічыню,— сказаў Сак.— Вы з Марцінам сапраўды драбнавата глядзеліся побач з ёй, а гэты чалавек — натуралёва.

Даўгалевіч павольна выняў з кагорты акуратную са зрэзанымі пад кола ражкамі кардонку, стэрыльна белую. Са здзіўленнем перакруціў яе другім бокам. Яго здзіўленне перадалося ўсім, бо на адвароце здалёк чыталіся тры словы, выклееныя друкарскімі літарамі з часопісных загалоўкаў: «Цябе чакае смерць». Усталявалася ціша. Я чуў, як толькі дробна пазвоньваюць пярлінкі на Гражынінай бранзалетцы. Яна сама не вытрымала гэтага гуку і абкруціла бранзалетку хвастом баа.

— Смерць,— нечакана гучна сказала Тэрэза і спалохана кранула вусны.

Маршанскі безуважна глядзеў у столь і нават дэманстратыўна пазяхнуў. Кяльміцкас моўчкі пазіраў на кардонку, якую трымаў у здранцвелых руках Даўгалевіч, трымаў як транспарант, тэкстам вонкі. Сак схіліўся да нас і пераканана запэўніў:

— Ды ён сам сабе яго напісаў — страшэнна любіць такія гульні.

— Аўтар ліста мае рацыю,— нарэшце сказаў Даўгалевіч.— Смерць чакае кожнага з нас, на жаль, аўтар толькі забыўся напісаць тэрмін, калі канкрэтна я з ею сустрэнуся. А без гэтага ліст губляе сэнс. Я думаю, час разысціся па нумарах, позна ўжо, разліце хто віно, і пойдзем.

— Можна зірнуць? — Сак абышоў стол, узяў ліст і кагорту, скамечыў іх, паклаў на прысак у каміне.— Забудземся на чыйсьці няўдалы жарт і вып'ем за першы дзень семінара, за нашую сустрэчу, нічога ж не здарылася, чаму вы раптам засумавалі? Вып'ем за Марцінаву перамогу.

Нарэшце капэрта занялася, водбліскі агню засвяціліся на шклянках, як свечкі.