Леанід Дайнека - Людзі і маланкі

Антон ляжаў на снезе і глядзеў на неба. Разам з крывёю выцякала з цела жыццё. Над вёскай, у дыме, у трапяткіх іскрах, плыў месячык.

«Гэта мая галава... — спустошана, абыякава падумаў Антон, — мне адсеклі галаву і закінулі яе на неба...» Гэта была апошняя яго думка, бо адразу ж ён праваліўся ў глыбокую густую цемру.

...Чмялёўцы разам з асіповіцкімі чыгуначнікамі з ходу ўварваліся ў вёску, нізка прыгінаючыся, пабеглі па вуліцы. Гарэлі хаты. Гарачыня апякала шчокі, вочы слязіліся ад дыму. Кузьма стрэліў, бегучы, перазарадзіў вінтоўку.

— Радзімовіч! — праз гудзенне полымя, праз частыя стрэлы пачуў ён раптам крык Мішкі Сырамалота. — Ідзі сюды, Радзімовіч!

Ён падышоў, закрываючы рукавом шыняля шчаку.

— Глядзі, хто ляжыць, — ціха сказаў Мішка і закашляўся ад дыму.

На снезе ляжаў Антон. Падкурчыўшы нагу, няёмка расхінуўшы рукі. Цёпла блішчала чырвоная лужына крыві. Кузьма адчуў, як уздрыгнула сэрца. Узяў на рукі брата, панёс па вуліцы. Кроў капала між пальцаў.

«Чаго ён тут?» — здзівіўся Кузьма і адразу пачаў крычаць:

— Санітары! Дзе санітары?!

Ён крычаў і крычаў, бо адчуваў, што заплача, калі змоўкне. «Толькі б ён выжыў, — білася думка, — толькі б ён выжыў...»

Падбег задыханы Бацюта, сказаў:

— Немцы парушылі перамір'е. Наступаюць на Мінск.

Потым глянуў на Кузьму, на Антона, і вочы ягоныя патухлі, спахмурнелі.

Кузьма ішоў туды, дзе гучалі галасы. А наўкол яго з грукатам абвальваліся стрэхі. Горача было зямлі і небу. За спінай, на другім канцы вёскі, зноў усчыналася страляніна, цяжка ўдарыла гармата. І яму на імгненне падалося, што гэта грыміць вясновы гром. Ён успомніў, што заўсёды, калі грымеў першы гром, яны з Антонам, без шапак, босыя, шчаслівыя, беглі за вёску на зялёны выган і куляліся цераз галаву.