Барыс Пятровіч - Спачатку была цемра

Здарэнне ўскалыхнула інтэрнат. Але ніхто, нават Славік, і ўявіць не мог, што гэта было не самазабойства... Сашку аглушыў і выкінуў праз вакно дэбіл — той самы Убю, якога падсялілі да яго ў палату замест Уладзі.

12.

Славік-бард, пасля таго як даведаўся, дзе знаходзіцца Уладзя, не мог супакоіцца. «Вядома, нават калі Касінер нешта ўспомніць, гэта ніяк і нічым не будзе пагражаць мне, — разважаў ён. — Аднак перастрахавацца ўсё ж не пашкодзіла б. Хто яго ведае, як гэта можа паўплываць на далейшую «кар’еру» і ў «органах», і ў апазіцыі… «Рэпутацыя» можа быць падарваная. І небяспека зыходзіць ад таго, пра каго я і думаць забыўся...»

Славік-бард вырашыў цішком праведаць Уладзю. І не проста праведаць, а, калі ўдасца, прыбраць — раз і назаўсёды… «Гэтага чалавека не было ў маім жыцці, і яго не павінна быць, — думаў ён, — дваім нам будзе цесна на гэтым свеце… А значыць, трэба дарабіць тое, што не ўдалося тады… Каб потым жыць спакойна. Зрабіць так, каб ён там, у тым інтэрнаце, раптоўна памёр. Ці мала што можа здарыцца пасля тых траўмаў галавы, якія ён перанёс. Кровазліццё ў мозг… Мікраінсульт… Сардэчны прыступ... Трэба параіцца з «урачамі ў цывільным», і ўсё будзе ў ажуры. І яшчэ — трэба даведацца, хто там, у інтэрнаце, свае людзі, каб дзейнічаць праз іх і з іхняю дапамогай».

І ён зноў пайшоў да «куратара».

– Што, няймецца, свярбіць… — пажартаваў той і зарагатаў, пачуўшы Славікаву просьбу. — Баішся, ён нешта ўспомніць і кар’еру тваю апазіцыйную зарубіць. Нічога, у нас будзеш расці. Дарэчы, якое там у цябе званне? Можа, ужо вышэй за маё? Ну-ну, жартую… не бойся! Кажу ж: там надзейныя таварышы сочаць за ім — сам галоўурач, ён жа дырэктар дома-інтэрната, і яшчэ пара чалавек з персаналу ды пара-другая з «хворых», якія і за дырэктарам сочаць заадно. Ты ж нашую сістэму ведаеш: давярай ды правярай...

– Дзіўна, але навошта яму захавалі жыццё? Ці не прасцей было прыкончыць, пакуль ляжаў непрытомны?

– Ты ж ведаеш, у нас гуманнае грамадства, — «куратар» ізноў засмяяўся, як гусак: — Га-га-га!

Славік-бард сумеўся і прамаўчаў.

– Не, проста мы былі ўпэўненыя, што ты яго дабіў, — сказаў «куратар» пасміхаючыся, а Славіка зноў страсянула, нібы токам працяла, — там, пляшкай — я ж цябе прасіў… А калі знайшлі яго і ён трапіў у бальніцу, да ўрачоў, то ўжо не сталі чапаць — хай пагуманнічаюць… Усё роўна ж ад яго ніякай небяспекі няма. А карысць ёсць.

– Якая карысць?

– А-а-а, ты не ведаеш… Ён там цяпер людзей лечыць. Экстрасэнс, панімаеш… Кашпіроўскі проста… А яшчэ будучыню прадказвае — Настрадамус, птамаць… Я вось і сам хачу да яго з’ездзіць, падлячыцца ад алкагалізму. Га-га-га! Патэнцыю падправіць. І калі генералам стану, даведацца… Га-га-га!

Апошняе Славіка-барда пераканала канчаткова: трэба неадкладна ехаць у той інтэрнат. Гэтыя «жартаўнікі-рагатуны» разам з галоўным урачом-дырэктарам не ведаюць, з кім маюць справу: калі Уладзя ажыў, то прыкінецца авечкай бязмозгай і абвядзе іх вакол пальца. Хто-хто, а ён добра памятаў Уладзю і ведаў, які той асцярожны і абачлівы… Славік глядзеў на «куратара» і злаваў: здаецца ж, разумны чалавек, а ўсё нейкія смех… — ёчкі строіць. «Ці я пра нешта не здагадваюся, ці яны настолькі ўпэўненыя ў сваёй (і маёй) беспакаранасці… Але нутро, нутро не пераробіш. Памяць з галавы не выкінеш… Дый страх уласцівы ўсім, а не толькі тым, хто хоча здавацца лепшым, чым ёсць…»

– Слухай, а можа ты хочаш з’ездзіць туды, каб палюбавацца сваім былым калегам і пераканацца, што ён расліна, а не чалавек, і цябе не пазнае? Дык я пазваню ў інтэрнат, скажу, каб сустрэлі, а?

Відаць, і ў «куратара» прачнулася нешта спачувальнае. Але Славік нічога не сказаў на гэта. Прамаўчаў. І тады голас суразмоўцы пасур’ёзнеў, набыў металічны тэмбр:

– Без узгаднення не рыпайся нават… Калі што надумаеш, скажы мне. Ты да нас крывёю прывязаны. І не толькі Касінеравай… Павінен разумець, што ты не адзін такі: калі што, знойдуцца і на цябе рукі.

«Крывёю павязаны»… Павязалі… Гэта яны ўмеюць… — падумаў Славік. — Цяпер палохаюць… Не трэба мне вашая дапамога. Сам заблытаўся, сам і расхлёбваць буду…» Ён даўно прыйшоў да думкі, што няма на гэтай зямлі ў яго сяброў, а ёсць толькі ворагі. І няма на каго спадзявацца, апроч самога сябе, тым больш няма каму верыць і давяраць свае думкі і намеры…

Славік кіўнуў «куратару», нібы на знак згоды, развітаўся і выйшаў з кабінета.

«Куратар» моўчкі правёў яго вачыма. Даўно ён не бачыў Славіка такім: разгубленым і рашучым разам.