Жорж Сімэнон - Першая справа Мэгрэ

На лаве ўжо месцілася з тузін звычайных кліентаў, у большасці бедных людзей, галоты; ён па чарзе выклікаў кожнага, выдаваў даведку аб месцы жыхарства ці аб маёмасным становішчы, рэгістраваў згубленыя ці знойдзеныя рэчы, адпраўляў у камеру падабраных на бульварах жабракоў ці гандляроў забароненымі таварамі.

Пад насценным гадзіннікам у чорным футарале цьмяна пабліскваў каўпак электрычнага званка, і калі гэты званок зазвініць...

Мэгрэ прыкінуў, што спатрэбіцца хвілін дванаццаць, каб прачытаць ягоны рапарт і паказанні сведкі Мінара. Мінула дваццаць хвілін, а выкліку ўсё не было, і толькі лёгкае шчоўканне званка пасведчыла, што шэф прасіў злучыць яго з некім па тэлефоне.

Абабітыя дзверы аддзялялі кабінет Лё Брэ ад залы камісарыята. Яны заглушалі нават самыя гучныя галасы.

Ці не з Рышарам Жандро, сваім частым сатрапезнікам, перагаворваўся па тэлефоне Лё Брэ?

Званка не было. Раптам дзверы прыадчыніліся.

- Мэгрэ!

«Добрая прыкмета? Ці кепская?»

- Зайдзіце, дружа.

Перш чым сесці за стол, камісар, пыхкаючы цыгарэтай, некалькі разоў абышоў пакой. Нарэшце ён паклаў руку на папку з паперамі, памаўчаў, нібы падбіраючы словы, уздыхнуў:

- Я прачытаў вашы цыдулкі.

- Слухаю, месье камісар.

- Вы зрабілі так, як былі абавязаны зрабіць. Ваш рапарт вельмі талковы, вельмі скрупулёзны.

- Дзякую, месье камісар.

- У ім нават пра мяне ідзе гаворка.

Ён жэстам спыніў Мэгрэ, які памкнуўся запярэчыць.

- Гэта зусім не папрок, наадварот.

- Я стараўся як мага дакладней запісаць усё бачанае і пачутае.

- І вы мелі магчымасць агледзець увесь дом?

- Мяне вадзілі з пакоя ў пакой.

- І вы маглі ўпэўніцца, што нічога надзвычайнага не аказалася?

- У пакоі, азначаным Жустэнам Мінарам, цюлевая фіранка была прышчэмлена рамай, як быццам той, хто зачыняў акно, вельмі спяшаўся.

- Але гэта магло быць зроблена невядома калі, ці ж не так? Дзе доказ, што фіранка прышчэмлена толькі што, а не шмат дзён назад?

- Бацька, месье Фелісьен Жандро-Бальтазар, як мне падалося, вельмі ўсхваляваўся, калі ўбачыў мяне ў доме.

- Вы напісалі - «перапалохаўся».

- Такое маё ўражанне.

- Я асабіста ведаю Жандро, мы некалькі разоў на тыдзень сустракаемся з ім у клубе.

- Я ведаю гэта, месье камісар.

Камісара - сімпатычнага, пародзістага мужчыну - можна было бачыць на ўсіх свецкіх прыёмах, таму што ён быў жанаты на адной з самых заможных спадкаемніц Парыжа. Аднак, нягледзячы на свой вобраз жыцця, ён усё ж прымушаў сябе настойліва працаваць. Павекі яго ўкрывала тонкая сетка зморшчынак, ля вачэй вырысоўваліся глыбокія «гусіныя лапкі». Відаць, гэтай ноччу, як, зрэшты, і большасцю папярэдніх, ён спаў не даўжэй за Мэгрэ.

- Паклічце да мяне Бесана.

Бесан быў той адзіны інспектар, якога пакінулі ў камісарыяце на час манаршага візіту.

- У мяне ёсць для вас адна работка, Бесан.

Ён вырваў з блакнота лісток, запісаў на ім прозвішча і адрас флейтыста Жустэна Мінара.

- Збярыце, калі ласка, усе звесткі пра гэтага чалавека, месье. І чым хутчэй, тым лепей.

Бесан зірнуў на адрас, узрадаваўся, што працаваць давядзецца ў самім Парыжы, і паабяцаў:

- Будзе зроблена, шэф.

Застаўшыся сам-насам з Мэгрэ, камісар ледзь прыкметна ўсміхнуўся і прамовіў:

- Вось так. Лічу, што гэта адзінае, што трэба зрабіць перш за ўсё.

Седзячы за сваім чорным сталом, Мэгрэ з невядомай яму дагэтуль раздражнёнасцю разбіраў зашмальцаваныя паперы, выслухоўваў скаргі канс'ержаў і тлумачэнні вулічных гандляроў.

Самыя крайнія рашэнні прыходзілі яму ў галаву: напрыклад, неадкладна падаць у адстаўку. Выходзіць, усё, што камісар, на яго думку, у сіле зрабіць - гэта сабраць звесткі аб флейтысце! Дык чаму б ужо і не арыштаваць яго дый не адлупцаваць заадно?!

Мэгрэ таксама мог бы пазваніць вышэйшаму начальству альбо нават пайсці да яго на прыём. Ён быў асабіста знаёмы з Ксаўе Гішарам, шэфам Вышукной паліцыі. Ксаўе Гішар даволі часта праводзіў свой адпачынак непадалёку ад іх вёскі ў Алье і колісь сябраваў з бацькам Мэгрэ.

Ён не тое што памагаў Мэгрэ, але непрыкметна ўвесь час сачыў за ім здалёку, ці, дакладней, зверху, і, відаць, менавіта пры яго садзейнічанні вось ужо чатыры гады Мэгрэ пастаянна пераводзілі з адной работы на другую, каб ён на ўласным вопыце пазнаёміўся з усімі спружынамі паліцэйскай службы.

«Мінар не вар'ят. І не быў п'яны. Ён сваімі вачыма бачыў, як расчынілася акно. І чуў стрэл. І я сам выдатна бачыў масляныя плямы на брусчатцы». Ён абурана выкажа ўсё гэта. І запатрабуе... Нечакана яго асяніла думка. Ён выйшаў з пакою, спусціўся па сходках з трох прыступак уніз і апынуўся ў дзяжурцы, дзе паліцэйскія рэзаліся ў карты.