Жорж Сімэнон - Першая справа Мэгрэ

- А няма ніякай патрэбы ў яго прызнанні.

- А жанчына?

- Гэта палюбоўніца графа, якога завуць проста Бобам. Між іншым, вы ведаеце гэта не горш за мяне.

Мэгрэ з радасцю садраў бы з галавы гэты недарэчны цюрбан павязкі, які толькі пераціскае скроні і лоб.

- Дзе яны цяпер? - запытаўся ён у сваю чаргу.

- Пакуль што пад следствам.

- Пакуль што?

- Зараз іх вінавацяць у вулічным узброеным замаху на жыццё. Відаць, ім можна было б інкрымінаваць і крадзеж.

- Чаму?

- У кішэнях памянёнага Дэдэ аказалася сорак дзевяць банкнотаў па тысячы франкаў кожная.

- Ён іх не ўкраў.

Камісар, відаць, зразумеў, што Мэгрэ меў на ўвазе, таму што азмрочыўся яшчэ болей.

- Вы хочаце сказаць, яму іх далі?

- Далі.

- Каб маўчаў?

- Так. Дэдэ быў няўлоўны ўвесь учарашні дзень да самага вечара. А калі зноў усплыў на паверхню, то, калі можна так сказаць, увесь ажно ззяў, яму не цярпелася прамантачыць хоць часціну гэтых грошай, што распіралі яго кішэні. У той жа час як Люсіль аплаквала смерць свайго палюбоўніка, Дэдэ святкаваў неспадзяванае ўзбагачэнне. Я быў з імі.

Бедны Лё Брэ! Ён ніяк не мог асвойтацца з пераменай, якая адбылася з Мэгрэ. Ён аказаўся падобны да тых бацькоў, якія прывыклі абыходзіцца са сваім дзіцем як з немаўляткам, і раптам выяўляюць, што перад імі даўно дарослы ўжо хлопец, які ўмее разважаць не горш за іх.

А можа?.. Мэгрэ паглядзеў на камісара, і нечакана ў душы яго варухнулася цьмянае падазрэнне. Мала-памалу гэтае падазрэнне перайшло ва ўпэўненасць.

Лё Брэ таму даверыў яму расследаванне, што разлічваў на няўдачу: дасць бог, яго сакратарык не знойдзе ніякіх канцоў.

І адбывалася ўсё такім чынам. Месье Лё Брэ-Курсэль, свецкі чалавек, не меў ніякага жадання, каб непакоілі другога свецкага чалавека, яго прыяцеля па клубу, тым больш - блізкую сяброўку яго жонкі, наследніцу ўсёй «Кавы Бальтазараў».

Пракляты флейтыст! Трэба ж было яму соваць нос у чужое проса!

Дзівосы, дый годзе, як усё, што мае адносіны да асабняка на вуліцы Шапталь, становіцца прадметам самай гарачай зацікаўленасці з боку прэсы, шырокай публікі, судовых засядацеляў - усіх гэтых дробных крамнікаў і банкаўскіх чыноўнікаў!

На жаль, камісар Лё Брэ не можа проста ўзяць і знішчыць рапарт на вачах свайго сакратара.

«Разумееце, дружа Мэгрэ...»

Трэба захоўваць карэктнасць. Гранічную асцярожнасць. Ніякіх скандалаў. Самае лепшае, калі б Мэгрэ ўвогуле нічога не высветліў. Тады, праз дзён колькі, калі ён з'явіцца ў камісарыяце, яго можна будзе сустрэць і паблажлівай усмешкай.

«Ну, вось бачыце, нічога страшнага. Не трэба падаць духам. Вы зрабілі ўсё, што маглі. Не ваша віна, што гэты флейтыст аказаўся пусты фантазёр і прыняў уяўнае за яву. А цяпер - за працу, старына! Абяцаю вам, што першая ж чарговая сур'ёзная справа будзе даручана вам».

А цяпер камісар занепакоены, вядома. Хто ведае, ці не шкадуе ён, што Мэгрэ тады прыгнуўся і гэтым змякчыў сілу таго ўдара? У такім разе ён бы залёг не на дзень і не на тыдзень...

Д'ябал! Якім толькі чынам гэты прайдзісвет і дазнаўся пра ўсё?!

Лё Брэ кашлянуў, нягучна, як толькі мог, абыякава перапытаў:

- Адным словам, вы абвінавачваеце ў забойстве Рышара Жандро?

- Не абавязкова яго. Магчыма, страляла яго сястра. А магчыма, Луі. Не забывайце, што флейтыст мусіў званіць, а потым доўга стукаць у дзверы, перш чым яму нарэшце адчынілі, і што дварэцкі быў пры поўным парадзе.

Прамень надзеі! Як цудоўна было б, калі б высветлілася, што стрэліў дварэцкі!

- А ці не здаецца вам найболей верагоднай гэта апошняя гіпотэза?

І ён пачырванеў, таму што Мэгрэ міжволі дапытліва паглядзеў на яго. І скорагаворкай прадоўжыў:

- Што да мяне, дык я ахвотна ўявіў бы сабе такую сітуацыю...

Ён са смакам вымавіў слова «ахвотна» - Мэгрэ мімаходзь адзначыў гэта.

- Бачыце, я сапраўды не разумею, што там трэба было графу...

- Ён бываў там і раней, як вам вядома.

- Так, вы мне ўжо казалі пра гэта. Я быў вельмі здзіўлены. Граф прапашчы чалавек. Яго бацька хоць і быў даведзены да галечы, але ўсё ж захоўваў яшчэ сякую-такую годнасць. Жыў ён у невялікай кватэры ў Лацінскім квартале і старанна пазбягаў людзей, з якімі сустракаўся ў юнацтве.

- Ён працаваў?

- Відаць, не. Дакладна не ведаю.

- А жыў з чаго?

- Прадаваў па меры магчымасці рэчы, якія засталіся: карціны, якую-небудзь старасвецкую табакерку, сямейныя рэліквіі. Мажліва, сёй-той з ягоных сяброў з ліку тых, што прыязджалі некалі ў замак на паляванне, час ад часу ананімна пасылалі яму грошы? Што ж да Боба, то ён махнуў рукой на ўсё, чым так даражыў яго бацька. Ён дэманстратыўна паяўляецца ў самых гнюсных прытонах. Неяк наняўся пасыльным у рэстарацыю «Вуазен» толькі дзеля таго, каб ставіць у няёмкае становішча сяброў сваёй сям'і, ад якіх браў гасцінцы. І ў рэшце рэшт дакаціўся да нейкай Люсіль і нейкага Дэдэ. Да чаго ўсё гэта я?