Жорж Сімэнон - Першая справа Мэгрэ

І легкавушка Дэдэ рванулася з месца. Увага! Яна знікла не назусім. Толькі зрабіла круг вакол квартала. Значыць, Дэдэ некага чакаў.

Але вось ён вярнуўся. І што, ён толькі праехаў па вуліцы? Нідзе не спыніўся? Ці сеў у машыну той чалавек, якога ён чакаў?

Чорт пабяры, хай пакінуць яго ў спакоі! Ён не жадае болей піць. З яго даволі! Ён працуе. Чуеце? Я працую!

Я ўзнаўляю ўсё ў памяці!

Яму душна. Ён адбіваецца. Ён нікому не дазволіць здзекавацца з яго, нават уласнай жонцы. Проста да слёз крыўдна. Яму сапраўды хочацца плакаць, гэта жорстка - так прыніжаць яго. Нельга пагарджаць ім і смяяцца з кожнага яго слова толькі таму, што ён сядзіць на тратуары.

Яму болей не давераць весці следства. Яму ж і гэту справу даручылі без асаблівай ахвоты. Хіба гэта яго віна, што, дзеля таго каб даведацца, што ў людзей наўме, ты часам вымушаны піць з імі?

- Жуль...

Ён адмоўна ківае галавой.

А вось ён возьме і не расплюшчыць вачэй - назло ім. Ён сціскае зубы. Ён хоча, каб твар яго меў злосны выгляд.

- Жуль, гэта...

- Ну, дружа Мэгрэ? - чуецца яшчэ нечы голас.

Клятва імгненна забыта. Мэгрэ адным рухам выпростваецца, і яго працінае такі боль, нібы ён урэзваецца ў столь. Ён інстынктыўна хапаецца рукой за галаву і здагадваецца, што яна ўся забінтавана.

- Выбачайце, месье камісар...

- Прашу прабачэння, што разбудзіў вас.

- Я не спаў.

Жонка таксама тут, яна ўсміхаецца яму і падае з-за спіны Лё Брэ нейкія незразумелыя знакі.

- Якая гадзіна?

- Палова адзінаццатай. Я толькі на рабоце даведаўся, што здарылася.

- Яны напісалі рапарт?

Рапарт на яго! Якая ганьба. Звычайна рапарты пісаў ён, і ён выдатна ведае, як гэта робіцца.

«Сёння ноччу ў дваццаць тры гадзіны сорак пяць хвілін, будучы на пасту на авеню дэ Ваграм, мы былі пакліканы...»

Затым радкі накшталт:

«...да нейкага суб'екта, які валяўся на тратуары і заявіў, што яго завуць Мэгрэ, Жуль-Амедэ-Франсуа...»

Камісар быў, як заўсёды, бадзёры, свежы, апрануты ва ўсё перламутрава-шэрае, з кветкай у пятліцы. Да Мэгрэ данёсся пах партвейну - камісар часам браў зранку чарку гэтага віна.

- Паліцыя на Паўночным вакзале паспела арыштаваць іх.

Ты глядзі! А ён амаль забыўся пра іх! І яму раптам так захацелася паўтарыць любімы выраз флейтыста: «Гэта не мае значэння!»

І ён сказаў бы праўду. Таму што для яго цяпер не мае значэння ні Дэдэ, ні Люсіль, ні нават баксёр, які, як павінна быць сказана ў рапарце, ледзь не забіў яго «тупым прадметам».

Яму няёмка ляжаць у ложку ў прысутнасці свайго шэфа, і ён высунуў ногі з-пад коўдры.

- Ляжыце спакойна.

- Я добра адчуваю сябе, паверце.

- Доктар гэтаксама думае. І тым не менее, вам неабходны яшчэ некалькі дзён спакою.

- Нізавошта!

У яго хочуць свіснуць распачатую ім справу. Яму ўсё ясна. Не, ён не дапусціць гэтага!

- Супакойцеся, Мэгрэ.

- Я спакойны, выключна спакойны. І ведаю, што кажу... Нішто не заміне мне пайсці куды трэба.

- Ды гэта ж не спешна. Я разумею вашу нецярплівасць, але што да вашай справы, паверце, будзе зроблена ўсё, што вы палічыце неабходным.

Ён сказаў «вашай справы», - ну канешне, ён жа пачцівы чалавек. Лё Брэ машынальна запаліў цыгарэту і збянтэжана паглядзеў на мадам Мэгрэ.

- Не саромцеся, калі ласка. Мой муж з ранку да вечара смокча сваю люльку, нават у ложку.

- Дарэчы, падай мне люльку.

- А можна?..

- Хіба доктар сказаў, што мне няможна паліць?

- Не, пра гэта ён нічога не гаварыў.

- У такім разе?..

Яна расклала на туалетным століку ўсё, што знайшла ў яго кішэнях, і прынялася набіваць яму люльку, потым падала яе разам з запалкамі.

- Пакідаю вас, - сказала яна і падалася на кухню.

Мэгрэ хацеў прыгадаць усё, пра што думаў усю ноч. Але ў галаве застаўся толькі цьмяны ўспамін, і, аднак, у яго было адчуванне, што ён наблізіўся да праўды. Максім Лё Брэ сеў на крэсла; адчувалася, што ён нечым заклапочаны. Ягоны сакратар павольна, паміж дзвюма зацяжкамі прамовіў:

- Граф д'Ансеваль мёртвы.

- Вы ўпэўнены? - спахмурнеўшы, спытаў ён.

- Я не маю доказаў, але гатовы паклясціся...

- Мёртвы... па якой прычыне?

- Гэта ў яго стралялі з рэвальвера.

- На вуліцы Шапталь?

Мэгрэ сцвярджальна кіўнуў галавой.

- Вы думаеце, што Рышар Жандро...

Пытанне зададзена ў лоб. Мэгрэ яшчэ не мог адказаць з усёй пэўнасцю. Эліз Жандро праз акно крыкнула ратаваць. Потым яе нехта адцягнуў назад. І толькі потым раздаўся стрэл.

- А пры чым Дэдэ ва ўсёй гэтай гісторыі?

- Ён чакаў на вуліцы за рулём «дыён-бутона».

- Ён сам прызнаўся ў гэтым?