Сакрат Яновіч - Загоны

— Слухай, вып'ем піва, — гаварыў прыяцель Юркі.

У прыяцеля добрыя вочы.

— Вып'ем, — сказаў яму.

— Гэта вельмі добра робіць на жывот, — гаварыў прыяцель, півам называў мінеральную ваду.

Прыгожая жанчына паставіла на буфет дзве шклянкі.

— «Крынічанку»?, — запытала прыяцеля з прывычкі, яна ведала яго густ.

Прысунулі да сябе шклянкі і чакалі, пакуль яна распячатае бутэльку «Крынічанкі».

Было свята і ў саборнай царкве Святога Мікалая званілі.

— Добрая «Крынічанка», — сказаў прыяцель. Хоча штосьці сказаць больш.

— «Крынічанка» спрыяе прысвойнасці стравы, — адказаў яму Юрка, каб адцягнуць пачатак сур'ёзнай размовы.

Выпілі па шклянцы. Налілі яшчэ.

— Цудоўная восень, — у прыяцеля вочы адпачывалі. Была сапраўды цудоўная восень. — Кажуць, будзе сцюдзёная зіма?

У парку чырвоныя лісці на маладых дубах і клёнах. Бацькі бяруць дзяцей на рукі і памагаюць ім рваць лісці. Вяртаюцца з чырвонымі букетамі.

Прыяцель гаварыў пра зіму і маразы. За столікам ля акна сядзела святочная жанчына і чысценькі хлопчык. Хлопчык піў са шклянкі, жанчына смутна глядзела яму ў твар. Хлопчык нездаровы і чысценькі.

«Крынічанку» адкрылі не так даўно, у канцы мінулага стагоддзя, — прыяцель вяртаўся да тэмы, як да загубленага на дарозе лахмана. Ён, відаць, хацеў загаварыць пра Лэмкаўшчыну і цэрквы ў горах, але ўспомніў, што яго гутарку ўжо ведаюць напамяць. Аб чым другім не хацеў гаварыць.

— «Крынічанку» павінны прадаваць у кожным рэстаране, — сказаў прыяцедь, не бачачы сэнсу размовы.

— Аб гэтым пісала, здаецца, «Беластоцкая газета»?

— Так.

— I нічога?

— Кепска...

Прыяцель усё такі хацеў аб чымсьці пагаварыць.

Выйшлі на вуліцу і развіталіся.

Кожны жыве са сваёю праўдаю, кожны мае свой свет. Чалавек вельмі многа можа зразумець, але застанецца пры сваёй праўдзе. Будзе саромецца сваёй праўды і адначасова верыць ёй дарэшты.

Як добра гаварыць, спрачацца, выясняць, злаваць і гадзіцца, любіць і не любіць.

Жонцы балелі зубы. Не ведала: усе, ці адзін?

—Папільнуеш дзіцяці, усмажыш яек.

— Усмажу.

— Малако для дзіцяці ў збане.

— Добра.

Адагнаў сон, устаў. Жонка выйшла.

У пачакальні дэнтыста заплаканая дзяўчына з апухлаю шчакою. Больш нікога. Потым прыйшла панюся, сказала, «дзень добры», цяжка каўкнула сліну. Праз пачакальню прайшоў дэнтыст, яго зрок слізгануў па блішчастай чырвонай шчацэ дзяўчыны.

У дзвярах медсястра.

— Хто першы, проша, — аб'явіла сястра. Дзяўчына паднялася на не свае ногі. Потым некалькі разоў чуваць было, як дзяўчына застаг-нала, ёй вырывалі зуб.

— Рукі пры сабе! — крыкнуў дэнтыст.

— Ах, — не паўстрымалася панюся. — Страшэнна баюся.

Дзяўчына віснула.

— Нікога так не баюся, як дэнтыстаў, — сказала панюся. — Я гатова зрабіць найгоршае глупства, каб толькі не ісці да дэнтыста.

Мяркуючы па яе фігуры, яна ўжо не магла б зрабіць найгоршага глупства. Жонцы перасталі балець зубы. У дзвярах зноў голас сястры:

— Хто наступны, проша.

У пачакальгао прыйшло яшчэ трое.

— Пані, — сказала панюся, гледзячы на жонку.

— Я магу пачакаць, — сказала жонка.

— О, пані якая добрая.

Панюся хутка паднялася.

Правяла вачыма панюсю і выйшла на вуліцу. Зубы зусім не балелі, насупраць ішла чорна-зграбная жанчына ў сінім паліто, надзвычай трапнай кройкі. Хіба не ў Беластоку шыла, падумала жонка. На рагу Малгажаты і Сянкевіча ішоў мужчына проста на яе.

— Дзень добры пані, — сказаў ён і падаў руку на прывітанне.

Жонка пазнала ў ім мастака.

— Дзень добры.

Ён шчыры, яго губы расхіленыя.

— Я яшчэ п'яны.

— Вы? — не ведала, як вясці сябе.

— Я піў многа, пані не заўважыла, як я многа піў, — мастак гаварыў да яе.

— Добра, — яна ўсё думала, як вясці сябе.

— Я ніколі ў жыцці не быў такі п'яны, да ўчора я піў толькі каньяк або простую «чыстую». Учора я спіўся дашчэнту, я не мог заснуць, я спіўся ад вашага цудоўнага каньяку, ад вашага цудоўнага хараства ў першую чаргу... — гаварыў мастак.

Яму захацелася падурэць; ведаў, што за такія словы жанчына не падумае аб ім дрэнна. Спадабаюцца яны.

Яна пачырванела ад прыемнасці. Калісьці таксама гэтак пачырванела, было гэта пры першым пацалунку з Юркам. Юрка таксама гаварыў, што яна прыгожая. Яна ўцякла. Потым баялася, што ён абразіўся.

— Вы дадому? — спытаў мастак.

— Так.

— Дазвольце прайсціся з вамі кавалак. Мне шуміць у галаве.

Нічога не сказала яму, але згадзілася.

— У вас ёсць крыху часу?