Сакрат Яновіч - Загоны

ІОрка сеў. Ён зайшоў у «Крышталь» паабедаць.

— Капу лет не бачыліся!

— А так.

Юрка даволі нясмелы.

— Чуў, добра табе вядзецца. Праўда? Цікавая праца?

Юрка не памятае, што тады нагаварыў яму.

— Як жывеце? — пытаў Юрка.

— Што ты да мяне «на вы»! Што, я твой бацька, ці што?

Той прытварыўся абражаным, потым ляпнуў рукою Юрку па плячы і засмяяўся.

— Тоўсты карчыска ў цябе.

— Ну, — сказаў Юрка. — Не танчэйшы, чым твой.

— Трэба было сказаць, — не таўсцейшы.

— Жанаты? — той паглядзеў на руку Юркі. Юрка насіў шлюбны пярсцёнак. — Колькі дзяцей?

— Пакуль адно.

— Адно?

— Адно.

— Хлопец?

— Хлопец. Здаравенны такі.

— У цябе ўдаўся.

— Хіба.

— А жонка адкуль?

— З-пад Гайнаўкі.

— Ого, там здаравенныя бабы.

— I ў мяне з-пад Гайнаўкі.

Той не быў жанаты, яму часамі хацелася быць жанатым і ў такіх хвілях ён махляваў. Лгаў, што жанаты. Яму ў такіх хвілях хацелася мець жонку, менавіта з тых аколіц, з якіх паходзіць жонка сябры, з якім якраз гаворыць. Цяпер ён гаварыў з Юркам, і яму хацелася мець жонку з-пад Гайнаўкі.

— Добрыя з-пад Гайнаўкі. Свае!

Але Юрка загаварыў аб чым другім, і яму здалося, што Юрка ўбачыў яго махлярства, і ён пакінуў цікаўліва-насмешлівы спосаб размовы.

— Колькі зарабляеш? — запытаў знянацку той.

«Думае, што я заграбаю грошы!»

— Жыць можна, — адказ быў ніякі.

— Залежыць, як жыць: кот жыве, і сабака жыве...

Юрка заказаў абед, кельнер пашоў.

— Ведаеш, звольнілі з працы... — і той сказаў, каго звольнілі з працы. — Добры хлопец, але дурань. Паверыў. Вераю далёка не заедзеш.

Звольнілі з працы сябра са школьных год. Шкада. Сапраўды добры хлопец. Шкада.

— Шкада.

— Я памагу яму знайсці яшчэ лепшую працу, — сказаў той.

— Можаш памагчы?

— Хто? Я не магу? Я!?

Той зарагатаў, як дрэнны акцёр на сцэне. Юрка мучыўся.

— Маеш знаёмых? — спытаў Юрка.

— Маю.

— Я не маю, — прызнаўся Юрка. Ён сказаў гэтым, што не можа памагчы.

— Але не знаёмыя памогуць. Не, не яны, — той бліснуў вачыма. — У патрэбе знаёмыя не памагаюць. Наадварот...

— I так у жыцці бывае.

— Не толькі так бывае, — сказаў той. — Так ёсць.

— Хто яго ведае...

— Эх ты: не ведаеш і не ведаеш. Люблю цябе. Ты мяккі. З табою добра пагаварыць.

Кельнер прынёс абед.

— Фактычна, дык я павінен быць яшчэ на рабоце, — сказаў той. — Але ліха пабяры працу: не заяц, не ўцячэ...

Стаў насупраць Юркі.

— Пакажу табе кватэру.

— Мне час ісці, — пачаў круціць Юрка. Непрыемна ісці з такім, да таго ў кватэру. Юрка паверыў, што той жанаты.

— Пойдзеш, пабачыш, — у таго блішчэлі вочы. — Ты добры, свой, пакажу табе такую штуку, якой свет не бачыў... Э, свет бачыў лепшыя, але не ты. Не ты! — тыцнуў пальцам.

Юрка сеў з ім у таксі, заехалі на вуліцу Валадыёўскага. У кватэры балаган і бруд. Той паставіў на стол магнітафон.

— Пакажу табе штуку, якой свет не бачыў...

Музыкі захацелася яму! Юрка сказаў «да пабачэння», але той не дачуў. — Хрэн што мне зробяць, трымаю ўсіх у руцэ, — гаварыў ён, — Павышэнне пэўнае, хай спрабуюць не даць павышэння. Хай спрабуюць не прыняць на працу... — ён зноў назваў імя і прозвішча сябры са школьных гадоў, якога звольнілі з працы.

Марудзіў пры магнітафоне, штосьці не ўдавалася, штосьці ляскала, урэшце ў магнітафоне зашыпела, — закруціліся шпулькі. Адхіліўся ад магнітафона і маргнуў Юрку.

У магнітафоне пачуўся голас дзяўчыны, голас вітаўся з мужчынскім голасам. Голас дзяўчыны стрыманы, голас мужчыны штораз мякчэйшы. Ён ласіцца. Потым пацалункі, потым зноў голас мужчыны. Голас дзяўчыны вельмі выразны, яна пытаецца, ці спадабалася, мужчыне штосьці вельмі спадабалася. Потым смех, голас мужчыны абяцаў штосьці, голас дзяўчыны верыў.

Юрка зразумеў, у чым справа.

— Добрая работа, — той бяспечна зарагатаў на ўсю кватэру. Той не мог паўстрымацца ад рогату.

Тым часам у магнітафоне паявіліся два мужчынскія галасы. I толькі мужчынскія. Яны расказвалі адзін другому пра нейкія свінствы — і штосьці планавалі. «Так», — сказаў выразна голас аднаго мужчыны. — «Аб гэтым можам ведаць толькі мы ўдвох», — сказаў голас другога мужчыны. — «Ясна», — сказаў першы голас... Гэты голас захліснуўся ў захапленні. — «Ніякай рызыкі, ну, не: квіты арыгінальныя, подпісы сапраўды праўдзівыя будуць, а грошыкі нашы, хэ-хэ... I шыта-крыта, хэ-хэ»...

Доўга гудзела ў магнітафоне гэта размова.

— Такая шпулька — скарб! — сказаў той. Яго голас выдаўся зусім падобным да голасу ў магнітафоне, хаця там гаварылі іншыя, напэўна іншыя.