Сакрат Яновіч - Загоны

Якогасьці года, у чэрвені, накіравалі Юрку на wczasy ў Гіжыцку, ва ўзнагароду за добрую працу.

— Ну, а жонцы? — спытаў Юрка.

— Што жонцы? — не зразумелі Юркі.

— Каб разам паехаць, — выясніў.

— Што ты!? — здзівіліся. — Нашто табе там жонка? — паціснулі плячыма. — Самому ляпейі — засмяяліся.

Яна спакавала Юрку чамаданчык і правяла яго на вакзал Białystok Centralny. На пероне жонка ўсхліпнула. Юрка хацеў штосьці сказаць, але не сказаў. Пашоў у вагон.

У яго вачах прыкрасць і нічога больш.

У Гіжыцку ішоў густы дождж з ветрам. Негацінскае возера мела халодны колер і пахла рыбамі. Атрымаў кватарунак у пакоі з двума ложкамі, выбраў сабе ложак пад сцяною, другі застаўся камусьці, хто яшчэ не прыехаў. Ужо вечарэла і не пашоў у сталоўку, адчуваў сябе стомленым і лёг спаць. Прачнуўся ад шэптаў за дзвярыма, хтосьці асцярожна ўвайшоў у пакой, штосьці рабіў і ўлёгся на другім ложку, што пад акном. Юрка заснуў.

Быў гэта слёсар з Вроцлава, пазнаёміўся з ім назаўтра.

Гулялі ў карты.

На трэці дзень вечарынка ў сталоўцы, Юрка не танцуе. Кіраўнік падпіты, стаіць пасярэдзіне і камандуе танцамі, і паглядае на Юрку, і выкрыквае:

— Усе танцуюць: Усе танцуюць!!

Юрка сядзіць за столікам і п'е піва. Зайгралі блакітнае танга, падышла да яго дзяўчына, ён затанцаваў з ёю. Пратанцаваў з ёю да кэнца вечарыны, праводзіў яе і гаварылі яны аб чымсьці страшэнна няважным.

Калі вярнуўся да сябе, на кватэру, слёсар яшчэ не спаў. Ён сказаў:

— Ой, прыгожая!

I цмокнуў.

Але Юрка не загаварыў аб дзяўчыне. Яна была вельмі падобнай да Тані. Ён ведаў, што Таня выйшла замуж за Грышу, пажаніліся ў восень.

Пагода ўсталёўвалася, і Юрка дамовіўся з дзяўчынаю, што паплывуць лодкаю на возера Мамры. Напраўду было наадварот: гэта яна дамовілася з ім.

Белае неба над азёрамі: і гарачы вецер, і плыткі пляж, і далечыня. Падплылі да вострава, доўга ляжалі ў пяску. Дзяўчына ўстала і пабегла па вадзе, Юрка штосьці крычыць ёй услед, яна вяр-нулася і пырскае на яго вадою, ён адбіваецца гэтаксама. Дзяўчына пабегла ў кусты, ён паганіў яе, яна ўпала, ён пастаяў над ёю, прысеў і зняў смяцінку з яе пяты, яна дыхае яму ў плячо, глядзіць на яго вільготнымі вачыма. Устала, крыкнула «Дагані мяне!» і пабегла ў глыб вострава. I зноў упала.

— Добра нам тут, — сказала дзяўчына.

— Добра, — сказаў Юрка.

— Сядзь, — папрасіла яна.

Юрка глядзіць у неба, дзяўчына на Юрку.

Раптам усхапілася і са смехам адбегла за другі куст. Юрка здагадліва адвярнуўся спіною і адыходзіў прэч, яна выглянула з-за куста і паклікала яго:

— Хадзі сюды!

Дзяўчына ляжала і моцна дыхала, яе губы чырванелі. Ён падышоў да яе. Сказаў:

— Хадзем да лодкі.

Яна паглядзела на яго чужымі вачыма. Пайшлі.

Дзяўчына больш не адзывалася, а ўвечары яна ішла са слёсарам — уваходзілі яны ў рэстаран «Пад альбатросам». Там ігралі танга, па-чаўся дансінг.

Юрка быў у сябе ў пакоі. Ён хадзіў з кута ў кут і многа курыў. Лёг у дзесяць.

Прачнуўся, калі яшчэ не днела і зазлаваў сам на сябе за гэта, мацней нацягнуў коўдру. Па акне крапаціць дождж. Зноў падае дождж. I пачуў выразны шэпт за дзвярыма:

— Асцярожна, добра, ціха! спіць! хто спіць? ціха будзь, асцярожна...

Адчыніліся дзверы і ўвайшло двое: слёсар і дзяўчына.

Яна прашаптала:

— Хто там?

А слёсар:

— Ціха.

Заціхлі.

Ён пасадзіў яе на свой ложак, зняў туфлі і далікатна паставіў іх каля ложка, памог зняць сукню.

— Хто там спіць? Мне сорамна, — зашаптала дзяўчына.

— Ціха.

Засланіў яе і ўкладавіліся ў пасцель. На досвітку яна пайшла, слёсар правёў яе на калідор.

Заснуў ён справядлівым сном. Юрка разбудзіў яго ў палове восьмай, на снеданне.

Будучы ўжо ў Беластоку, аднаго дня Юрка атрымаў паштоўку ад слёсара з Вроцлава. Ён пісаў, што жэніцца з дзяўчынаю. Юрка купіў віншавальную тэлеграму і паслаў на дзень шлюбу маладой пары.

Маладосць — гэта мары аб будучыні. Будучыня, як далёкая рэчка ў гарачы дзень, да якой даволі дайсці, каб купацца і цешыцца. Не думаем аб вірах і бяздонных ямах, хаця ведаем, што якы ёсць.

Рэчка кліча. Толькі кліча.

Ёй усёроўна, ці ты добра паплывеш, ці кепска паплывеш і ўтопішся.

Унізе ішоў па тратуары той. Юрка адступіўся ад кветніка на балконе і падаўся назад. Той мог задраць галаву і ўбачыць яго. Юрка не баяўся, але рад быў не бачыцца з ім. Калісьці, Юрка і той, былі сябрамі.

— Чэсць! — сказалі адзін аднаму ў мінулую восень.

— Сядай.

— Вольнае крэсла?

— Так. Сядай, ну, сядай.

— Адзін. Без нікога.