Сакрат Яновіч - Загоны

I ён азваўся:

— Вучыцеся ў акадэміі? — не ўжыў слова «пані», і таму пытанне прагучэла ненатуральна.

— Так, на другім курсе.

— Цяжка вучыцца?

— Залежыць у якога прафесара, — сказала яна даволі свабодна.

— Калі я вучыўся... — і ён расказаў забаўную гісторыю з часоў сваёй вучобы.

Дзяўчына смяялася.

— Пану не цяжка? Мо разам будзем нясці? Яна прапанавала. Юрку здалося, што яна запрапанавала нешта больш, чым сваю руку пры чамадане.

— Не. Што вы! — хутка адказаў. Захацелася, каб яна не згадзілася, запярэчыла.

Але яна загаварыла аб ветлівасці, нейкі хам у цягніку наступіў ёй на нагу, абдзёр абцасам бок зграбнага туфля. Паказала на левы туфель.

— Змарнаваў туфель.

— Шкада туфля.

— Падабаюцца мне гэтыя туфлі.

Паставіў чамадан на асфальце алеі. Каля кіёска з напоямі натоўп дарослых і дзяцей, дарослыя п'юць з бутэлек, дзеці ліжуць lody і пішчаць.

— Цяжка пану.

— Не, — яму захацелася піць.

— Я панясу.

— Што вы! Я не з слабых.

Яна паглядзела яму ў рукі.

— Вып'ем, — сказаў ён.

— Я не люблю піва.

— Ёсць аранжада.

— Аранжаду можна.

Ёй таксама хацелася піць.

— Няма аранжады, — сказалі ў кіёску. — Ёсць ліманад, ёсць садовая вада.

— Бутэльку ліманаду і бутэльку піва, — сказаў.

Падаў дзесяцізлотавую манету.

— Капернік! — сказала з захапленнем дзяўчына.

На манеце адціснуты партрэт Каперніка.

— Капернік, — ён паглядзеў на манету, зразумеў, што гэтакіх манет пакуль мала і некаторыя захоўваюць іх сабе.

— Пані збірае манеты? — зноў нязграбнае пы-танне.

— О, так, — сказала яна. — А пан? Ёк узяў манету назад і падаў яе ёй.

— Проша.

— Але ж гэта грошы, — яна гаварыла няшчыра.

— Невялікія.

Сунуў манету ў яе далонь.

— Проша.

— Але ж...

— Проша, проша.

— Дзякую.

— Няма за што.

— Я маю дзве пяцёркі, — і пачала шукаць іх у торбачцы.

Падаў ёй бутэльку ліманаду.

— Вазьму не менш, як сто злотых.

Гэта быў жарт.

I яны засмяяліся.

Выпілі і пайшлі. Ішла блізка яго. Ужо відаць інтэрнат акадэміі і трэба запытаць дзяўчыны, як называецца яна.

— Прыгожы інтэрнат, — сказаў.

— Цесна ў ім, — сказала яна. — Многа студэнтаў не можа знайсці кватэры ў горадзе, жыве ў інтэрнаце нелегальна. Начуюць то ў адным, то ў другім пакоі. Цесны інтэрнат.

— Пабудуюць большы.

— О, ля! Калі гэта будзе.

Дайнілі да сходаў, дзверы расчыненыя, відаць у вестыбюлі студэнтаў, глядзяць на яго і на яе, гавораць паміж сабою.

Пастаялі. Зразумела, што ён не адважваецца і закончыла размову.

— Вельмі дзякую пану за дапамогу.

— Можа аднесці чамадан у пакой?

— Дам сама рады. Вельмі дзякую за дапамогу.

— Я магу аднесці. Пані будзе цяжка нясці па сходах.

— Не. Я і так замнога выкарыстала пана, — яна рашылася сказаць больш.

Усміхнулася яму ў вочы. Адкрыла рот і не сказала нічога. Потым сказала:

— Да пабачэння.

— Да пабачэння, — Юрку мацней захацелася адысці адсюль.

У вестыбюлі студэнты.

— Да пабачэння, — сказала яна яшчэ раз.

Ён хутка пайшоў назад. I колькі потым не прыглядаўся да студэнтак, не ўбачыў яе. Ён не помніў яе вачэй і носа.

Таня ад пяці год замужам у Вроцлаве.

Юрка вельмі кахаў Таню. Ездзіў да бацькоў у веску, дзе была жонка з дзяцьмі, дзень праводзіў на гутарцы — увечары выходзіў. Ішоў гародамі пад хату Тані і прастойваў там дапазна. Сабака. пазнаваў яго і не брахаў. Хадзіў пад хату Тані цёмнымі вечарамі, калі мог плакаць, не саромеючыся нават самога сябе.

ІОрка рэдка ездзіў у вёску. Вярнуўшыся, не ішоў дадому, заходзіў у «Асторыю» або «Крышталь», танцаваў. Потым быў спакойны.

Вецер дзярэ ў вочы, уначы задуваў мокрым снегам. Асабліва непрыемна праходзіць каля будынка суда, дзе рабочыя перабудоўваюць вялікія ўсходы, валяюцца кавалкі бетону і цэглы, і крушні пяску. Вецер кідае пяском, з высокіх усходаў ляціць пясок уніз, на тратуар. Проста ў вочы.

Юрка ідзе абы ісці, гэта добра асвяжае галаву. Ён некалькі дзён рыхтуецца да залікавых экзаменаў у вячэрняй інжынерскай школе, у якой настойліва вучыцца. Па вуліцы праязджаюць аўтобусы, яны доўгія і на міг засланяюць ад прыдзірлівага ветру. Вецер выскаквае з-за аўтобуса і кідаецца; бы шалёны. На ўсходах суда працуюць рабочыя, павярнуўшыся плячыма да ветру.

На рагу вуліц Складоўскай і Весялоўскага глядзіць на Юрку вясковая жанчына, адразу відаць, што вясковая яна. Ён паглядзеў на яе і яна сказала:

— Дзень добры.

— Добры дзень.

Была гэта кабеціна з мястэчка, яна пазнала яго, і ён пазнаў яе.