Сакрат Яновіч - Загоны

Сказала:

— Ну, то чэсць.

— Чэсць.

— Трымайся, — сказала.

Ёй трыццаць год, а гаворыць, як бы ішла на выпускны экзамен — на матуру. Так ёй хочацца. Што ёй больш засталося, нічога ёй больш не засталося.

У гандлёвы дом зайшоў Федзька, яго фізіяномія, як у матацыкліста, які не можа дастаць патрэбнай запасовай часткі. На вуліцы Весялоўскага Ніна ў цёмных акулярах. Ніне хтосьці адабраў прыгажосць. Што яна робіць у Беластоку? Чаму не ў Катавіцах, дзе, здаецца, вучылася ў інжынерскай школе. Не выглядае на праезджую, у руцэ сетка, у сетцы нешта ў паперы, нешта круглае. Капуста, купіла галоўку капусты на абед, мо на некалькі абедаў.

На рондзе, насупраць «Асторыі», затарахцеў міліцыйны матацыкл з прычэпаю, на прычэпе белыя літары «МО», за літарамі сядзіць Вадзім. Капрал Вадзім, капрал міліцыі. У вялікіх акулярах. З Вадзімам сядзеў на адной лаўцы. Ён заўсёды моцна ўдараў мячом падчас гульні «ў два агні», і ўсім вельмі спадабалася гэтакая назва гульні, якую прынёс аднекуль Вадзім.

Зноў прамаячыў уздоўж вуліцы Юзік. У яго сёння шмат часу, ён відаць, хварэе і пасылаюць яго ад спецыяліста да спецыяліста. Вось зноў вельмі прыгожая і вельмі элегантная жанчына. Дзіўна, але вельмі прыгожыя і вельмі элегантныя — вельмі падобныя. Нават з твару. Мо такая раса? Глупствы пляту. Чым магла б быць брыдчэйшая, скажам, Ніна або Валя? Інакш пакіравала імі жыццё.

Прышла думка аб старасці. За пятнаццаць, а мо дзесяць год ужо старасць. Старасць. У скверыку стары чалавек, грэецца на сонцы і не разглядаецца. Ад яго пацягнула непатрэбшчынаю. А дзень ясны, сонечны.

Паглядзеў на гэтага старога і больш не пайшоў шпацыраваць на сярэдзіну Рынку Касцюшкі, дзе музей і шмат пустога месца.

Баюра, агалелае рэдкалессе і першая зеляніна. Пад абцасам маладая крапіва, так маладая, што можна дакрануцца да яе. Угары крычаць журавы, іх не відаць, яны ў клоччы нізкіх хмараў, што налятаюць ад сумнага горада.

Удзень клочча пачало прападаць у бляску. Прамень развесяліў кветачку, белую кветачку.

Недалёка затрымаўся стары чалавек, калупае кіём зямлю. Юрка баіцца старога чалавека, баіцца, што стары азвецца да яго, хоча загаварыць з ім. Пашоў бы ад старога, найляпей пайсці ад яго. Па свеце ідзе вясна, а стары, зусім стары, прыглядаецца да вясны, да маладзеючай зямлі — магчыма, толькі чакае, каб Юрка варухнуўся, засмяецца да яго смехам без радасці, загаворыць голасам, у якім нічога няма, скажа многа і суха, да таго суха, што аж пуста. I чаго з ім будзе стаяць, і аб чым з ім будзе гаварыць і, чаму, менавіта, ён, Юрка, павінен з ім стаяць ды гаварыць на віду вясны, у бляску радасці?

Юрка стаіць, не варушыцца, не дыхае, глядзіць на кветачку. Нахіляецца да яе і зрывае, Асцярожна хавае ў далоні белую кветачку, на твары ў яго ўжо лёгка, хутка адыходзіць прэч.

Зараз за паркам, ля ронда вуліцы Складоўскай, паклікаў яго знаёмы голас.

— Харошы дзень, — сказаў знаёмы.

Знаёмы ішоў прывітацца, Юрка расчыніў далоню, белая кветачка выпала на вецер, унала на асфальт вуліцы, наехала на яе кола таксі, у таксі сядзела дама. Па белай кветачцы засталася мокра-зеленаватая пляма на чорным асфальце, ехалі і ехалі машыны.

— Харошы дзень, — гаварыў знаёмы.

— Харошы дзень, — сказаў Юрка.

Мокра-зеленаватая пляма на асфальце хутка высыхала.

Знаёмы спытаў:

— У клубе ладзяць баль. Пойдзем?

— Не ведаю.

— Ты не ведаеш! Та хто мае ведаць! Ён вясёлы.

— Так цёпла і раптам баль, — Юрку не хацелася думаць пра баль. Дурацкая мода на дурацкія балі!

— Яшчэ не вясна. Ночы халодныя.

— Проста не ведаю, ці пайду?

— Мне вельмі хочацца патанцаваць!

— Ты, як паненка.

— Праўда, я забыў, што ты не танцуеш.

— Памыляешся. Я танцую, але мала.

— Шануеш здароўе.

— Хай будзе па-твойму.

— Мне вельмі захацелася пашумець, — сказаў знаёмы.

— Гэта пахвальна ў тваім узросце, — сказаў Юрка.

— Не прытварайся старым.

— Усе мы старыя.

— Не будзеш гаварыць аб старасці, калі сапраўды пастарэеш.

— Прыемны дзень, — сказаў Юрка. Ён паглядзеў у неба.

— Вельмі прыемны, — ухапіўся за тэму знаёмы. Яму надакучылі з'едлівыя размовы. — Кажуць, будзе цёплае лета. Я вазьму водпуск у ліпені і паеду ў Устку.

— Там утапіўся мой прыяцель, — сказаў Юрка.

— Як гэта сталася?

— З дурасці сталася, — сказаў Юрка.

Юрку стала цяжка не толькі ад таго. У гэты ясны дзень другі раз так цяжка яму.

— У жыцці ўсяляк бывае...

— Я з ім вучыўся.

— Бывае, — сказаў знаёмы. Ён усё яшчэ вясёлы.