Сакрат Яновіч - Загоны

— Саша, паглядзі, пень!

Блізка лодкі тырчэў даволі высокі пень, аброслы мохам і зеллем. Пачалі памалу ўпірацца вяслом у пень, ён быў спарахнелы, але не разваліўся дарэшты. Лодка кранулася з месца. Доўга выбіраліся з зарасцяў.

Выплываючы з Зялёнай бухты ўбачылі, што на возеры падымаецца бура. З-за соснаў на Змеевай паляне выпаўзалі чорныя хмары і вельмі хутка мацнеў вецер. Было ўжо запозна ніукаць даступнага берага і сховішча ад дажджу пад нахіленымі дрэвамі. Грывістыя хвалі ўдаралі ў бок лодкі, кідаючы ёю быццам карабком ад запалкаў.

— Лодка вывернецца! — закрычала Кіра. — Вяслуй проста на хвалі, на сярэдзіну!

Саша і без яе ведаў, што іншага выйсця няма. Баяўся толькі трапіць на падводную выспу, якая знаходзілася пасярэдзіне возера.

— Сядай наперадзе! — крыкнуў да Кіры. — Я ўтрымаю кірунак.

Кіра мігам папаўзла пад лаўкамі на нос лодкі, які небяспечна задзіраўся ўгору. Ушчаперылася за барты.

— Залівае!

Саша не адказаў, па твары сёк дождж, вецер выдзіраў вочы. Кіру разпораз залівала хваля, расплываючыся пенаю ў канец лодкі.

— Толькі каб не загразці на падводнай выспе, — маячыў Саша. — Толькі каб не загразці на падводнай выспе...

Праз сіта дажджу пільна сачыў за грывамі хваляў, не мог распазнаць, у якім месцы знаходзіцца дзіўная выспа. Цэлае возера разаранае вялізнымі скібамі з белапеннымі разорамі.

Першая летняя бура.

Саша не мог зразумець, як гэта сталася, што выплываючы так далёка не забралі з сабою коркаў!? Без коркаў, у выпадку чаго, немагчыма доўга ўтрымацца на бурлівых водах...

— Перастань думаць аб гэтым, — зганіў уголас сам сябе. — Што сталася, то сталася...

Кіра не чула яго, вецер здуваў словы назад.

Пад кашуляю па спіне цякла вада, з валасоў цякла вада, з рук цякла вада, а Сашу рабілася штораз гарачэй.

Калі даплылі ўрэшце да Чортавай затокі ў лодцы было столькі вады, што барты выставалі над паверхняй возера не болей, як на пядзю. Убачыўшы гэта Саша пахаладзеў.

Кіра дрыжэла, не могучы выціснуць з сябе нават паўслова. Дождж перастаў падаць яшчэ далёка ад берага, але дзьмуў пранізлівы вецер.

— Гартуецеся, — смяяўся бацька, але відаць было, што злосны на іх.

— Куды вас панясло! — не сцярпела маці. — Замест адпачываць, будзеце хварэць.

Хутка пераадзеліся ў сухую вопратку і ляглі ў пасцель. Пілі адвар з малін і адчувалі, як прыемна расплываецца па целе цяплыня ды перастаюць дрыжэць рукі. Прынялі па таблетцы аспірыну і паснулі, як пшаніцу прадаўшы. Спалі шаснаццаць гадзін: пакладавіліся каля дванаццатай гадзіны дня, паўставалі назаўтра ў палавіне пятай гадзіны раніцы. За акном сосны пад сінім небам, іх голле блішчыць кроплямі радасці ў вясёлых праменнях. А такі спакой, што аж самога сябе не чуеш!

— Кіра, глянь, як цудоўна...

Кіра расплюшчыла вочы, села і пачала папраўляць сваю пасцель.

— Паглядзі, у акно хаця паглядзі, Кіра. Саша чуўся ляпей ад Кіры, не меў гарачкі, бо вяславаў бы ашалелы. Кіра сядзела нерухома ў лодцы, і таму прастыла.

Ён жвава выскачыў з-пад пледа, узяў ручнік, мыла, расчыніў наўсцяж дзверы і пабег да во-зера мыцца.

Спяваў:

Спявалі птушкі, а ўбок Чортавай затокі крычалі дзікія качкі. Саша спяваў:

Ён стаяў на памосце, раскудлачаны і моцны; здаваўся першабытным уласнікам гэтых пупічаў, дастойным яцвяжскім ваёўнікам, які выйшаў уранку палюбавацца бацькаўшчынай.

Кіра і Саша назвалі дрымучыя лясы вакол возера Яцвяжскай пушчай. I пробвалі адгануць мову яцвягаў па назвах рэк і азёраў, але гісторыя, якую ведалі, не захавала нічога аб мове трагічна выгубленага народа.

— Гэй-гэ-эз-эй!! — закрычаў на ўсё возера.

З-за Залатога Рогу выплыла лодка. Вяртаўся ёю бацька з ранішняй лоўлі рыб.

— Чаго енчыш, як няшчасце! — папракнуў Сашку бацька. Галасы выразна чуваць у чыстым паветры. Пахне расою і лесам.

Саша ўзяў разбег і нырнуў надоўга пад ваду. Выплыў каля дзесяці крокаў ад памосця.

Залатым Рогам назвалі падводны пясчаны паўвостраў, які загінаўся да сярэдзіны возера і прападаў у глыбінях. Паміж мялізнаю Залатога Рогу і памосцем ранкамі можна напаткаць пад паверхняй вады збуцвелыя дубовыя бярвенні, вынесеныя плынню. Адбывалі яны сваю адвечную вандроўку. Сашка любіў падплысці да бярвенняў, стаць на іх і памахаць рукамі, і пацешыцца. Выглядала гэта так, як бы ён ішоў вадою па калені. Бярвенняў бывала пяць, часамі тры або адно толькі. Пад цяжарам цела Сашы паволі патаналі яны ўглыб. Выносіла іх у гэтым месцы возера, дзе найменшая глыбіня, усяго каля пятнаццаці метраў.