Сакрат Яновіч - Загоны

Гэта быў лекар і медсястра. У гасцініцы хтосьці захварэў.

Брат мыўся ва ўмывальні, вада настолькі халодная, што немагчыма добра пачысціць зубы. Затое чарадзейна адганяе соннасць. У дзвярах умывальні глядзіць на яго дзіця, бела-рыжы хлопчык, яго тварык таксама бела-рыжы. Так, як бы хто абліў яго параным, але выстуджаным тлустым малаком з ранішняга надою. Брат знарок доўга паглядзеў яму ў вочы, хлопчык усміхнуўся вяла, потым яго вочы спалохаліся і ён знік. Ён мякка патупаў па пустым калідоры. Аднекуль наскочыў на яго голас маці:

— Ты чаго ўстаў!? Марш спаць! Голас забубніў па пустым калідоры.

Брат вярнуўся ў пакой. Знаёмы пацягваўся, апусціўшы ногі на сырую падлогу.

— У старыя часы людзі не мыліся, а жылі па сто год, — гаварыў, бачачы, як дрыжаць лыдкі брата.

Юрка быў ужо ў дзвярах, ручнік закінуў на плячо, мыла трымаў у левай руцэ, шчотачку да зубоў і пасту — у правай.

— Я пахаджу трохі, — сказаў брат.

— Пахадзі, — Юрка раптам не ў гуморы. Брат углыбіўся ў сцюдзёную алею, густа абсаджаную клёнападобнымі дрэвамі. Яму хацелася пабегаць у такую рань, саромеўся зрабіць гэта на зручнай жвіраванай пляцоўцы перад вокнамі гасцініцы.

Наперадзе краявід з вясковай макаткі: ярка-зялёная паляна, за палянаю ярка-сіняя істужка, як бы ручайка, але гэта цвілі нейкія кветкі. Далей буйна падстрыжаныя дрэвы, ліпы, а ўбок ад ліпаў старая вежа і буслінае гняздо на вежы. Бусел клякоча.

— Гэй, пан! — брат адхіліўся ад зямлі, яго клічуць.

Ад буйна-падстрыжаных дрэў ішоў зялёны чалавек у службовай шапцы, на шапцы арліная плямка, твар уланскі. Ішоў ляснік.

— Не можна нічога рваць, — сказаў ляснік, не гледзячы на рукі.

— Я нічога не рву.

— Не можна, — паўтарыў ляснік. Ён пайшоў.

Брат намерыўся пахадзіць на руках уніз галавою і адсюль цэлае непаразуменне. Ляснік пайшоў.

Брат чуўся свежа і непрыемна было ўваходзіць у гасцініцу, дзе дзерла горла ад напаставанай падлогі, ад груба памаляваных дзвярэй і ад пылу на ўсім.

У пакоі стаялі Юрка і знаёмы.

— Бррр, які холад! — горбіўся знаёмы. Ён зачыніў акно, стала душна.

Паснедалі першымі — у рэстаране было пуста ў такую рань. Дасталі па шклянцы чаю, скрыгельчыку хлеба, да хлеба яйкі, вараныя на густа. Яйкі халодныя, звараныя ўчора.

— Хачу хлеба. Дайце хлеба! — дзіваваў знаёмы.

Кельнерка нясмачна зірнула на знаёмага, на ўсіх.

Змарнавалі гадзіну часу.

— Хай яго халера! — загневаўся Юрка на знаёмага. — Хадзем.

Брат устаў.

З парка трапілі на звычайную вясковую вуліцу, вельмі доўгую. Царква, даволі хілыя хаты, у адным месцы чарнела мураванка: гэта слынная Белавежа.

Ад моста на Нараўцы павярнулі зноў налева, так сказаў ім хлапчук, якога спыталі пра лодкавую станцыю. Воддаль ад рэчкі калужына, некалі купальны басейн, пабудаваны фашыстамі, яўрэямі пад іх наглядам. Ля станцыі трох ці чатырох хлапчын.

Лодкі выдаў малады, але вельмі сімпатычны белавежац.

Знаёмы купіў танных кансерваў. Цярпліва слухалі яго, ведаючы, што канчае гаварыць.

Плылі пакрай парку, а на шырокай завадзі, якую Юрка з братам бачылі ўчора, рушылі наперагонкі. Знаёмы аслаб, найдзяльней трымаўся брат, Юрка даганяў яго. Брат абліў Юрку халоднаю вадою.

— Кінчыба ты, — вылаяў Юрка брата, ужываючы праклён свайго дыялекту. Знаёмы не зразумеў, брат мацней націснуў на вёслы.

Нараўка, як усе малыя рэкі, страшэнна пятляе і часамі маецца ўражанне, што плывеш па колу, без канца і пачатку. У ёй мала незарослай вады, таму робіцца несамавіта, калі спрабуеш паставіць нагу на дно — да цела цягнуцца гідкія языкі водарасляў. Іх так многа, што рабаціць у вачах. Асаблівая неахвота ўлазіць у такую ваду, калі заўважыш на беразе вужа, што выграваецца на сонцы.

У меру таго, як плывеш штораз далей і заціхае чалавечае жыццё, і трохкат матацыклаў на шашы ў Белавежу, непрыемнае ўражанне знікае. Так заўсёды, калі чалавек ашаломлены прыродаю, якая зусім не патрабуе яго.

Знаёмы застаўся ззаду. Ён спяваў, потым заціх.

Юрка з братам уплылі на затонне пакрай пушчанскай рэзервацыі. Лагодна разышліся кругі вады, ля трыснягу трымцелі матылі.

Брат не ўтрымаўся, каб не пакупацца. Ён ныраў з лодкі, лодку адганяла пад сцяну трысцягу. Брат падплываў да лодкі і выцягваў яе на сярэдзіну затоння. Месца глыбокае, гэта яма, але віроў не было. Нараўка працякала ўбаку, рэчка з затоннем сфастрыгавана рэдкім чаротам.

— Люблю! — порхкаў брат. — Ой, добра! I плясь зноў.

— Не перакінь лодкі, — папярэджваў яго Юрка. Яму таксама хацелася купацца.