Зміцер Вішнеў - Тамбурны маскіт

Ідэя пра больш шчыльнае далучэнне да выяўленчага мастацтва прыйшла мне ў галаву ад вялікай жарсці да Ганкі Шханавай. Яна актыўна спрабавала ігнараваць існаванне генія Зміцера Вішнёва. I на ўсе мае клоунскія і акрабацкія тру-ла-ла старанна чмыхала. Нават падарунак на Дзень Святога Валянціна ў выглядзе кансервы з мясам каровы, дзе на этыкетцы было намалявана пульсуючае сэрца, яе не ўразіў. Я ўжо маўчу пра вялізны драўляны шчыт перад вокнамі з прызнаннем: «Подлая Шханка! Я цябе кахаю у твой святы дзень! Змій Віш». Яна і гэта праігнаравала. Дзякуючы званку яе суседзяў мне пасля давялося доўга тлумачыць мясцовым міліцыянтам, што гэтак я хацеў пажартаваць. I вось, калі я страціў надзею атруціць сваім эстэцтвам прыгожую Шханаву, то вырашыў пайсці на крайні выпадак — акцыя! Так! Толькі яна можа канчаткова дыскрэ- дытаваць мяне ў вачах каханай і паставіць у шэраг сусветна вядомых вар'ятаў свету! Што Сальвадор Далі, Казімір Малевіч альбо Канстанцін Алімпаў у параўнанні са Зміцерам Вішнёвым?! Маё вар'яцтва выкладзена на шпалы перад коламі цягніка. Я спалучыў у адно цэлае літаратуру, музыку і жывапіс. Прыцягнуты ледзь не за вушы да куратарства шалёнай акцыі Юрась Барысевіч у сваім артыкуле, напісаным для афішаў і ўлётак, апраўдваўся, што Зміцер Вішнёў, маўляў, ідзе навобмацак па слядах Гіёма Апалінэра і Андрэя Вазнясенскага. Яму яшчэ не хапіла смеласці прадэкламаваць аб маёй прыхільнасці да Эрнста Неізвеснага і Алега Цалкова. Я ж рушыў сваім шляхам.

Нягледзячы на маю цыклапічнасць, мне давялося шмат папацець, каб у вачах наведнікаў акцыі маё цела не зменшылася да памераў прусака.

У гаспадарчай краме, недалёка ад Камароўскага рынку, я купіў усе пяцілітровыя вёдры, што меліся ў продажы. Роўна пятнаццаць штук. Ні больш. Ні менш. Кармічная лічба. Літаральна столькі ж я сабраў кактусаў па аддзелах культуры, дзіцячых бібліятэках, школках і каханках. У некаторых месцах мне аддавалі калючых прыгажуноў адразу і з задавальненнем, але ж зрэдчас даводзілася ісці і на розныя правакацыі. Так, у адной дзіцячай бібліятэцы спалоханай жанчыне я прачытаў цэлую паэму пра кракадзілаў. Яна тут жа прыйшла да высновы, што кактусы — сваякі зубатых шэльмаў. I, каб ад мяне хутчэй пазбавіцца, проста вымушана была ахвяраваць паўднёваамерыканскі кактус. Але ж вёдры! Несці іх з крамы мне дапамагаў вядомы паліндраміст Віктар Жыбуль.

Мы ішлі па вуліцах Менска самымі шчаслівымі калекцыянерамі пяцілітровых вёдраў. Мы бліскалі імі на сонцы, як перлінамі. Мы цягнулі штандары майго будучага перформансу «Краіна кактусаў». Пасля, некалькі начэй запар, я размалёўваў гэтыя перліны чорнай фарбай. Па маёй задуме тут забегалі эпітафіі, эпіграмы, показкі і вялізныя паэмы, што прысвячаліся таямнічай асобе з чорным вокам. На адным вядры я гэтак і накрэмзаў: «Дзяўчына з чорным вокам, напаі мяне сокам». Гэты сок я нібыта атрымліваў праз сеанс медытацыі. Па маіх артэрыях бурліла не кроў, а чырвонае грузінскае віно! I мае выверты з вёдрамі перакуліліся на візуальную паэзію! На мастацкія творы, якія павінны былі ўвабраць лепшыя дасягненні прыгожага пісьменства і выяўленчага мастацтва! На чорны, быццам лакіраваны кардон я накладваў шнары свайго запаленага розуму. Па гэтых мастацкіх рубцах перамяшчаліся касякі зубацікаў, літар, іерогліфаў і сакрэтных піктаграмаў. Рамкі, што пакрываліся высакаякасным нітралакам, я даваў кусаць кракадзілам, варанам і вярблюдам. Укусы застывалі няроўнымі плямамі, нібыта ад пэндзля і малатка. Дызайнер Наталля Курыла адчула схаваны падтэкст: «Мабыць, паэзію ты доўга прасаваў пласкагубцамі і патэльняй». Гэта былі сімвалы маёй творчай улады. Маё таўро. «Куратар» Юрась Барысевіч зразумеў, куды ўляпаўся і чым гэта ўсё патыхае, і таму ад уступнага слова на акцыі адмовіўся. Другі «куратар», Серж Мінскевіч, таксама ледзь не сілком прыцягнуты да акцыі, доўга скакаў з нагі на нагу і перабіраў банальную фразу: «Зміцер Вішнёў, канечне, паэт». Людзі, што прыйшлі на мае канцэптуальныя выпендрожы, і дагэтуль не могуць зразумець, у чым была соль, а ў чым цукар. Некаторыя, нічога не разумеючы, гэтак проста і пыталіся... I дарэмна ворагі і сябры пнуліся даўмецца сэнсу тэкстаў. Цішыня панавала паўсюль. Пасля троххвіліннага перформансу, дзе адбылося дзіўнае чвартаванне сцяга суполкі Бум-Бам-Літ, я проста страціў дар маўлення. Гэтую акалічнасць я спрабаваў замарынаваць, шпацыруючы па галерэі, як павіян. Але ж журналісты, якія паналяцелі натоўпамі саранчы, патрабавалі ад мяне тлумачэння. I я ім казаў, што сутнасць усяго ў бясслоўі, у вёдрах з кактусамі, у візуальных вершах, у кнізе «Штабкавы гамтам» («Мастацкая літаратура», 1998)...