Васіль Зуёнак - Паіміж небам і зямлёй

Дык вось заўважыў я, што сям'я Кэмпбелаў у нейкай збянтэанасці. «Што здарылася?» — пытаюся. «Ды нічога асаблівага, — адказваюць, — заўтра нядзеля, мы абавязкова едзем у касцёл...» — «Ага, — здагадваюся, — не ведаюць, губляюцца, дзе і як мяне на гэты час «прыладзіць».

Перамовы скончыліся тым, што назаўтра я сядзеў побач з Дзікам (не так, як звычайна, ззаду, а на пярэднім сядзенні: у касцёл жа едзем, на службу, — мужчыны — першыя). «В белом венчике из роз впереди Исус Христос», — па-блазенску круціліся на маім языку блокаўскія радкі.

У касцельным вестыбюлі (інакш не назавеш) купкамі стаялі людзі, пілі каву, жартавалі, абменьваліся навінамі, весела, ажыўлена віталіся з тымі, хто толькі што ўваходзіў. Падышоў і да нас з прывітаннем чалавек, невысокі, але па-спартыўнаму моцны і падцягнуты, у белай кашулі, спытаўся, як звычайна, пра настрой, пра здароўе (тут ужо я ўключыў у дзеянне ўсе свае англамоўныя рэсурсы і збольшага разумеў гаворку, а найперш, пабачыўшы пад каўнерыкам, дзе звычайна бывае гальштук-матылёк, своеасаблівую палоску, здагадаўся, што справу маем з кімсьці са святароў). Дзік пазнаёміў нас: гэта быў пастар Эвенсан.

У той жа апратцы, толькі паверх была яшчэ накідка-распашонка, перахопленая поясам, — белая з зялёнаю прошвай — выйшаў ён і да кафедры. Нічога лішняга не было і ў афармленні касцёла: сцены адштукаваны дрэвам — шалёўкай, за кафедраю — на сцяне — драўляны крыж, на самой кафедры — дзве гронкі вінаграду і каласы збожжа, таксама выразаныя з дрэва, — вось, бадай, і ўсё. Нічога пампезнага, ніякіх абразоў і ўпрыгожанняў.

Я і тут заняў месца Майкла (як і дома — жыў і спаў у яго паойчыку): учора сын Кэмпбелаў развітаўся са мною, паехаў у лагер.

Асцерагаючыся сказаць — «вясёлая», сказаў бы, што гэта «трошкі вясёлая» рэлігія: ні цяжкай суровасці каталіцызму, ні пышнай дэкаратыўнасці праваслаўя. Трошкі памаліліся (аддрукааны расклад службы на сёння быў раздадзены загадзя), паспявала пад гітару дзяўчына (тэксты духоўнага зместу), потым паспявалі разам. І нарэшце паапладзіравалі — гэта ўжо дзеля мяне, калі пастар аб'явіў, што прысутнічае між іх госць з Савецкага Саюза.

Не будзем паглыбляцца ў сутнасць рэлігійных толкаў і кірункаў, іх, здаецца, у Амерыцы безліч... Справа ў іншым: як тут умеюць захапіць і палоніць душу. і не проста святымі словамі і заклінаннямі, а тым, што ў нас назвалі б «сацкультбытам». Чаго толькі няма пры «чэрчы»: і канцэртная зала з рознымі мастацкімі калектывамі і ансамблямі — харавымі і інструментальнымі, і кавярня, і бібліятэка, і спартыўны комплекс з секцыямі, і нешта накшталт музея. Ля касцёла, куды ходзіць Джэф Поп з сям'ёю, нават зроблены праз адвадны канал крыты мост — з дашчанай страхою і сценамі, — як напамін аб далёкай, але генамі не забытай, старой Англіі, і, можа, самая важная дэталь — дзіцячы пакой з разнастайнымі забаўкамі, цацкамі і гульнямі. Можна сабе ўявіць такое: ля ўваходу, побач са святым звонам, што склікае прыхаджан, — гушкалка для дзяцей... Усё ўлічана, каб гэты хлопык ці дзяўчынка беглі да касцёла — хай сабе спярша пагушкацца ці нават ціхенька і звон тузануць. А тут ужо — і святы парог блізенька...

Дзіцячыя душы, куды ні зазірні, — пад клопатнай увагай (ці пад пастаянным прыцэлам): у магазіне — пакой для дзяцей, пакуль дарослыя прыцэньваюцца ды выбіраюць тавар, гуляй сабе (пэўна ж, і назаўтра малы будзе цягнуць маму ў той магазін, а гаспадару гэта найперш і трэба). У парках для дарослых самыя лепшыя атракцыёны — дзіцячыя; заалагічны музей ці акварыум заклікаюць не толькі пасіўна глядзець — гэта цэлая школа для малых: «Ці п'е рыба ваду?», «...ці нясе яйкі?», «...ці спіць?», «...ці можа ўтапіцца?», «чаму некаторая рыба вусатая?» і нават — «ці жэніцца рыба?» — вось толькі некаторыя пытанні ля самых характэрных рыб з дэтройцкага акварыума, побач з якімі — адказы, дасціпныя і пазнавальныя.

Вясёлай выдумкай, нечаканай захапіў і мяне калаўрот у дэтройцкім парку — звычайны калаўрот, дзе па крузе катаюцца дзеці на розных жывёлінах: па-першае, беглі яны не ў адной плоскасці, а імчаліся наўскач, то ўзнімаючыся, то апускаючыся пры дапамозе адпаведных механізмаў, а па-другое — свіння! Ехалі на страусе, ляцелі на арле, а на свінню — цэлая чарга. Можна ўявіць сабе радасць і захапленне дзяўчынкі, што прыпорала скакуна не нейкай там арабскай пароды, а звычайнай свінячай (і мне весела ўспаміналася, як мы калісьці, хлапчукі, пасучы свіней, таксама свавольна любілі праскакаць верхам на сваіх «падапечных» — хто даўжэй утрымаецца «ў сядле» — нібы каўбоі на неаб'езджаных конях...).