Піліп Ліпень - Гісторыя Ролянда

Калі мой брат Хуліё дасягнуў сталасьці, ён перш за ўсё захацеў ажаніцца. У нашым горадзе выходзіла адмысловая газэта, дзе друкаваліся шлюбныя аб'явы з фотаздымкамі і адрасамі нявест, і мы набылі Хуліё самую сьвежую. Ён закахаўся на першай жа старонцы – у круглявую дзяўчыну зь ясным поглядам і вабнай усьмешкай. Увесь тыдзень ён летуцеў і нават ня мог спаць, а ў пятніцу мы пачысьцілі вопратку шчоткамі і пайшлі жаніцца. Яна адчыніла нам, і мы вохнулі – яна была нашмат выдатнейшая, чым у аб'яве.

– Я кахаю цябе і хачу з табою ажаніцца! – сказаў Хуліё палка. – А гэта мае брацікі!

Але яна нахмурылася і зачыніла дзьверы. Дарэмна ён грукаў і крычаў, што не ўяўляе безь яе жыцьця, што ў ягоных грудзях палае пажар, што ён памрэ праз каханьне – усё дарма. Яна выглянула ў фортку і загадала нам сыходзіць, бо зараз патэлефануе жандарам.

Шлях дадому падаўся нам чорным, нібы згасла сонца. Мы сядзелі на лесьвіцы і спустошана маўчалі. Хуліё скамянеў. Ён не дакрануўся ні да марозіва, ні да агрэсту.

– У яе няма сэрца, – сказаў ён праз гадзіну.

– Затое твар прыгожы, – сказаў Колік.

– Прапануй ёй яшчэ раз, – сказаў Валік.

– Ажаніся з кім-небудзь іншым, – сказаў Толік.

Але Хуліё толькі пагардліва ўсьміхаўся. Ён вырашыў больш аніколі не жаніцца.

Калі мой брат Колік дасягнуў сталасьці, ён таксама неадкладна захацеў ажаніцца.

Ён даў аб'яву ў газэту, і яму адразу пачалі прыходзіць лісты. За тыдзень прыйшоў цэлы велізарны мяшок. Колік задуменна хадзіў вакол мяшка, і мы спыталі, калі ж ён нарэшце сядзе чытаць. Але Колік адказваў, што чытаць лісты ня мае ніякага сэнсу. Бо зашмат фактараў. Напрыклад, калі напісана без памылак, дык ня факт, што дзяўчына прыгожая. Калі яна прыгожая, дык ня факт, што яна здаровая. Калі яна здаровая, дык ня факт, што ДНК добра супадаюць. Калі ДНК супадаюць, дык ня факт, што яна са шчаснай сям'і. Калі яна са шчаснай сям'і, дык ня факт, што яна не дурная. Калі яна не дурная, дык ня факт, што яна не палятуха. І наагул, ня факт, што яна ня зманіць. І наагул, усё вельмі хутка мяняецца – што сёньня праўда, тое заўтра хлусьня. Таму, сказаў Колік, патрэбны прынцыпова іншы альгарытм выбару нявесты.

Мы пагадзіліся і пачалі прапаноўваць альгарытмы. Хуліё: абраць ліст з сама прыгожым почыркам. Я: абраць ліст, на якім больш за ўсё паштовых марак. Толік: абраць самы вялікі канвэрт. Валік: абраць самы доўгі тэкст. Але Колік раскрытыкаваў нашыя спосабы як недастаткова аб'ектыўныя. Ён прагнуў абсалютнае бесстароннасьці.

Колік ізноў даў аб'яву ў газэту, з заклікам прапанаваць яму аптымальны мэтад выбару нявесты зь мяшка. Ягоная праблема аказалася блізкая шмат каму, і водгукі пасыпаліся адразу ж, пераважна дзівачныя і мудрагелістыя. Скласьці лісты самалёцікамі – які далей праляціць з балькона. Скласьці лісты караблікамі – які далей праплыве па ручаі. Падпаліць лісты – які будзе даўжэй гарэць у вунітазе. Пералічыць лісты і вырахаваць квадратны корань зь іхнае колькасьці. Напісаць на кожным зь лістоў літару, зьмяшаць і прачытаць атрыманыя словы. Выкладваць лісты на дарозе адзін за адным, пакуль кудысь не прывядуць. Пабудаваць зь лістоў піраміду. Сплесьці лісты ў стужку. Зрабіць тое, зрабіць сёе. За тыдзень лістоў з прапановамі выбару лістоў назапасілася таксама цэлы велізарны мяшок. Праблема выбару выбару.

Тады Колік пастанавіў зрабіць паўзу і пакуль што не жаніцца.

Калі мама заўважыла, што мы з брацікамі дасягнулі сталасьці, яна сабрала нас і распавяла пэўны, спраўджаны пакаленьнямі спосаб выбару нявесты. Прыйшоўшы да дзяўчыны дадому, трэба непрыкметна правесьці пальцам па паліцы, па падаконьніку або па сьпінцы крэсла: калі на пальцы застанецца пыл, дык дзяўчына – неахайная, і трэба хутчэй сыходзіць, калі ж палец акажацца чысты, дык можна сьмела жаніцца. Узрадаваныя прастатой і надзейнасьцю мэтаду, мы горача дзякавалі матухне, а больш за ўсіх быў задаволены Валік – бо ён ужо даўно марыў спалучыцца шлюбам. На чарговым гуляньні па бульвары ён падышоў да дзяўчыны ў белай сукенцы, якая чытала кнігу пад каштанам. Мы стаялі воддаль і ня чулі іхнае размовы, але хутка Валік падаў дзяўчыне руку, дапамагаючы падняцца, і яна павяла яго праз сквер да сваёй хаты. Мы чакалі больш за гадзіну, але не сумавалі – елі марозіва, цукровую вату і дражэ, пілі ліманад. Нарэшце з параднага выбег шчасьлівы Валік, ён здалёк махаў нам і крычаў, што старанна праверыў усюды, і чысьціня – ідэальная, нават у сама захаваных кутох вэранды і тэрасы. У радасным хваляваньні мы пашыбавалі да крамы гатовага адзеньня, каб прымерыць Валіку белы шлюбны гарнітур, але раптам Колік усклікнуў: стойце! Бо мэтодыка недасканалая! Што, калі пыл выцірала не яна, а ейныя бацькі? Мы спыніліся, уражаныя відавочнасьцю. Мы вярнуліся назад, пазванілі ў дзьверы і прапанавалі бацькам нявесты чэсны варыянт: мы забіраем дзеўку на два тыдні на выпрабаваньні, а ў заклад пакідаем Ролю, ён мала есьць і сядзіць ціха. Бацькі павялі сябе дзіўна: няўпэўнена пераглянуліся і нахмурыліся. Калі так, заявіў Валік гнеўна, дык я скасоўваю заручыны! І мы завярнуліся і пайшлі, ганарлівыя, але засмучаныя. А маме не сказалі нічога, каб ня вагаць лішняга разу ейны ідэалізм.