Карсан Маккалерс - Балада пра сумнае кафэ

Элісан, не вагаючыся, пайшла да дома Пендэртанаў. Не думала і пра тое, што яна, тая, хто больш за ўсё на свеце ненавідзела скандалы, будзе рабіць у сітуацыі, якая павінна была вось-вось узнікнуць. Яна зайшла ў дом з пярэдняга хода, моцна ляпнуўшы дзвярыма. У прыхожай быў змрок, бо толькі ў зале гарэла адна лямпа. Цяжка дыхаючы, яна паднялася па лесвіцы. Дзверы ў пакой да Леаноры былі адчыненыя, і яна ўбачыла чалавека, што сядзеў на кукішках каля ложка. Элісан увайшла ў пакой і запаліла лямпу.

Салдат заморгаў ад святла. Паклаўшы руку на падаконнік, ён прыўзняўся. Леанора зварухнулася ў сне, нешта прамармытала і павярнулася да сцяны. Элісан спынілася на парозе, твар у яе збялеў і скрывіўся ад здзіўлення. Не сказаўшы ні слова, яна падалася назад з пакоя.

Тым часам капітан Пендэртан пачуў, як спачатку адчыніліся, а потым грукнулі дзверы. Ён зразумеў, што робіцца штосьці нядобрае, але, паддаючыся інстынкту, не крануўся з месца. Ён грыз гумку на канцы алоўка і напружана чакаў. Ён не ведаў, што можа адбыцца, але вельмі здзівіўся, калі пастукалі ў дзверы кабінета, і не паспеў нават адказаць, як у кабінет увайшла Элісан.

— Што вао прывяло да нас у такі позні час? — спытаўся капітан з нервовым смехам.

Элісан адказала не адразу. Яна падняла каўнер паліто і прыціснула яго да шыі. Калі нарэшце яна загаварыла, голас яе гучаў глуха, быццам ад перажытага ўзрушэння ў яе зацяло галасавыя звязкі.

— Я думаю, што вам лепш было б падняцца ў пакой вашай жонкі,— сказала яна.

Гэта заява, а таксама дзіўны выгляд Элісан вельмі напалохалі капітана, але яшчэ больш, чым унутраная разгубленасць, яго бянтэжыла думка пра тое, што ён не можа саўладаць з сабой. У галаве маланкай прамільгнуў цэлы шэраг самых процілеглых здагадак. Яе словы маглі азначаць толькі адно: у пакоі Леаноры — Морыс Лэнгдан. Але гэта, зразумела, не так, бо наўрад каб Леанора і Морыс былі такія нястрыманыя! А калі так, то ў якое становішча яны паставілі яго! Капітан саладжава ўсміхнуўся. Ён ніяк не выдаў пачуццяў гневу, сумнення і неверагоднай прыкрасці, што ахапілі яго.

— Пойдзем, мая дарагая,— сказаў ён тонам клапатлівай маці,— табе не трэба блукаць адной сярод ночы. Я завяду цябе дадому.

Адказам Элісан быў доўгі пранізлівы позірк. Яна, здавалася, мучылася над нейкай галаваломкай. Праз нейкі час яна паволі сказала:

— Ці не збіраешся ты так і сядзець тут, а мне паведаміць, што ўсё ведаеш і не збіраешся нічога рабіць?

Капітан упарта стараўся трымацца спакойна.

— Я завяду вас дадому,— сказаў ён.— Вы сёння сама не свая і не ведаеце, што гаворыце.

Капітан паспешліва падняўся і ўзяў Элісан пад руку. Ад дотыку да яе дробнага, вострага локця яму стала непрыемна. Ён паспешліва правёў яе па лесвіцы, потым па газоне. Парадныя дзверы ў доме Лэнгданаў былі адчыненыя, але капітан доўга націскаў кнопку званка. Праз некалькі хвілін у прыхожай з’явіўся Анаклета, і не паспеў яшчэ капітан выйсці з дому, як убачыў каля лесвіцы на другім паверсе Морыса, які выйшаў са свайго пакоя. Адчуўшы адначасова разгубленасць і палёгку, капітан пайшоў дадому, даўшы магчымасць Элісан самой растлумачыць усё, што адбылося.

Раніцай капітан не вельмі здзівіўся, даведаўшыся, што Элісан Лэнгдан зусім страціла розум. Апоўдні гэта стала вядома ўсяму гарнізону. (Яе стан тлумачылі як «нервовае парушэнне», але гэтаму ніхто не верыў.) Калі капітан і Леанора прыйшлі прапанаваць свае паслугі, маёр стаяў перад зачыненымі дзвярамі жончынага пакоя з накінутым на руку ручніком. Ён цярпліва стаяў там увесь дзень. Са здзіўленнем у шырока раскрытых светлых вачах ён увесь час скуб вуха. Прыйшоўшы наведаць Пендэртанаў, ён паціснуў ім рукі з дзіўным афіцыйным выглядам, і яго твар раптам пакутліва ўспыхнуў.

Калі не лічыць урача, маёр Лэнгдан нікому не паведаміў пра падрабязнасці трагедыі і захоўваў іх у сваім занадта ўзрушаным сэрцы. Элісан не рвала прасцін, не пырскала слінай, як гэта звычайна робяць, на думку маёра, вар’яты. Прыйшоўшы дадому ў першай гадзіне ночы, яна сказала, што Леанора здраджвала не толькі мужу, але і маёру, і галоўнае з кім — з салдатам. Потым Элісан сказала, што збіраецца развесціся з ім, і дадала, што ў яе няма грошай, і яна будзе вельмі ўдзячная, калі ён пазычыць пяцьсот долараў пад чатыры працэнты з той умовай, што паручыцелямі будуць Анаклета і лейтэнант Вайнчак. У адказ на яго ўстрывожаныя роспыты яна сказала, што яны з Анаклетам займуцца камерцыяй ці будуцьлавіць крэветак. Анаклета прывалок у пакой чамадан і ўсю ноч пакаваў рэчы пад яе наглядам. Часам яны рабілі перапынак, каб выпіць гарачага чаю ці павывучаць карту, абмяркоўваючы, куды яны паедуць. Недзе на досвітку яна пагадзілася на Мултрывію, што ў штаце Паўднёвая Караліна.