Міхась Зарэмба - З павагай да зямлі і да людзей...

Маржа ў бабровую нару і не падумала лезці. Во якая медалістка. Малінін як толькі ні ўпрошваў яе: сухарыкі клаў на спод лёжкі, драбкі цукру, спрабаваў сілком уперці ў пралом. Нічога з гэтых яго высілкаў не атрымалася. I мы вырашылі злавіць бабра, як бы там ні было — і каб абавязкова Маржа бачыла ўсё, каб зразумела, чаго ад яе дамагаемся.

I злавілі. Двух нават. А што ж Маржа? Яна больш чым дзіўна паставілася да зверукоў: лізала іх поўсць, абнюхвала, адно не гаўкала, нават ні разу не гыркнула, калі Малінін цкаваў яе. Ён нават хацеў прыўзняць дзверку ў лавушцы й сутыкнуць бабра і сучку нос у нос, але бацька не дазволіў, бо трымаўся святога правіла: адлоўленага звера не турбаваць!

...Вярталіся мы на кватэру з двума бабрамі, але не вельмі каб і вясёлыя. Зрэшты, Маржу я ўжо не браў на ланцуг, бо не цікавіла мяне, а бацьку — тым больш. Украдзе хто — туды й дарога, не трэба будзе карміць смачнымі бублікамі.

Потым я праводзіў Малініна і бацьку на шашу, да аўтобуса. Быў там разам з імі, пакуль і не прыйшоў аўтобус. Паехалі яны ў Маскву на нейкую важную — пэўна ж, бабралавецкую нараду.

Вярнуўся дахаты й толькі ступіў на падворак — тут жа і завойкаў успалошна: ля пуні завіхалася Маржа — калашмаціла курыцу, а наўкруг яе ўжо ляжала некалькі задушаных. Убачыла мяне — радуецца. Кучобачка хваста-абрубка трымціць, як не сарвецца. Божа, якая ж яна, Маржа, дурніца! Ну так, надта ж задаволеная, усё роўна як кажа мне: «Ну, бачыш, як пастаралася? Столькі дзічы налаташыла!.. А вы, бабраловы, адвярнуліся ад мяне».

Сучку не стаў біць, дый не было часу — хуценька навязаў на ланцуг, абтрос з яе пысы пер'е, а курак бабчыных занёс за пуню і параскідаў паўз пограб: шыта-крыта! Зрабіў гэтак, каб не ўзлаваць старую, абы пазбегчы непрыемнасцей. А за ўбыткі — няхай потым Малінін разлічваецца. Добра, што нікога не было дома, добра!

Бабка Аўгіння надвечар толькі спахапілася, што падушаны куры.

— А дзеткі ж вы мае, а нечага ж нашы курачкі нежывыя. А што ж гэта за насланнё, або-о-о... А ці не здохля якая напала на іх?

I я, і Маня пайшлі следам за ёй на гарод.

— Мама, гэта тхор іх падушыў. — Маня ўважліва разглядвае пеўня. — Бачыце, шыя ўся і грудзі пакусаны... Тхор тут у вас завёўся!

— Ці нават ліса як пракралася — кусты ж побач, — сказаў я наўздзіў стрымана.

— Эге ж, мае вы дзеткі, мусі, і праўда — тхор. Такі маленькі вырадак, а сільнюшчы ды звідушчы, як воўк. Усіх маіх нясушак падушыў і пеўніка. — Аўгіння старанна абследуе кожную курыцу, нават нюхае — ці не пахне чым. — Ай-яй... Былі ж ба дома, то пачулі б, як крычаць, убераглі б каторых.. Куды ж нам іх цяперака, га? Іх можна есці пасля тхара?

— Можна, — сказаў я. — Не ад хваробы ж прапалі.

— Халернік, трэба ж, усіх перашарсціў, ніводнай не пакінуў. — Аўгіння ў клопаце-горы. — Собіла нам на склад пайсці.

— Во паеду — і куплю вам, мама, другіх курак, — кажа Маня. — Не перажывайце ўжо так. Куплю.

— Што ж цяперака з імі рабіць — засолім хіба? — старая недаўменна глядзіць на нявестку.

— Засолім. Будзем варыць ды есці, калі ўжо так здарылася.

— Ай, ды ўсе маладыя, нясушчыя... Во ж гэтая, дык па два разы на дзень з яйкам была. — Старая зноў бярэ ў рукі курыцу— тую, што Маржа пры мне прыкончыла. — Ды яшчэ ж і цёпленькая...

Скублі курэй амаль увесь вечар. Я памагаў таксама. I Маня жартавала з мяне:

— Можа, дома не скуб, га?.. — дапытвалася і неяк хораша, з мройвай бліскавак у вачах пасміхалася. — Во, навучышся тут — умець будзеш курак скубці!

Мне падабаліся і гэтыя яе жарты, і агняна-стрыманы смех, шчыры й крышачку наіўны — жаночы смех. I наогул усё мне ў ёй падабалася!

Чуваць было праз адчыненае акно, як барабаняць паілкамі бабры — аж пунька звініць. У хаце душна. Я прыслухоўваюся да вэрхалу. Чым жа яны так занепакоены, бабры?..

Выйшаў паглядзець. Здаўмеўся чым — паразлівалі ваду і прасілі новай. Наліў вады ў паілкі, накідаў зверху вярбовага голля — раскашуйце, чэрці! I ўжо хацеў вяртацца ў хату, як у пуньку ўвайшла Маня. Яна была ў наапашкі накінутым паркалёвым халаціку, з-пад якога відзён гарошак начное сарочкі.

— I што — ніводзін не ўцёк? — спытала наўздзіў весела і гучна.

— Не...

Ліхтар цьмяна асвятляў заграможджаную бабровымі клеткамі — з таго і цесную — пуньку. Цені нашы пацешныя, вялікія — на ўсю сцяну, варухлівыя. Раптам яе цень хіснуўся, наблізіўся да майго. Я страпянуўся, насцярожана зіркнуў на Маню. Яна прайшла паўз мяне і спынілася ля суседняй клеткі з бабрамі. Якая зманлівасць у ценях! А я думаў... Што гэта я думаў?