Змітрок Бядуля - Сярэбраная табакерка

У гэты самы час да ног каралевы лашчыўся маленькі беленькі цюцік. У каралевы бліснулі вочы ад радасці. На акне стаяў флакон з фарбай, якой рыжы кароль Пінг-Понг фарбаваў валасы ў чорны колер. Каралева гэтай жа фарбай пафарбавала белага цюціка на чорнага, пачакала пакуль фарба добра высахла, накінула на цюціка залаты ланцужок і выйшла з ім у тронны зал, дзе сядзелі ўсе прыдворныя.

Усе прыдворныя князі і княгіні, графы і графіні, бароны і баранесы ды іншыя высокапастаўленыя асобы ўздрыгнуліся ад страху. Усе думалі, што на залатым ланцужку каралева Ляля вядзе Смерць у выглядзе сабачкі. Усе прыдворныя, пабляднеўшыя ад хвалявання, узняліся са сваіх месц. А калі цюцік незнарок наступіў адной прыгожай фрэйліне на доўгі, пышны шлейф, тая крыкнула «ой» і страціла прытомнасць.

Прыдворныя разам з каралём кінуліся было наўцёкі, але каралева іх супакоіла, пагладзіла цюціка па галоўцы і сказала:

— Ты, Мопсік, нікога не чапай. Вось так. Мая прыгожая фрэйліна зноў ажыла. Я хачу, каб фрэйліна вечна жыла. Яна ж шчырая і добрая, як я сама.

Усе пакрысе супакоіліся. Фрэйліна адразу прывыкла да Смерці і кінула ёй са стала шакаладку. Смерць у вокамгненне глынула шакаладку.

— Раней яна ела ўсё жывое, а цяпер не хоча карміцца нашымі падданымі,— сказала каралева.— А ты, мілая фрэйліна, не бойся Смерці. Заві яе Мопсікам. Назначаю цябе слугою чорненькага Мопсіка.

Пры гэтым каралева падставіла руку да губ фрэй ліны. Фрэйліна пацалавала руку каралевы, зрабіла рэверанс і павяла Мопсіка ў патрэбны пакой, бо вучонаму Мопсіку нешта захацелася, і ён заскавытаў.

З'яўляліся да каралевы Лялі рыцары Смерці з усяго свету, але, угледзеўшы Мопсіка, яны так напалохаліся, што ўцяклі куды вочы глядзяць.

Далёка за межамі свайго каралеўства пайшла слава пра добрую каралеву Лялю. Яна так пакарыла Смерць, што тая, будучы на волі ў выглядзе Мопсіка, нікога не чапае. Ніхто на свеце не памірае. Усе называюць каралеву Лялю найяснейшай, наймілейшай, найпрыгажэйшай каралевай на свеце.

Калі каралева Ляля спявала сваім агідным голасам, усе гаварылі, што яна найлепшая на свеце спявачка. Калі яна пальцамі перабірала струны арфы, усе ў адзін голас пацвярджалі, што каралева Ляля грае лепш за ўсіх музыкантаў на свеце.

— На сёння хопіць, дзеткі мае,— сказаў дзед. Раніцой ваша добрая маці напячэ бліноў. Вы сніце ўночы не каралеву-сароку, а смачныя бліны з верашчакай!

— Добра,— абяцалі ўнукі,— будзем сніць бліны з верашчакай!

Дзед звярнуўся да ўнукаў:

— Можа, наш Дзіда-дзед зайздросціў фальшывай славе пані Сарачынскай? Не трэба так думаць, дзеткі. Дзе там! Як я ўжо гаварыў, ён доўга збіраўся ў дарогу. Разам з Дзіда-дзедам збіраліся ў дарогу Саўка, Юрка ды іхнія сем'і.

Перад развітаннем з роднай хаткай у Дзіда-дзеда так сашчамілася сэрца, што ён пусціў некалькі слёз са сваіх вечных вачэй. Ён успомніў, што розныя паляўнічыя перабілі ўсю яго сям'ю, і яго хата застанецца цяпер зусім пустой. Яму цяжка было вырвацца з хаткі, нібы ногі былі прыклеены смалой да падлогі. Ён узяў лапату, выкапаў каля хаткі ямку і пасадзіў туды малады дубок. Гэты дубок павінен быў азначаць, што Дзіда-дзед яшчэ вернецца дамоў. Люсенька папрасіла Дзіда-дзеда пасадзіць другі дубок за яе, бо і яна вернецца сюды. Дзіда-дзед ахвотна выканаў просьбу дзяўчынкі. Урэшце выбраліся ў дарогу.

У Саўкі быў конь і карова. Запраглі каня ў вялізны воз, які Юрка Дратва купіў у аднаго местачковага балагула. На воз палажылі бебахі, пасадзілі Люсеньку і дзяцей Саўкі і Юркі, да воза прывязалі Саўкіну карову, пагналі каня і пайшлі за фурманкай.

У той час ужо многа дзе дачуліся, нібы Смерць знаходзіцца ў каралеўстве Пінг-Понга. Дзіда-дзед быў рады, што яго больш ніхто непакоіць не будзе.

Па дарозе, пад гару, конь занаравіўся і не хацеў рухацца з месца. Конь не слухаўся і пугі гаспадара...

— Каню цяжка цягаць такую фуру, напакаваную паўнютка ды яшчэ з коптарам, а на коптары — восем чалавек дзяцей. Давай, пане Заяц, купім яшчэ пару коней. Тады і мы самі не будзем тупаць пехатой.

Так яны і зрабілі. Кожная сям'я сядзела на сваім возе. Навокал гэтых трох фурманак кружыўся ўюном Саўкін паляўнічы сабака, які зваўся Кудлаты.

Было вельмі пагоднае лета. Жыта стаяла вышэй чалавечага росту. Хто больш за ўсіх радаваўся такой вандроўцы? Люсенька і дзеці Саўкі і Юркі. А паколькі іх было восем, дык і радасць была павялічана ў восем разоў.

Нанач яны спыніліся ў ляску пры дарозе каля чыстага ручая. Яны паставілі палатку, якую Юрка Дратва не забыўся купіць, прынеслі з лесу хвораст і расклалі вогнішча. Дзве жанчыны — жонкі Юркі і Саўкі — рыхтавалі вячэру. Дзеці падкідвалі на агонь сухія галіны, а трое мужчын селі на траве ля палаткі і давай меркаваць, што далей рабіць.