Лідзія Арабей - Пошукі кахання - Аповесці, апавяданні

Апусцілася Фімка на аблуплены зэдлік і раптам заплакала. Каб хто спытаў — чаго? Не сказала б. Паплылі з вачэй слёзы. Выцірала іх фартухом, які пахнуў рыбаю, цыбуляю, а слёзы ўсё плылі. Не горкія, не балючыя, а нейкія ціхія слёзы.

Ліфт адчыніўся, і Фімка выйшла на чыстую пляцоўку лесвіцы. Злева і справа былі абабітыя карычневым дэрмацінам дзверы з белымі піпкамі званкоў на касяках. Паглядзела на нумары кватэр. Спынілася каля той, якую шукала. Сэрца білася так, быццам на гэты сёмы паверх не ў ліфце ехала, а ўзбіралася пешшу. Стаяла, чакала, пакуль паспакайнее дыханне. А яно не спакайнела. I абмірала ўсярэдзіне. Захацелася нават павярнуцца і пайсці, ніхто ж не прымушаў яе званіць у тыя дзверы. Жыла трыццаць гадоў...

I ўсё-такі набралася адвагі.

Званок мілагучна затрэнькаў. Нейкі час за дзвярыма было ціха, і яна падумала, што, можа, нікога няма дома, ужо і ўзрадавалася, што нікога няма, але тут у кватэры пачуліся крокі і жаночы голас запытаў:

— Хто?

Фімка не была гатова да такога пытання, сама яна ніколі не пыталася, калі стукалі ў дзверы — хто? Адчыняла, і ўсё. I тут не ведала, як адказаць. Спытала, заікнуўшыся:

— Ц-ці тут жыве Зінаіда Юр’еўна Патапава?

У кватэры памаўчалі, потым забразгалі замком. Дзверы адчыніліся не на ўсю шырыню, а так, крышку. I Фімка ўбачыла твар пажылой жанчыны з рэдкімі сівымі валасамі, у якіх на макаўцы тырчаў грабянец. Жанчына змерала Фімку вокам з ног да галавы. Мусіць, вялікай павагі госця ў яе не выклікала, бо ў кватэру не запрасіла. Чакала, можа, што Фімка яшчэ што растлумачыць, але тая маўчала, і кабета, павярнуўшыся, гукнула:

— Зіна! Цябе пытаюць, ці што...

I не адышлася ад дзвярэй, пакуль з глыбіні кватэры не выйшла жанчына ў даўгім халаце. Святло падала так, што найбольш відаць быў халат, сіні, з чырвонымі райскімі птушкамі, а твар заставаўся ў цяні.

Смешна, калі Фімка ўспамінала Зіну Патапаву, то ўяўляла яе ў белым кажушку, у квяцістай хустцы, з румянымі ад холаду шчокамі. Здавалася, што і цяпер, калі сустрэне Зіну, тая будзе зноў — у кажушку, у квяцістай хустцы, з румянымі ад холаду шчокамі. I калі выйшла гэта — у даўгім халаце, Фімка і расчаравана, і з палёгкаю падумала — не тая...

Жанчына падступіла. да дзвярэй. Спытала цвёрдым, упэўненым голасам:

— Вы да мяне?

Цяпер Фімка ўбачыла твар зблізку. За чужымі, незнаёмымі рысамі таілася і даўняе, падобнае... Вусны... Прыпухлыя вусны з роўненькім абрысам... Вочы... Нешта знаёмае ў вачах... I прыбляклы, але ўсё-такі румянец на шчоках. I дыхнула на Фімку — далёкім, здавалася, зусім забытым, але, выходзіць, не забытым, шчымлівым, дарагім.

— Ага, да вас,— шчыра, як сваёй, усміхнулася Фімка. Яна, здаецца, казала ўсмешкаю: я вас успомніла, то, можа, і вы ўспомнілі мяне? Можа, успомнілі?

Але жанчына не адказала ўсмешкаю, ветліва, але холадна запрасіла заходзіць.

Фімка ўвайшла ў калідор. Спынілася, не ведаючы, ці распранацца, ці заставацца ў паліто. Праз усю доўгую прыхожую ляжала зялёная, з жоўтымі паскамі па баках, дывановая дарожка, ступаць на такую ў ботах было няможна, і Фімка нахілілася, пачала разувацца...

Скінуць паліто гаспадыня не запрасіла, і Фімка сама не адважылася, так, у панчохах, у хустцы, толькі расшпіліўшыся, і пайшла за Зінаю Патапавай у пакой, удыхаючы незнаёмы пах кватэры.

Кожнае жытло мае свой пах, і па гэтым паху Фімка пазнае, што за людзі тут жывуць. Яна памятае яшчэ пах іхняй хаты, які быў адразу пасля вайны, пах неправетраных пакояў, старой, прапацелай, адзежы, беднай яды. Цяпер дух у іхняй хаце інакшы, хоць, здаецца, навек усмакталі сцены і нешта з таго, што было ў пару вялікай нястачы.

Ёсць кватэры, у якіх вечна вісіць дух кіслаты альбо чад тытуню, гарэлкі. I ёсць кватэры — Фімка рэдка бывае ў такіх, дзе паветра, пах адразу гавораць — жывуць тут багатыя, чыстыя людзі. I ў гэтай кватэры на Фімку дыхнула такім — нейкай свежасцю, пахам лімона, ці што, альбо гэта пах парфумы расплываўся па пакоях?

Той, у які прывяла Фімку Зіна Патапава, быў падобны на кабінет. Пры адной сцяне дзве шафы з кнігамі, пры другой — пісьмовы стол, канапка, на сценах карціны ў рамах, на ўсю падлогу — дыван. Цераз панчохі Фімка адчувала яго пушыстую мяккасць.

Зіна Патапава ўзяла крэсла, што стаяла пры пісьмовым стале, паставіла яго пасярод пакоя, запрасіла Фімку сесці. Сама прымасцілася на краёк канапкі, быдта паказваючы такою позаю, што не мае часу расседжвацца надоўга.

— Я вас слухаю...

Не ведала Фімка, з чаго пачаць. Ішла сюды і не верыла, што сапраўды ўбачыць Зіну, жывую Зіну Патапаву. Не падрыхтавала ніякіх слоў. I цяпер быдта забылася, чаго прыйшла, глядзела на Зіну і ўсміхалася. Адразу, як толькі ўбачыла, здалося ёй, што Зіна вельмі змянілася, а цяпер, калі прыгледзелася, то, здаецца, і не, такая, як і была, толькі не кажушок на плячах, а халат з райскімі птушкамі.