Уладзімір Гаўрыловіч - Сэрца сваё не падманеш...

— Не чакалі? То — нічога. Надзя сама да вас дапялася. На сваіх дваіх, — яна дастала з-пад кажушка пляшку і з шумам пляснула яе на стол. — Давай чаркі, Вера, піць будзем! Прычына ёсць. Добра прычына, кажу.

— А без чаркі не абысціся, каб даведацца? — засумнявалася Верка ці варта піць, ды яшчэ ў панядзелак, і, як зразумела, не проста самагонку — чыстая вадкасць у бутэльцы нагадвала знаёмы ёй спірт-пяршак, які яна піла ўжо ў Надзі. — І дзе ты заўсёды знаходзіш такую самагонку — як шкло?

— Вось гэта сакрэт, нікому не раскажу.

— Ну, давай, скідай кажух. Жэня, хадзі сюды, у нас тут Надзя з гасцінцам, — паклікала Верка Жэньку і сама пайшла ў сенцы, адкуль вярнулася з невялікім кавалкам сала і качаном квашанай капусты.

— Ну што ж, калі так, то вып’ем. Толькі спяваць у маёй хаце, Надзя, не будзеш. Ведаеш: жалоба ў мяне, на ўсё жыццё рот закрыла.

— Не буду, Верка. Лепш сядайце, ды я вам сеё-тое раскажу, што ведаю. — Надзя, расчырванелая і пышнагрудая, ажно свяцілася ад радасці. — Налівай, Жэнька, крыху вып’ем за наша гэтае жыццё шалапутнае.

— За такое піць не трэба, Надзя. Якое яно шалапутнае? Гаротнае яно. Трэба за добрае, шчаснае... — запярэчыла Жэня.

— Ну, тады вып’ем за мяне! — прапанавала Надзя. — Я, дзеўкі, ужо п’яная, але сёння апошні дзень. Ёсць таму прычына.

— І што з табою здарылася? — Верка не зводзіла вачэй з Салавейчыхі.

— А цяжарная я. Вось што! Чулі!!! — Паведаміла тая і зарагатала. — Цяпер дзіця ў мяне будзе.

— Ад каго ето? — здзівілася ад нечаканай весткі Вера.

— Зразумела, не ад Салавейчыка. Ён жа не здатны. Цьфу, хіба ето мужчына? Пятнаццаць гадоў рабіў мне такі майстар, усё ялаўкай зваў, а сам пусты. — нядобра рагатала Надзя і ніяк не супакойвалася. — А цяпер ялаўка ды зусім не ялаўка. За тое і вып’ем. Заўтра, клянуся, не буду!

— А хто? Гэто еты бандзюк, твой майсцер! — ускіпела Верка. — Гэты забойца дзетак маіх? І ты. прыпёрлася да мяне. Вон!..

Яна ўскочыла і кінулася на яе, гатовая забіць зніякавелую жанчыну, але Жэнька перахапіла, убачыўшы ў яе вачах дзікі адчай.

— Святы Божа, дзеўка! Кінь дурное, пра вырадка гэтага і сама спакойна не магу думаць. — п’янаватая Нюрка, хоць і спалохалася, убачыўшы такія перамены ў Верцы, але і брывом не павяла. — Не ён. Чуеш? Выгуляў ён сваё, застудзіў, мабыць, па балотах шастаючы. Тут другі, ды хораша так адрабіў, ніколі такой радасці не мела. Як баба. Чэснае слова. А хто — маё права. Не прызнаюся! Давай вып’ем! — Нюрка залпам выліла ў рот стограмоўку і закусіла лістом квашанай капусты.

Верка глядзела на яе з недаверам. Але было відаць, што паверыла Надзі, удзячна паглядзела на Жэню і спакойна села за стол. А тая — у іншы момант хіба ад яе дакачаешся — сама прапанавала:

— Ну, хіба так, канешне, важная прычына. Каб вынасіла, радзіла здаровенькае. Давай, Верка, няхай усё будзе добра ў Надзі.

— Дзіва, гэта дакладна, Жэнька. Ну, давай. — пагадзілася Верка, і яны разам выпілі крэпкай пякучкі і хуценька прыкусілі.

— Ой, дзеванькі, кеб не гэта вайна. Можа, выжывем у гэтай віхуры якнебудзь. Ха, ось цяперака другі тост. А нямашака больш ентаго Аскерчыка, губіцеля тваіх дзетак, Верка! Слава табе, Госпадзі!

— Як няма? Куды ж ён. падзеўся? — спалатнела Верка ад такой весткі.

— Здох. Учора вёз дабро, што сабраў у Бечыне і другіх вёсак здаваць у раён. Перанялі партызаны. Усіх пастралялі. Яго ранілі, павялі ў атрад. Атрад той недзе пад Акцябрскім, кажуць, у балотах. Туды, кажуць, немцам ходу няма, баяцца, як агню. А там прыгаварылі варажыну гету і расстралялі.

— За забойцу сваіх дзяцей, свёкра і маёй добрай Агапкі піць не буду. — ціха прамовіла Вера і заплакала.

— А ведаеш, хто прысуд выканаў? То навіна дык навіна.— зашоргала на стуле неспакойная Надзя.

Жанчыны застылі, уважліва паглядзелі на аднавяскоўку.

— Твой і твой, — яна п’янавата паказала пальцам на абедзвюх жанчын.

— Як гэта? Адкуль? — здзівіліся тыя.

— Ды ў атрадзе яны ўжо. Хутка сустрэнецеся. За гэта і вып’ем! Налівай, Жэнька!

— Ето праўда? — заплакала, яшчэ не да канца верачы Надзіным словам, Верка, але цяпер горкія слёзы радасці цяклі па яе скронях.

— І ты, ты. не хлусіш, Надзя? — зарумзала ад шчасця Жэня.

— Во, раскісліліся. Кажу, значыць, знаю. Чаго равеце, як каровы нядоеныя? Там нават трое ці чацвёра выратаваліся, а мо і больш. Салавейчык мой, ты, Верка праўду мне казала, не поганню фашысцкай аказаўся. А што вашы на волі, гэта дакладна. Ну, піць будзем? — Надзя набычыла свае блакітныя вочы на жанчын, гатовая іх пабіць, калі адмовяцца.