Юлія Шарова - Don Giovanni, або Памілаваны свавольнік

— Сі другой актавы, між іншага, — таксама міжволі заўважыў Грынкевіч.

— Што вы сказалі? — запыталася дзяўчына і зірнула на яго так, быццам толькі што яго ўбачыла.

— Даволі высокі гук, — адказаў ён і ўнутрана ўзрадаваўся, што размова цяпер ужо напэўна завяжацца. — А вунь на століку стаіць пустая шклянка з-пад гарбаты, а ў ёй лыжка бразгоча — на паўтону ніжэй.

Дзяўчына сапраўды паглядзела на яго з цікаўнасцю. Нават не столькі з цікаўнасцю, колькі з пэўнай радасцю, натуральнай, як на паненку, што трапіла ў добрую кампанію.

— Вы музыкант? У вас такі добры слых.

— Музыкант, — адгукнуўся Грынкевіч. — А слых у мяне занадта добры, і часам гэта замінае.

— Як такое можа быць?

— Ну, разумееце, калі слых у музыканта занадта добры, ён можа прызвычаіцца да пэўнага ладу, да пэўнай вышыні. А потым ён, скажам, садзіцца за інструмент, наладжаны крыху вышэй ці ніжэй, ці выходзіць да аркестра з іншым ладам. Пачынаецца амаль паніка. Папрацуеш, напрыклад, з барокавым аркестрам, дзе лад іншы, а потым вяртаешся ўжо да рамантычнай музыкі са звычайным аркестрам — пэўны перыяд ломкі табе забяспечаны. Гэта ўсё адно як сляпы, што доўгі час перасоўваўся, намацваючы сценку з шурпатай тынкоўкай. Ён ведае на ўзроўні ўласных адчуванняў, якая навобмацак тынкоўка на ягоным маршруце. А тут раптам сценку зачысцілі і зрабілі гладкай. І сляпы не можа знайсці звыклай дарогі.

— Нават не падазравала, што такое можа быць. То бок, вушы ў вас такія ж адчувальныя, як пальцы?

— Пальцы ў мяне таксама адчувальныя, я ўсё ж на двух інструментах граю. На адным выдатна, на іншым... Ну, на другі курс музвучэльні мяне б з такой тэхнікай узялі. На большае факультатывам не навучышся.

— А можа, вы яшчэ і спяваеце? — з усмешкай пацікавілася суседка.

Відаць, яна вырашыла, што ёй расказваюць байку дзеля банальнага здыму. Грынкевіч усміхнуўся таксама, бо тут ён быў каралём становішча.

— Не надта добра я спяваю, хоць гады тры хадзіў да вакаліста. Куру я шмат, дый прырода ў мяне не надта, я вузлы разы тры займеў. Усё жыццё стаяў то ў другіх тэнарах, то ў першых басах. Як здаровы, дык у тэнарах, а як прыхварэю ці стамлюся, то мяне ў басы прыбіралі. Зрэшты, з гэтай сцежкі я хутка саскочыў.

— Што ж вы за музыкант такі? — ужо сур'ёзна запыталася паненка. — Для мяне, праўда, гэта ўсё цёмны лес, я ледзь вытрывала музычную школу па класе фартэпіяна. У філармоніі ды ў тэатрах, праўда, бываю.

— І які жанр любіце?

— Напэўна, усё ж оперу.

— Дык гэта цудоўна!

Дзяўчына паклала сваю кніжку на сетачку над паліцай. Відаць, яна была гатовая на размовы са спадарожнікам, што падаўся ёй цікавым.

— Давайце ўсё ж знаёміцца, — прапанаваў Грынкевіч. — А то я вам столькі інтымных падрабязнасцяў пра свой слых распавёў. Я Аляксей. А вы?

— Каця.

— Каця. Кася.

— Касяй мяне таксама называюць, але ў пэўным асяроддзі... — пачала дзяўчына, але раптам спынілася і зноў са здзіўленнем паглядзела на суседа. — А вы хіба не расіянін?

— Ну, жыву я тут. А што?

— Я ні ў якім разе не музыкант, але вушы таксама маю. Вось у вас такое натуральнае рускае вымаўленне, не маскоўскае, але ў Беларусі так па­руску ніхто не размаўляе. Але хіба расіянін будзе ведаць, што Каця — гэта Кася?

— Філолаг?

— Ага.

Яму ўсё болей падабалася гэтая паненка, і цяпер Грынкевіч ужо радаваўся, што набыў квіток менавіта на гэты цягнік. Гастарбайтары на ніжніх паліцах тым часам былі занадта занятыя сваімі размовамі, каб пачуць іншых пасажыраў купэ ці пачаць ім замінаць. І няхай Кася была не зусім таго тыпажу, які па-мужчынску кранаў Грынкевіча, ён адчуваў, што яна ўсё ж прыцягвае яго — і простай, натуральнай прывабнасцю, і простымі, але інтэлігентнымі манерамі.

— Едзеце дадому? — працягваў ён размову.

— Так. Тыдзень правяла ў Маскве на адной навуковай канферэнцыі. Вялікай карысці з яе няма, але сёе-тое па сваёй тэме я знайшла. Нагода пахадзіць па бібліятэках і залезці ў архівы.

— Што за тэма?

— Маскоўскі перыяд у творчасці Караткевіча. Непапулярная тэма і, напэўна, вам нецікавая.

— Чаму адразу «нецікавая»? Колькі сутыкаюся з беларусамі, дык адразу: «Вам гэта нецікава».

А мне, між тым, цікава. Напрыклад, мне цікава, што напісаў Караткевіч, апроч «Дзікага палявання», што ідзе ў вашым оперным. Што здымаюць на вашым «Беларусьфільме». І ўвогуле, беларусы самім сабе цікавыя? Мне часам здаецца, што не. І калі нехта выяўляе да іх інтарэс, яны адразу паводзяцца як сціплая паненка, якую не навучылі прымаць кампліменты.