Михась Южик - Марыянеткі і лялькаводы

З гарачкі, толкам не разабраўшыся, Бабаеўскі выскачыў на сцэну з крыкам “Не так! Ну не так жа!”, стаў махаць рукамі, бязладна тлумачыць, збіўся і ў рэшце рэшт проста аблаяў Сяргея Пугача, прыгразіў зняць з ролі за самавольства. І тут, што самае прыкрае, падляцела да яго гэтая ганарліўка Дробаш, уступілася за Пугача і нагаварыла Аркадзю Рыгоравічу многа дзёрзкіх і крыўдных слоў. А ён, нечакана для сябе, адчуў, што не толькі не можа яе абарваць, паставіць на месца, але і ўсур’ёз запярэчыць баіцца. Бо пакрыёма апасаецца, што пакіне Людка Дробаш яго тэатр, а на ёй усе паспяховыя пастаноўкі сезона трымаюцца. Гэта трэба прызнаць. Даўно падазрае Бабаеўскі, што Дробаш адно зачэпку шукае, каб з ім развітацца і перайсці на больш выгаднае, грашавітае месца.

Змаўчаў тады Рыгоравіч, утаймаваў свой нораў. Але крыўда і неспатоленая злосць на Людку тачылі яго ў выхадныя дні, і рашыў дырэктар, паколькі не можа цяпер нічога парабіць з Людкай, адыграцца на Сяргеі. А іменна прыдзірліва сачыць у панядзелак за памянёным эпізодам спектакля і, калі зноў згледзіць якое самавольства з Пугачовага боку, даць яму прачуханца на ўсю поўніцу, афіцыйным загадам зняць з ролі.

Бабаеўскі якраз разважаў над пятнічным выпадкам, калі ў яго кабінет прыцёгся народны артыст Алесь Дамаронак і, як аказалася, не па справе, а з мэтай пажаліцца на свае сямейныя нягоды. Па-старэчы плаксівым, занудлівым голасам ён цалюткую гадзіну скардзіўся, што замучыла яго шалапутная дачка са сваім гуляшчым, запойным палюбоўнікам, што няма яму, Дамаронку, жыцця і хоць з дому ад гэтых людажэраў збягай… Дваццаціпяцігадовая дачка яго, аказваецца, бяспамятна закахаўшыся ў нейкага прыгажуна, уадначас кінула мужа, з якім няблага пражыла пяць гадоў у яго кватэры, і прывяла новага сябрука да састарэлых бацькоў. Што паробіш, давялося сяліць іх у адным з трох пакояў і, як неўзабаве выяснілася, карміць ды ўсяляк абслугоўваць. Бо наваяўлены палюбоўнік — тыповы альфонс, што жывіцца каханнем палкіх і бязмозгіх паненак, а такой і была дачка Алеся Яўхімавіча Дамаронка. Прыгажун не зарабляў ні капейкі, а тым не менш хадзіў па іх кватэры гогалем, спаў да паўдня, жор ад пуза ды яшчэ ўхітраўся вечарамі дзесьці прападаць і з’яўляцца п’яным. Ад чаго ў іхняй кватэры праз дзень адбываліся душараздзіральныя скандалы, якія наладжвала свайму сужыцелю раўнівая сяброўка — дачка Алеся Яўхімавіча…

Усё гэта, раз-пораз смаркаючыся ў нячыстую насоўку, надрыўна расказваў Бабаеўскаму няшчасны бацька. Аркадзь Рыгоравіч хмура падтакваў, гаварыў няскладныя спачувальныя словы і з яўным нецярпеннем пазіраў на наручны гадзіннік; пры гэтым дэманстратыўна паднімаў кісць да ўзроўню твару і адводзіў рукаво пінжака. Нарэшце дырэктар змогся цярпець слязлівыя нараканні старога і, папрасіўшы прабачэння, сказаў, што яму трэба схадзіць да дэкаратараў. З кабінета яны выйшлі разам. Да дэкаратараў Бабаеўскі не хадзіў, а счакаў за рагом калідора, пакуль дакучлівы Дамаронак збочыць на лесвіцу, подбегам вярнуўся назад і запёрся на ключ.

Аднак не паспеў Бабаеўскі сабрацца з думкамі, як знізу патэлефанавалі і далажылі, што яго прыёму дамагаецца Генадзь Халапук — драматург, які з незапомных часоў супрацоўнічае з іх тэатрам. Прыйшлося прапусціць, прыняць, выслухаць.

Сямідзесяцігадовы Генадзь Пятровіч прыйшоў даведацца, ці чытаў галоўны рэжысёр яго п’есу, пачуць канчатковы вердыкт. Калісьці, гадоў дваццаць таму, п’есы Генадзя Пятровіча з поспехам ішлі на сцэнах рэспублікі. Халапук быў тады дужа папулярны. Але з цягам часу, як пабляк і зблажэў колісь высокі прыгажун Генадзь Пятровіч, гэтак жа пабляклі і паступова страцілі мастацкія вартасці яго творы. Усё цяжэй станавілася прабіваць іх на сцэну Халапуку, усё больш супраціўляліся і крывіліся рэжысёры, часцей прасілі дарабіць ці наогул перайначыць некаторыя эпізоды. Дапамагала слыннае імя драматурга. Але і яно не выратоўвала гаротнага Генадзя Пятровіча апошнія пяць гадоў, цягам якіх ён здолеў прапіхнуць у сталіцы толькі адну п’есу; дый тая пратрымалася на афішах нядоўга. Халапук, які прызвычаіўся жыць раскошна і прывучыў да таго дзве свае сям’і са шматлікімі дзецьмі і ўнукамі, балюча перажываў гэты факт. З зайздросным юначым імпэтам ён працягваў асаджваць тэатры сталіцы ў спадзеве быць зразуметым, пастаўленым і зноў праслаўленым, як ён прывык. Ён унушаў сабе, што гэта часовыя няўдачы, што ён перажыве творчы крызіс і тады… Нібы забываўся Генадзь Пятровіч, што не трыццаць, не сорак і нават не пяцьдзесят яму гадоў, а ўсе семдзесят, і што гэта не творчы крызіс зусім, а неадхільная, балесная і бурклівая старасць. Ён безнадзейна адстаў ад сучаснасці, жыў застарэлымі хімерамі і догмамі і не толькі не хацеў, а папросту не мог успрымаць цяперашняе феерычнае жыццё такім, як яно ёсць. А публіка, што прагнула новага і незвычайнага, у сваю чаргу не магла ўспрымаць яго п’есы, нават калі б яны былі паспяхова пастаўлены. Але п’есы, можа на карысць састарэламу драматургу, ніхто не ставіў, тым самым міжволі захоўваючы яму добрае імя. Чаго ніяк не хацеў зразумець Генадзь Пятровіч, які з надыходам творчага старэння не страціў ахвоты пісаць і, што самае прыкрае, прапаноўваць свае творы ў тэатры.