Михась Южик - Марыянеткі і лялькаводы

Гарун прыспорыўся да выхаду, але накіраваўся не ў залу, а ў кабінет Ашота Гаспарана, дырэктара, з рашучым намерам паскардзіцца на піцерскага більярдыста, запатрабаваць, каб таго заклікалі да парадку. Ашота ў кабінеце не аказалася. Анатоль спусціўся на другі паверх і высветліў, што дырэктар ужо з’ехаў у няпэўным напрамку. Распалены несціханай крыўдай, хлопец набраў нумар яго мабільнага тэлефона і далажыў сітуацыю.

Ашот, які ў той момант застольнічаў з прыяцелямі, быў дужа незадаволены званком такой нікчэмнасці, як Гарун. Ён сурова вылаяў бесталковага падначаленага, абазваў “асліным хвастом” і загадаў імчацца ў більярдную і выконваць усе жаданні дарагога кліента, а інакш заўтра Гаруну не паздаровіцца, і гэтак далей. На заканчэнне паабяцаў, што калі той яшчэ раз адарве яго ад важных спраў сваімі пусцяковымі праблемамі, то можа шукаць іншае месца працы.

Зусім замаркочаны хлопец пабрыў у бар, наліў два куфлі піва і, сцяўшы зубы, аднёс іх свайму крыўдзіцелю. Усе бачылі яго ўніжэнне.

Пасля гэтага Гарун запёрся ў прыбіральні і зарыдаў, як школьнік. Было пакутліва шкада сябе, бо жыццё яшчэ раз нагадала Анатолю, што ён чарвяк, якога можа раздушыць кожны багаты дый проста бязлітасны і дужы чалавек. Змываючы пад кранам слёзы і соплі, хлопец бедаваў над тым, які ён слабы, адзінокі, нікім, апроч маці, не любімы чалавечак. А матуля, для каго ён сапраўды дарагі і любімы, вось ужо паўгода ляжыць у паралюшы, і няма ніякіх спадзяванняў, што акрыяе. А калі пакіне яго мама, за якой і цяжка і пакутна яму даглядаць, то ўжо зусім ніводнай блізкай душы не застанецца на зямлі ў трыццацігадовага Анатоля. Адны ворагі, ашуканцы, зласліўцы. Ён нават сям’ёй не змог абзавесціся, таму што не кахаюць яго жанчыны, такога нясмелага, і прымушаны Гарун купляць іхнія ласкі за грошы. А хочацца, жудасна хочацца ўтульнага сямейнага агменю, дзяцей хочацца. Анатоль вельмі любіць дзяцей…

10

Аднак зараз, праз гадзіну пасля нанесенай Гаруну смяротнай крыўды, нечакана з’явілася магчымасць адпомсціць.

Спусціўшыся па справах у вялікую залу, Анатоль згледзеў там аднаго знаёмца. Так, гэта быў ён — Яніс. Акрамя імені, пра яго ў “Ветразі” ведалі хіба тое, што гэта класны більярдыст і крайне неразгаворлівая, таямнічая асоба.

Яніс паяўляўся тут зазвычай а дзесятай гадзіне вечара, не больш як два разы на месяц. Ён заказваў у зацішным куце залы столік, куды яму прыносілі лёгкую рыбную закуску і нязменную шклянку гранатавага соку; прычым загадзя расплачваўся і даваў шчодрыя чаявыя. Яніс няспешна вячэраў, на месцы выкурваў адну цыгарэту і паважна паднімаўся ў більярдную. Столік заставаўся за ім. У більярднай ён бавіўся не больш за дзве гадзіны, спускаўся назад, выпіваў фужэр “Бардо”, што чакаў яго на стале, выкурваў яшчэ адну цыгарэту, спускаўся ў фае, адкуль ужо не вяртаўся. І так штораз.

Анатоль таму так дасканала ведаў павадкі Яніса, што ў “Ветразі” пра яго хадзілі легенды. Першая адметнасць памянёнага спадара была ў тым, што ён ніколі не прайграваў. Ва ўсякім разе, ніхто не згадае такога выпадку. Другая адметнасць — гэта тое, што Яніс знікаў гэтак жа нечакана, як і з’яўляўся. У любую пару года ён прыходзіў у нязменнай чорнай тройцы, таму не меў справу з гардэробам і часцяком, выйдучы на вуліцу нібыта перакурыць, знікаў бясследна. Спачатку думалі, што ён жыве недзе непадалёк. Але неяк адзін рэстаранны заўсёднік убачыў, як каля Яніса, што задумліва прагульваўся ўздоўж прылеглай вулачкі, рэзка спынілася чорная іншамарка, той спрытна заскочыў у яе, і машына рванула з месца. Як выяснілася пазней, кожнага разу яго забірае новае аўто. Гэта яшчэ больш падагрэла інтарэс да Яніса.

Гуляў у більярд Яніс выбітна. Манера яго была някідкая, разважлівая, халодны прыбалтыйскі твар не выяўляў пры гульні ніякіх пачуццяў. Рот ён адкрываў крайне рэдка і выключна па сутнасці справы. Забітым шарам не радаваўся, не бедаваў ад прыкрых промахаў, якія, трэба сказаць, надараліся нячаста. Гэта быў нібы не чалавек, а дасканалая, безадказная машына. Многія падазравалі ў Янісе заезджага прафесіянала, які сумяшчае тут трэніроўку і магчымасць падзарабіць; некаторыя, уважаючы на яго шляхетныя манеры і маўклівую ганарлівасць, — замежнага дыпламата ці арыстакрата. Карацей, якіх толькі домыслаў не спараджала гэтая напраўду нешараговая, прыцягальная асоба.

І яшчэ. Яніс ніколі не праводзіў больш як тры партыі, агульная стаўка ў якіх не перавышала паўтары тысячы долараў. Але мог гуляць і на чыста сімвалічную, дробную стаўку. Гэта давала падставы меркаваць, што яму прыносіць асалоду сам працэс, а не канчатковы вынік, што більярд не ёсць для яго галоўнай крыніцай даходаў. Праўда, некаторыя заўсёднікі схіляліся да думкі, што “Ветразь” — гэта не адзіны Янісаў “палігон”, што ёсць яшчэ не адно месца ў горадзе, дзе ён дэманструе свае таленты, і што быццам бы нехта яго бачыў у іншых більярдных залах.