Михась Южик - Лесвіца

Шмат гадоў спакойна было. І вось на табе. Прыязджай, Павел, разбірайся з брацельнікам, якому пяцьдзесят восем стукнула. Нянькайся.

...Дом стаяў у завулку, фасад выходзіў на абгароджаны штыкетнікам панадворак, тыл глядзеў на раку, да якой было метраў дзвесце. Трохпавярховы бела-цагляны дом з двума пад’ездамі, з вялікімі комінамі на спадзістым даху. Павел Алегавіч рушыў праз адчыненую брамку, прамінуў бязлюдны дворык, увайшоў у пад’езд, па драўлянай лесвіцы падняўся на другі паверх. Націснуў кнопку над шыльдачкай № 4.

Амаль імгненна яму адчыніла Вольга, пяцідзесяціпяцігадовая кабета з вечна напалоханым, пакутным выразам твару. Братавая і змоладу была жанчына някідкая: шэрыя валасы, невыразныя бровы, тонкія вусны; росту сярэдняга, слаба акрэсленая талія, худаватыя ногі, ледзь заўважныя грудзі. Цяпер жа яна і зусім паблякла.

— Дабрыдзень, — прывітала Паўла Алегавіча гаспадыня, трывожна зазіраючы за яго спіну.

— Прывітанне. — Багатка зайшоў у кватэру. — Слаўкі, канешне ж, няма, — чуйна прыслухаўшыся, сказаў ён.

— Не вярнуўся яшчэ. У школе, — з прыкметным раздражненнем адказала братавая. — Давай сваю куртку. Заходзь адразу на кухню.

Нягледзячы на летнюю пару, Вячаслаў Алегавіч актыўна працаваў у шко­ле — вёў гурток юных натуралістаў, які меўся дзейнічаць да жніўня.

— А тапак няма? — агледзеўся ў цесным калідорчыку госць.

— Няма, нядаўна выкінула старыя. А Слаўкавы не надзявай — псіхаваць будзе. Ну яго ў балота.

У квадратнай куханьцы палову плошчы займалі пліта і стол, пасярод якога ўзвышаўся электрасамавар. Пад ім стаялі пару пустых фарфоравых кубкаў, цукарніца, імбрычак, ваза з хатнім печывам. Павел ведаў, што гэта новае захапленне брата — самавар і зялёны чай, які той несупынна сёрбаў на працягу дня. Бо недзе вычытаў, што гэта дужа карысна і здорава.

— Ну што, абедаць будзем, калі Слаўка падыдзе? — спыталася Воль­га. — Ці зараз падаць?

Госць зірнуў на пліту, дзе грувасціліся дзве вялікія каструлі, гусятніца, і буркнуў, прысеўшы:

— Не, чаю налі. Хаця пачакай, а кава ў вас ёсць?

— Ёсць трохі.

— Растварымая?

— Ну.

— Давай.

Вольга адчыніла дзверцы вісячай шафкі, вывудзіла з глыбіні рудую бляшанку, падала дзеверу. Той сыпануў сабе лыжку кавы, дзве лыжкі цукру, а тады памацаў самавар: ён быў ледзь цёплы. Падаграваць было неахвота. Наліў.

— Ну выкладвай, сястрычка, што там у вас, — сказаў Павел Алегавіч, зрабіўшы пару глыткоў.

— У нас. — І без таго кіслы Вольжын твар пакутліва зморшчыўся. — У нас. дрэнна ў нас. Брацік твой, памажы Госпадзе, з глузду з’язджае. — Вус­ны яе таргануліся, як перад плачам.

— Вось толькі хныкаць не трэба, ладна? — папярэдзіў яе Багатка. — А то зараз як прыехаў, так і паеду. Г авары па сутнасці справы.

Вольга саўладала з сабой, апусцілася на табурэтку насупраць госця, пачала:

— Ды як табе сказаць.

— А ты скажы, скажы.

— Ну, вучоным сябе ўявіў. Трактаты нейкія піша.

— Пра што?

— А я ведаю? Па біялогіі нешта там ці... як яго... антрапалогіі.

— Ого! — сказаў Павел Алегавіч і прысвіснуў: — Ну і...

— Слухай, Паша, — у вачах братавай бліснуў жах, — ты б яго абразуміў, а? Гэта ж два гады чалавеку да пенсіі засталося. Хай бы ўжо дацягнуў.

— Дык няхай бы, можа, пісаў. Чым бы дзіця ні цешылася. — усміхнуўся Багатка.

— Ага, каб толькі пісаў! — усклікнула Вольга. — Ён жа ўжо свой трактат размножыў і ва ўсе інстанцыі пасылае.

— Як пасылае? — устрывожыўся Павел Алегавіч. — Куды?

— Ну, пакуль у райаддзел адукацыі, дырэктару школы таксама. А потым у Мінск, у Акадэмію гразіцца даслаць.

— А ты адкуль ведаеш?

— Ды былі ўжо ў мяне размовы, выклікалі. Прасілі суняць старога дурня. Яго ж са школы могуць паперці. Госпадзе, хоць бы да пенсіі, боўдзіла, дацярпеў. І-й-і! — Тут Вольга ўжо не стрымалася, усхліпнула.

— А ну цыц! — прыкрыкнуў на яе госць. — Зараз брацельнік падыдзе, а ты ў слязах. Як я з ім тады гаварыць буду? Тут жа далікатна трэба, няўжо не разумееш?

— Я разумею, — як магла ўтаймоўвала слёзы Вольга. — Ды ты і мяне, Паш, зразумей. Няма ўжо маёй змогі. Дачка ўхілілася, у яе, маўляў, свае клопаты, не лезь. Адна я. дый на пенсію, ведаеш, вытурылі.

— Ну-ну, супакойся, — пагладзіў яе па плячы Павел Алегавіч. — Не першы раз. Справімся.

— Ой, — уся тузанулася гаспадыня і зашаптала: — Ідзе, чую. Па лесвіцы. Ну, Паш, напрамілы Бог, не скажы, што я цябе выклікала. — Твар яе спалатнеў.

— Ды супакойся ты. — Багатка паказаў вачыма на калідор: — Ідзі сустрэнь.