Вячеслав Адамчик - Чужая бацькаўшчына

З навалы хмар выцярэблiваўся нiзкi на полуднi месяц. Скоранька шапацеў, радзеючы, дробны, як пясок, град.

— Ну i рука, як лёд, халодная, — Iмполь лёгка цiснуў танкаватыя Алесiны пальцы.

— Затое сэрца гарачае, — яна блiснула бялкамi вачэй i апусцiла голаў. Суконная хустка з’ехала на плечы. Iмполь учуў, што i яго пачынае трасцi, нiбыта ад холаду.

— Во i ты змёрз, — яна цясней падсунулася да яго. — Накрыйся, — i накiнула яму на плечы адно крыло свае вялiкае хусткi.

I праўда, яму зрабiлася цяплей, нейкая сухая гарачыня пякла шчокi. Ён зноў успомнiў учарашнi вечар, удушлiвую цемнату хаты, але страху, тае брыдкасцi, як учора, у яго не было. Яму зрабiлася нават крыху смешна, што ўсё тое, пра што думаў так кожны раз, мучачыся перад сном, можа прыйсцi так проста тут, на возе, у гэтую сырую цёмную ранiцу, на дарозе сярод лесу.

I ён, ужо асмялеўшы саўсiм, выпусцiў з рук лейцы i, як ашалелы, нiчога не помнячы, абхапiў яе, кiнуў на мяшкi, раптам блiзенька ўбачыўшы яе спалоханыя вочы з белымi бялкамi.

— Дурненькi, пераломiш мяне!.. Дай хоць ногi выпрастаю.

Ён трохi працверазiўся, расшчамiў у яе за спiною рукi, згроб разам з шапкаю ў сябе з галавы цяжкi сыры мяшок.

— Здурэў ты… — I голас яе сцiшэў, потым саўсiм задыхнуўся. — Гэта ж дарога — iсцiме цi ехацьме хто… Мiленькi мой, любенькi мой!..

Ён учуў, як яе губы, мяккiя i вiльготныя, шукаюць яго губ. Раптам гарачыня засланiла яму вочы, увесь цэлы свет.

Учуўшы папушчаныя лейцы, спынiўся конь, стаяў сярод дарогi, унурыўшы голаў i стулiўшы ад iмжы вушы. Густа, як порсткая салома, шапацеў нiзкi, абвiты поцемкам хвойнiк. Скоранька i дробна шархацела перамешаная з градам iмжа, востра секла па гнiлым, назганяным на дарогу асовым лiсцi. Вецер зносiў з воза, глушыў задыханы голас:

— Ах, божа, ах, мiленькi мой!.. Люблю цябе, люблю…

— I я… i я цябе.

З-за пазухi жаўтлявай, як рудая вата, хмары выплыў тонкi стары месяц. Паглыбшала яснасць. Высока над месяцам у прагале хмар з трывожным водблiскам маргала i калолася ў вочы сiняя зорка.

— Iмполька, абярнiся, глянь, якая гвязда моргае.

— Дзе?

— Вуньдзека… Ай, ужо схавалася.

— Можа выпагадзiцца, — сказаў ён, шукаючы каля сябе на мяшках лейцы.

Учуўшы гаспадара, конь зрушыў з месца сам. Зарыпеў пад ценжарам мяшкоў, перавальваючыся з боку на бок, поз. З разбiтых калясьмi глыбокiх каляiнаў плюхала i перамешвалася на зацiрку гразь. Iмполь выкiраваў каня на новую, яшчэ не выезджаную каляiну.

Зрадзеў дождж — вецер разбэрсаў нiзкiя хмары, ачысцiў палосу маладога лiловага неба. З яго асыпалiся сатлелыя зоркi — браўся дзень. Скупая вiдната рассунула сырую ноч. Мерк, спускаючыся нiжэй, жоўты месяц. Выяснiўся i зелянеў чорны хвойнiк. Уразнабой пакалыхвалiся, нiбы з iх зляталi пташкi, калматыя выгiнастыя лапы. На растапыраных ёршыкамi iголках дробнымi шклянымi пацеркамi свiцiўся галалёд.

Дарога выбегла на памаладзелую ад сырога лiшая i моху сiваватую ялавiну ў пучках аблiтай галалёдам, з вострымi каленцамi, спалавелай мятлiцы. На старых разорах зялёнымi i круглымi, як купалы на царкве, кустамi вылез ялавец.

Iмполь глядзеў на гэтую сiвую ялавiну ў цёмных кустах нiзкага маладога ялаўцу паабапал слiзкай, у скарынцы блiшчастага галалёду, дарогi; на каня, што варушыў i трос мокрым шырокiм крыжам, — i ад усяго нядаўняга ў душы трапяталася, пералiваючыся цераз край, радасць, перайначыўся, змянiўся свет. Брала дзiва, што ён зрабiўся ясны, як бывае ён ясны ўвесну, на згоне зiмы, калi пасля ўдушлiвай хмурнасцi, абложнага туману адкрыецца сiнюткае, чыстае, як абмытае, неба i чалавек чуе нейкую дабрату да ўсяго.

Iмполю карцела сказаць пра гэта Алесi, але ён саромеўся i толькi крадком зiркаў на яе — яна сядзела тут, у перадку, выцягнуўшы на засланых выцвiлаю радзюжкаю мяшках свае ногi, у новенькiх блiшчастых, з аксамiтнымi каўнерыкамiадваротамi, снягоўцах. Нейкi мяккi, глыбокi спакой, перамешаны нiбы з сорамам, гарэў у яе на твары, i каля куткоў губ у злосцi сцялiся дробныя шнаркi…

У Грабянкаў млын прыехалi прыпазнiўшыся — ужо было завозна: каля абслiзганае пастронкамi парэнчы стаяла фурманак пятнаццаць. Накрытыя радзюжкамi, старымi зрудзелымi буркамi, павыпраганыя конi, стоячы галовамi да воза, тапталi капытамi кучы свежага, што яшчэ курыўсяпараю, памёту.

Спудзiўшы каля конскай кучкi вераб’ёў, Iмполь скiраваў каня да тоўстае, з глыбокiмi ночвамi дупла, старое вярбы. На тлустае, ужо гнiлое лiсце на зямлi, што пахла гаркаватаю сырызнаю, сыпаўся, шархочучы па галлi, дробным раструшчаным шклом галалёд.

У выбрукаваную грэблю, дзе ўкарчэлi крывыя з жоўтымi плямамi лiшая на чарнаватай кары, вербы, плюхала, як у бераг балеi, i пырскала раскалыханая вада. З другога канца возера, дзе стаяў, як чубок нязжатага жыта, белаваты троснiк, разбушаваны вецер гнаў адну за адною цяжкiя хвалi. Пры беразе ў бруднай пене гойдалася набрынялая салома.