Вячеслав Адамчик - Чужая бацькаўшчына

На Мiцева «дзень добры» майстар адарваў руку ад трамбоўкi i чапiў за лакiраваны брыль сваю рагатую шапку. Дзяўчаты, цiха перамовiўшыся i пырснуўшы смехам, мусiць, не ўтрывалi, каб не зачапiць незнаёмага хлопца:

— Ты лянь, Анця, якi файны кавалер.

— I праўда ж — харошы, хоць вады напiся.

— Токi во ганарысты. З голай фiгай не да носа, — нацягваючы тужэй спаднiцу на свае ружаватыя каленi, крычала ўсё найбольш бялявая з чырвоным, ужо аблупленым на першым вясновым сонцы, носам.

Другая, што сядзела, крышку адкiнуўшыся назад i абапiраючыся на рукi, як звыкла сядзяць, увярэдзiўшы на жнiве сярэдзiну, усе вясковыя кабеты, болей падтаквала.

Мiця ўгадаў у ёй тую прыгожую з дробным сарамяжлiвым тварком лезнявiцкую Анцю, за якую бiлiся, калi лезнявiчаўны прыходзiлi ў Верасава на вечарынку, iхнiя старэйшыя хлопцы. Стаiўшыся ў кутку, з-за чужых плячэй падглядваў на яе i сам, покуль аднаго разу не астудзiў Лiтавар: «Чаго тут, бяры ды падводзь дадому. Не глядзi, што яна тут, як цялятка, а ўпоцемку, нябось! Столькi хлопцаў перавярнулася…»

Мiцю тады разабрала злосць на Лiтавара i за гэтае падвучванне i за ўсё брыдкае, што ён намаўляе на дзяўчыну, але нешта тое чыстае, перадуманае сам-насам, што нечакана затлелася на сподзе Мiцевай душы, раптоўна счахла. Цяпер Мiця зноў учуў той нейкi даўнi прытоены сорам.

— О, каб вы да работы былi такiя дападныя, як да хлопцаў, — прысаромiў языкатых дзяўчат майстар.

— Работа, кажуць, не воўк — не ўцячэ, а хлопец вунь як прыспешыў, толькi пяты мiльгаюць.

Мiця трохi знiякавеў ад гэтых лiшнiх жартаў. Адышоўшыся, чуў, як там яшчэ праманвалiся з майстрам дзяўчаты, покуль iхнi голас i смех не заглушыў дзяркаты, ненажэрны крык гракоў, што, паблiскваючы на сонцы ружаватымi крыллямi, пераплывалi шашу, спускаючыся на белаваты ад сушнiку i нiколi, мусiць, не араны перад мястэчкам аблог.

Гэты разамрэлы ад першага вясновага сонца, хрыпаты грачыны гвалт стаяў i над Дварчанамi, калi Мiця, мiнуўшы пераезд, завярнуў да сiняватага дамка аптэкi, што адсунуўся ад вулiцы ў глыб двара пад кучарава-ружаватыя хвойкi. Там у чорных гнёздах трашчалi сухiм порсткiм галлём, валтузiлiся i хрыплi ад крыку гракi.

Мiця ўвайшоў у аптэку, i цяжкiя фiлянговыя дзверы на тугой спружыне прыглушылi iхнi растрывожаны гвалт. Тут душылася халаднаватая, перамешаная з пахам лякарства цiш. У густой вашчыне нiшаў стаялi мутна-жаўтаватыя, падпаясаныя белымi паперачкамi слоiкi.

За шкляною перагародкаю блiснула круглая i голая, як падцярэблены качан, галава i ў акенца ўсунуўся тоўсты, аплецены лiловымi жылкамi нос.

— Соскi-москi?..

Мiця маўчаў, не разабраўшыся спярша, што да чаго гаворыць аптэкар. Але лiловы тоўсты нос ужо недзе нагнуўся да прылаўка. Там зашалпацела, як прусакi за печчу, тонкая паперка i ў аконцы паказаўся чатырохкантовы пакуначак.

— Мне парашкi ад жывата, — збянтэжыўся Мiця.

— Гм, ад жывата, — чмыхнуў у тоўсты лiловы нос аптэкар. — А соскi-москi не?

Мiця ўчуў, што гарачыня апякае шчокi.

— Гм, ён хоча ад жывата, — аптэкар крутнуўся на табурэцiку, пацягнуў да сябе шуфлядку, кароткiмi пальцамi перабраў карычневыя пачачкi парашкоў, кiнуў некалькi штук у акенца.

Мiця, яшчэ ўсё чуючы задушлiвую гарачыню сораму, скоранька вышмыгнуў з аптэкi, зноў на разамрэлы граковы гвалт. Каля плота драмаў, апусцiўшы голаў з белай лысiнай на храпе, каштанавы конь, ды ў драбiнах на жоўтай ячнай саломе, прыгрэўшыся на сонцы i прыкрыўшы кепкаю нос, хроп фурман.

Мiця ўсмiхнуўся, пазайздросцiўшы здароваму чалавечаму сну, i ўжо вясёлы сам завярнуў у вузенькi, што шыўся мiж казiных ды свiнячых хлевушкоў, завулак, выйшаў на Школьную вулiцу — меўся яшчэ зайсцi да Царыка. Стрэўся з iм Мiця летась у бiблiятэцы, што была пры «Агнiску каляёвым» — чыгуначным клубе. Мiцю невядома чаму, але ўпадабаў той кантужаны на фронце паляк з выпетранаю, усохлаю рукою, што выдаваў кнiжкi, прыхоўваючы для Мiцi найбольш цiкавую.

«Бачу, шмат чытаеш. Гэта добра. Мо i пiшаш што?» — спытаў аднаго разу, сагнуўшыся i трымаючыся за гэтую, мусiць, балючую, скалечаную руку, калi ў вузенькiм пакойчыку, з адною шафаю i двума столiкамi, больш нiкога не было.

Мiця тады не прызнаўся. Але бiблiятэкар, мусiць, западозрыў i здагадаўся сам: «Пэўна, вершы складаеш, бо вунь усе ксёнжкi паэзii ў мяне перачытаў». Потым блiснуў сiнiмi вачмi, зарадаваўшыся, што ўспомнiў пра Царыка, i ўжо сказаў: «Я не вельмi кампетэнтны, а вось аднаго чалавека маю на прымеце. Пагавары, ён табе паможа…»

I неяк на згоне зiмы Мiця ўбачыў у бiблiятэцы чорнага з гарбаватым носам i вузенькiмi пiльнымi вочкамi мужчыну. На злiнялы цыгейкавы каўнер зношанага палiто ў яго спадалi доўгiя, закручаныя кудзеркамi каля вушэй чорна-сiняватыя валасы. Каля стала сядзеў, паглядаючы асалавелымi вачмi на свайго гаспадара, жоўты сабака.