Александр Осипенко - Паплавы

— Чаму ж у вас тады на ферме няма ніводнага камсамольца? — запыталася Ліпанава.

— Не надта хочуць ісці туды.

— Калі б паслалі — дык пайшлі б,—перапыніла Ева Наташу. — Не займаліся мы гэтым, Тамара Аляксандраўна.

— А калі вось цяпер, неадкладна трэба было б падымаць жывёлагадоўлю, хто з камсамольцаў пайшоў бы на фермы?

— Ніна Шумейка, Ліда Раковіч,— па пальцах пачала пералічваць Ева.

— Так, так,— барабаніла пальцамі па графіне Ліпанава.

— Я пайшоў бы, калі гэта патрэбна,— адгукнуўся Лёнька Зайчык.

У Ліпанавай прасвятлеў твар.

— Гэта нават вельмі добра,— Ліпанава страсянула галавой, адкідаючы з ілба надакучлівыя валасы.— Толькі скажы мне, Леанід, шчыра: з ахвотай пайшоў бы ты, ці таму, што трэба?

Лёнька, разгублены нечаканым пытаннем, заікнуўся:

— Я, як г-э-э-та-а?..

— А ты не імкніся дагадзіць мне.

Лёнька, пачырванеўшы да вушэй, прызнаўся:

— Вядома, калі трэба.

— Вось бачыш...

«Што яна, следчы які,— абуралася Вера,— лезе ў душу, як шашаль у дрэва».

Лёнька, памаўчаўшы, загаварыў, паволі, думаючы над кожным словам:

— Тамара Аляксандраўна, не крыўдуйце, але я скажу шчыра. Акрамя неабходнасці, патрэбна яшчэ, каб справа цягнула да сябе, каб яна захапляла сваёй узвышанасцю.

Ева пырснула смехам, як і тады, раніцай, калі паявіўся ў іх Даміра.

Лёнька не звярнуў на гэта ніякай увагі, прадаўжаў:

— Чалавеку можна сотню разоў паўтараць, што ачыстка памыйніц не толькі неабходная, але і важная, нават удзячная работа. Яна пазбаўляе смуроду, хвароб...

— Дык што ты хочаш сказаць?..— не стрымалася Ева. Яна не любіла гэтых Лёнькавых занадта разумных размоў.

— А тое, што ты, нягледзячы на ўсё гэта, не пойдзеш у асенабоз...

— Фу, параўнаў!.. Калі скажуць, пайду.

— Вось-вось, а ты добраахвотна ідзі. Не хочаш? А чаму? Бо работа павінна задаволенасць прыносіць. Яна мусіць быць такой, каб кожны ёй захапляўся.

Вера, якая спачатку не вельмі прыслухоўвалася да спрэчкі, раптам улавіла знаёмыя ноткі. Гэта было тое самае, што не раз чула яна ад Раміра, і ў той жа час нешта новае.

— Ты хочаш сказаць, Лёня, каб работа стварала чалавеку славу, ці не так?— запыталася Наташа, стараючыся падказаць Зайчыку сваю думку. Яна думала, што хлопец заблытаўся ў сваіх філасофскіх практыкаваннях. Але ён і не думаў адступаць.

— Прычым тут слава?.. Гэтая бліскучая цацка можа цешыць аднаго. Мне здаецца, важна, каб справа выглядала вялікай, грандыёзнай.

— Заблытаўся ты, Лёня! — усміхнулася Наташа.

— Чаму заблытаўся? Рымскі вадаправод і цяпер прыводзіць народы ў захапленне. А якая каму справа, хто яго рабіў — Іваноў ці Пятроў?— Тут Ліпанава ўсміхнулася: рускія прозвішчы з незвычайнай лёгкасцю былі перанесены ў Рым.— Народ зрабіў, і гэтым усё сказана...

Ева маўчала, яна заўсёды пазбягала вучоных спрэчак. Вера Алексіч раптам забылася, дзе яна знаходзіцца, здавалася, быццам перанеслася гады на тры назад у студэнцкі інтэрнат. Наташа прагнула паспрачацца з Лёнькам — яна некалі захаплялася гэтымі праблемамі, і ў яе былі свае меркаванні. Ліпанава нешта абдумвала. Яна ж першай, як толькі Лёнька змоўк, сказала:

— Леанід выказаў цікавыя думкі. Хоць ён, мне здаецца, і памыляецца. Хіба работа ў жывёлагадоўлі не пачэсная? Пачэсная і цікавая. Трэба толькі з усёй сур’ёзнасцю ўзяцца за яе. Іменна нам, камсамольцам. Першая задача, якую перад намі ставіць партыя — арганізаваць масавы паход на фермы, узяць іх у свае рукі. Задача нібы простая, калі выканаць яе фармальна. Кінем кліч, паднаціснем — людзі пойдуць. I вось тут я згодна з Леанідам: трэба нешта такое, каб захапіла моладзь, натхніла яе. Калі весела будзе працаваць, дык і работа спарней пойдзе. Трэба паход на фермы звязаць з нейкай другой задачай. Тады поспех будзе забяспечаны.

— Зробім, Тамара Аляксандраўна,— горача запэўніла Ева Пляскач.

— Што зробім?

— Усё, што ні загадаеце.

Вера скрывіла вусны: якая паслужлівасць!.. Урпомніліся словы Раміра: «Дагаджаць, жыць! Як гэта проста!» Чаму ж ёй тады спадабаліся размовы Зайчыка? Ён жа таксама ўпэўнены, што выканае ўсё, што яму загадаюць.

Зноў загаварыў Зайчык.

— Каб работу на фермах ды звязаць з нейкімі пошукамі, новымі праблемамі. Вось у нас паплавы недагледжаныя, кармоў не хапае, жывёла не пародзістая. Толькі як гэта ўсё спалучыць — не ведаю...

— Сказаў, хоць бы на фермы моладзь паслаць!... — запярэчыла Ева.

— Ваш калгас сярэдні,— пачала гаварыць Ліпанава,— і калі тут зрушым жывёлагадоўлю з месца, дык, напэўна, і другія нас падтрымаюць. Мы вельмі цікава сёння пагаварылі. Думкі ў вас добрыя, карысныя. Пра іх я раскажу ў раёне, абмяркуем справу ў райкоме, і тады пачнем. А вы за гэты час не сядзіце, склаўшы рукі, рыхтуйцеся. Вам, таварыш Алексіч, раю лепей пазнаёміцца з фермамі, з людзьмі, што там працуюць. Усіх даярак, свінарак замяняць мы не будзем. Табе, Леанід, даручаю распрацаваць умовы спаборніцтва. Ты, Наташа, падумаеш над тым, як лепш арганізаваць адпачынак жывёлаводаў. Ну, а Ева будзе да сходу рыхтавацца, потым правядзем яго, накіруем людзей на фермы, разгорнем барацьбу за ўздым жывёлагадоўлі. Ну, сказана — зроблена.