Александр Осипенко - Паплавы

Алесь АСІПЕНКА

ПАПЛАВЫ

Аповесць

Адзін крок да шчасця

У пачатку ліпеня, калі на падзвінскія лугі выпаўзаюць стракатухі-касілкі, мядовы водар кветак трымаецца ў паветры ледзь не да самага світання. I толькі тады, як на сенажаці выпадзе буйнай расой туман, прыемная духмянасць траў прыпадабляецца да моцнай настойкі чабаровага чаю. А раніцай, калі гарачае сонца высушыць абшары, густыя травы зноў набудуць сваю тонкую пахучасць. Так і трымаецца яна аж да тае пары, пакуль пабялелая збажына не пераб’е яе своеасаблівым водарам спелага жыта.

Хораша ліпеньскімі днямі ў падзвінскіх вёсках! Прывольныя лугі вабяць сваім раздоллем, прыгажосцю, цудоўнай стракатасцю колераў і размаітасцю пахаў; празрыстыя воды Дзвіны і яе прытокаў — сваёй ласкавай свежасцю; сасновыя бары — мяккай, як шоўк, травой і смалістым здаровым паветрам.

Хораша на Падзвінні!

I

Вера ўцякала ад сябе, ад той вымушанай хлусні, якая да пары да часу захоўвала яе тайну. Тайны магло і не быць. Тады не было б гэтых віншаванняў, спагадлівых слоў і недаўменных пацісканняў плячыма. На яе раптоўны ад’езд, магчыма, ніхто не звярнуў бы ўвагі. Але тайна была. Таму даводзілася прытварацца; нясцерпны сорам апякаў Верыны шчокі. Добра яшчэ, што людзі не вельмі здагадлівыя і сарамлівую чырвань прымаюць за міжвольнае хваляванне перад невядомым заўтрашнім днём.

— Ну што ж, не маю права далей затрымліваць,— дырэктар працягнуў Веры руку. Яна паціснула яе, зноў пачырванела.— Можа, машына спатрэбіцца, калі ласка, званіце.

Вера падзякавала.

— Упраўлюся сама. Пакуль што нічога з сабой не бяру.

— Як жа вы дабярэцеся? Вася на «Пабедзе» давязе вас за гадзіну.

— Лепей аўтобусам. Ды я добра і не ведаю, калі паеду.

— Адным словам, у любы час званіце.

Вера падумала: «Каб ты ўсё ведаў, не быў бы такім добрым».

— Не забывайце нас,— прадаўжаў дырэктар.— Лідзія Паўлаўна і я будзем заўсёды рады вас бачыць.

— Дзякую за вашу гасціннасць,— у тон яму адказала Вера.

Яны зноў паціснулі рукі. Вера выбегла ў калідор. Гладкі паркет блішчэў і, здавалася, дыбіўся хвалямі — такі быў узор. Вера прыпынілася.

Вось на гэтым месцы яна аднаго разу паслізнулася і ўпала. Адзін нязначны выпадак, і так крута змянілася жыццё. А калі б яна тады не ўпала? Напэўна, не вышла б замуж. Не сустрэлася б з Рамірам. I цяпер не трэба было б ехаць з горада, да якога прывыкла.

На вуліцы стаяў цёплы вечар. Сонца вісела над помнікам, што вялізнай птахай узносіўся ў неба. Над батанічным садам плылі купкі белых аблокаў. У мелкай рэчцы з крутымі берагамі плюхаліся голыя хлапчукі, далей, за плацінай, на люстраной гладзі азярца сноўдалі лодкі. Над рэчкай плыла мелодыя нейкай вельмі знаёмай песні. 3 горада даносіўся прыглушаны далечынёй гул.

Ля першага тэлефоннага аўтамата Вера спынілася. Азірнуўшыся, спрытна апусціла манетку, набрала нумар. Здалёку даляцеў густы мужчынскі голас:

— Гэта — Вера?

— Ты заняты?

— Прыдзі праз гадзінку.

— Мне на пару слоў.

— У пачатку было слова, чуеш, Вера, слова, а не справа.

— Ты ўсё жартуеш...

— Слёзы — прадвеснікі весялосці, жарты — прадвеснікі любві. Я вельмі заняты, Вера. Чакаю цябе праз гадзіну.

Вера павесіла трубку. Дамоў ісці не хацелася. Як і дзе змарнаваць шэсцьдзесят доўгіх мінут? Лёгкім, павольным крокам яна дайшла да садзіка над ракой. Унізе, асветленая вячэрнім сонцам, плыла маторка. 3-пад кармы вінтом вырывалася пеністая вада. Злева ля берага стаяў белы параход. Маленькі чалавечак у паласатай майцы соваўся па палубе, відаць, націраў яе. Крыху ніжэй па рацэ будаваўся мост. Там, як мураўі, варушыліся людзі. Вера прысела на лаўку, абаперлася далонню аб спінку і адразу адчула пад пальцамі дзве выразаныя нажом літары «К» і «В». Двое шчаслівых пакінулі аб сабе памяць. Нешчаслівыя памяці не пакідаюць — ім не да таго. Аднаго разу роздум над гэтымі літарамі і прывёў Веру да той сустрэчы з Рамірам, якая крута павярнула жыццё.

«Што Рамір скажа сёння?»

Вера спрабавала ўявіць гэта, прыцішыла дыханне, быццам хацела пачуць яго словы. Іх не было. Вера яскрава бачыла толькі яго вочы, цёмныя і халодныя.

«Што ён скажа сёння? А што, калі скажа так, як хочацца мне?..»

На гарадской вежы гадзіннік бомкнуў восем разоў. Гадзіна адзіноты прабегла зусім незаўважна, як у сне. Вера пайшла да Раміра. Па добра знаёмай крутой лесвіцы з абабітымі прыступкамі яна ўзабралася на гарышча. Дзверы былі прыадчынены. У вузкую шчыліну з пакоя выбівалася жаўтаватая стужка святла. Было ціха. Толькі недзе ўнізе крычала жанчына: