Александр Осипенко: Паплавы

— Многа вы мне даручэнняў надавалі.

— I яшчэ прыбавім,— усміхнулася Ліпанава.— Дарэчы, пра галоўнае ледзь не забылася. Есць рашэнне ЦК, вось прачытайце — вас датычыць. Аб пасылцы камсамольцаў на фермы.

Вера прабегла вачыма пастанову, запыталася:

— Гэта таксама я павінна пасылаць?

— Там Ева Пляскач сакратаром працуе. Трымайце з ёй сувязь. Пагаварыце з моладдзю, склічце сход. Хутка і я ў вас буду. Ясна? Ну, сказана — зроблена.

«Прыслалі ж мамчыну дачушку на маю галаву,— думала Ліпанава.— Сядзіць, пальчыкі растапырыўшы, і вейкамі лыпае. У якой яна вёсцы нарадзілася такая?»

— Дзе ў вас сталовая?— запыталася Вера.

— Я яшчэ таксама не абедала. Хадзем разам,— прапанавала Ліпанава.

Ішлі спорным крокам. Ліпанава зноў расказвала пра свой гарадок.

— Сумнавата крыху. Мне іншы раз хочацца, каб у нас знайшлі нафту, жалеза ці вугаль. Інакшым стала б жыццё. А то ўсё адно і тое ж: сяўба, уборка, хлебанарыхтоўкі, вывазка ўгнаенняў,— і, заўважыўшы Верын позірк, спяшаючыся, папярэдзіла.— Усур’ёз, канешне, не прымай. Дзе скажуць, там і працаваць будзеш, там і добра.

Ліпанава правяла Веру ў маленькі на тры сталы пакойчык. У кутку сядзела трое мужчын. Адзін з іх шыракалобы, вастраскулы, развёў рукамі, залемантаваў:

— Ах ты, вой-вой, як нядобра атрымалася... Ад камсамола нідзе не схаваешся. Вось жа, таварыш Ліпанава, дальбог, па сто грамаў толькі.

— На стале па сто грамаў, а вунь пад сталом па паўлітра на брата.

— Э-э-э, тое нам не прыпісвай!.. Але, калі злавіла, адмаўляцца не будзем.

Ліпанава прачытала меню і, адклаўшы карту ўбок, сказала:

— Гэта вось заатэхнік, да вас у калгас накіравана.

— Цудоўна, цудоўна... Што ж вы раней не гаварылі?.. — падхапіўся шыракалобы.— Я ўжо гараваў: зіма не за гарамі, а заатэхніка няма. Дык жа давайце пазнаёмімся...

Чалавек падышоў уразвалку. Быў ён мажны, нават нейкі квадратны. Працягнуў шырокую мазолістую рукў, сказаў:

— Даміра, Тарас Тарасавіч, — і адразу ж спытаў: — Калі да нас?

— Хачу сёння...

— А вы не спяшайцеся. Чаго вам... Пагуляйце ў гарадку, у гасцініцы пажывіце. А то ў нас не вельмі вялікая раскоша.

Вера была здзіўлена: чакаў чалавек заатэхніка і раптам — пагуляйце. Адказала настойліва, нават са злосцю:

— Сёння паеду, абавязкова сёння.

— То тады можаце са мной. Толькі, прабачце, легкавых машын не трымаем. «ГАЗ» — усяго «ГАЗ».

— Добра і на «ГАЗе».

Даміра адышоўся, сеў, засмучоны, задумаўся Чакаў мужчыну, здаровага, гарластага, а тут дзяўчыну прыслалі...

Праз якую гадзіну Вера схала ў Закружжа, стоячы ў кузаве грузавіка побач з Дамірам. У твар біла гарачае, сухое паветра, за машынай клубіўся дробны, перацёрты пыл. Доўга маўчалі.

— Што? Думаеце, піў чаму?..— загаварыў раптам Даміра.

— Нічога не думаю.

— А Ліпанава падумала. От жа дзеўка, заўтра Сяльчонак ужо будзе ведаць.

— Баіцёся?

— Не маленькі, проста непрыемна. Слова даваў. У мінулую пятніцу на бюро выклікалі. Думаў вызваляць ад работы. Дзякую, што Сяльчонак і Канькоў абаранілі. Ды каб што дрэннае зрабіў, дык жа не. Ёсць у нас даярка Матрона Башукевіч, жонка начальніка пошты. Вось неяк злавіў я яе, калі яна ў малако ваду падлівала. Толькі, значыць, хацеў людзей гукнуць, а яна піхнула бітон, малако і разлілося. Не сцерпеў я, ды яе штурхануў ціхенька ў грудзі. Ну, яна і павалілася, плячо абадрала. Плячо ў яе на другі дзень зажыло, а мяне з тыдзень муштравалі следчыя, ды на бюро яшчэ ў дадатак вымову вынеслі... Вось кажуць, што я п’ю. А калі разабрацца, дык жа абставіны прымушаюць. Да касавіцы, самі ведаеце, які тыдзень застаўся, а касілкі стаяць, частак няма. Дзе ты іх возьмеш?.. А гэты кулак — пятроўскі старшыня — летась усе запчасткі сабе загроб. «Што ты іх з мясам есці будзеш?» — пытаюся. А ён смяецца: «Пад мяса і гарэлка пойдзе». Намякае, гад гэтакі. Памуляўся я, аднак жа не дзе дзенешся!.. Вось і частаваў яго.

Вера маўчала, прыглядаючыся да навакольных мясцін. Дарога бегла па грэбеню ўзвышша, якое далей на поўнач абрывалася, пераходзіла ў парэзаную пагоркамі і рэчкамі нізіну. Можа кіламетраў на дзесяць з машыны былі відаць вёскі, прысады, пералескі і нават невялікае азярцо.

— Вось якраз паперкі вязу, вазьміце,— Даміра падаў Веры скрутак сіняватых бланкаў.— Кармавы баланс, справаздача. Трэба адаслаць. Зойдзеце да Лёнькі Зайчыка, рахункавода, ён вам паможа запоўніць.

— Я і сама магу.

— Ну-ну... Балансы, рамансы, фінансы... Глупства. Я табе што хочаш напішу, а карысць дзе? Паперкі гэтыя вось тут сядзяць,— Даміра пастукаў у грудзі кулаком.— Ваяваў я, напрыклад, дык ці трэба каму былі тыя паперкі?.. Улажыў гада — адным менш на зямлі стала. А то ўсё па палічках раскладзі, падлічы і далажы.