Александр Осипенко: Паплавы

— Валерка, вось я табе, нягоднік, падражнюся!

Вера адчыніла дзверы, рашуча ўвайшла ў доўгі з пакатай столлю пакой.

— Вера?! Сядай. Зараз, толькі адну дэтальку закончу.

— Я вельмі многа думала, Рамір...

— Май жа цярпенне,— ён паказаў вачыма на натуршчыцу. Вера змоўкла: яна толькі цяпер убачыла, што ў пакоі ёсць трэцяя жывая істота. Яна стаіць тварам да сцяны, на якой павешаны кавалак брудна-аранжавай тканіны. Стаіць нерухома, як статуя. Яе стройная постаць напамінае Веры тую беламармуровую багіню, што выстаўлена ў гарадскім музеі: далікатная шыя, пакатыя, асляпляльныя белыя плечы, тонкая талія, шырокія крутыя бёдры, стройныя ногі з неглыбокімі ямачкамі пад каленямі. На патыліцы ў багіні — цяжкі жмут перавітых кос. 3-пад яго, ля вуха, гулліва выбіваецца непакорны чорны завіток. 3-пад левай рукі, ледзь прыўзнятай, відны пругкія дзявочыя грудзі.

Вялізная лямпа зверху залівае дзяўчыну яркім святлом. Таму цела дзяўчыны выдае фіялетавым. Вера пераводзіць позірк на карціну, якую малюе Рамір. На кавалку палатна распласталіся ніцма чорныя, агідныя постаці. Хто яны? Людзі? Бадай што не, хоць і ёсць у іх нешта людское. Яны ўтварылі чорны круг. У ім — фіялетавая постаць дзяўчыны, кволая і далікатная, як лісток Фідуса.

Чырвоны фон кідаецца ў вочы; здаецца, крывавае полымя вось-вось ахопіць дзяўчыну. «Чаму яна фіялетавая? — думае Вера, зусім вабыўшыся на свае назіранні.— «Фиолетовые тени на эмалевой стене»...— чамусьці прыпамінаецца ёй радок з верша,— А як жа далей? — думае яна.— Зусім не так. «Фиолетовые руки на эмалевой стене; тонкозвучно чертят звуки в сладкозвучной тишине». Не, таксама не тое. Чые ж гэта вершы?..»

Вера зноў пераводзіць позірк на натуршчыцу. Белая з фіялетавым водсветам постаць пачынае расці, запаўняць пакой. «Багіня з музея... Які ў яе твар?..» Натуршчыца ледзь прыкметна пераступае нагамі. Вера бачыць на пятцы вялікі сінявата-ліловы мазоль. «Маленькая зграбная ступня і мазоль... Якая ж яна багіня!..»

— Я кажу — ніякага падабенства.— Вера ўздрыгнула ад нечаканых слоў Раміра.— Існуе фатаграфія — яна зафіксуе кожны прышчык. Жывапіс прышчыкамі не цікавіцца. Яму патрэбна душа, стройнасць думак, гармонія фарбаў. Фарбы і лініі — мае мроі. Каскад колераў — мае думкі. Злаві свае думкі і паспрабуй запісаць іх: атрымаецца сумбур. Але ў галаве чалавека думкі заўсёды лагічныя. Вядома, калі чалавек не страціў яшчэ розуму. Паталогія — галіна медыцыны, а не мастацтва.

Вера слухала і глядзела, як малюе Рамір. У яго руках вельмі доўгі пэндзаль, якім ён набірае фарбу і смелымі мазкамі кладзе на палатно.

Раптам пэндзаль апісвае вакол постаці дзяўчыны вогненна-чырвоную стужку: здаецца, языкі полымя ліжуць прыгожае цела. Вера ледзь не ўскрыкнула.

— На сёння хопіць, — Рамір кінуў пэндзаль.

Натуршчыца апранула халат, пайшла за шырмачку. Рамір то адыходзіў у самы кут, то набліжаўся да карціны ўсутык, хмыкаў.

— Я прышла развітацца.

— Паедзеш усё ж?

— Так.

— Смешна...

— Чаму?

— Вось гэты тып павінен прыўзняць сваю агідную морду на багіню кахання. Так-так,— Рамір размаўляў з сабою, і Вера, пакрыўджаная, змоўкла. 3-за шырмачкі вышла натуршчыца. На ёй было крэмавае ў дробныя лісточкі плацце, на высокім абцасе туфлі, у руках сумачка.

— Добры вечар,— прывіталася яна з Верай.

Вера злавіла ў яе позірку нейкую цікаўнасць.

— Гэта я?..— запыталася натуршчыца ў Раміра, паказаўшы рукой на фіялетавую постаць.

— Мара мая. Матэрыяльнае — ёсць неад’емная частка маіх жаданняў; ідэальнае — маіх парываў.

— Летась Генадзь Аляксандравіч — ведаеце яго?— пісаў карціну «На допыце». Я там партызанкай намалявана. Вельмі падобна... А тут ніхто нават не здагадаецца, што гэта я.

— Няхай лепш адчуюць... Заўтра прыходзьце на гадзіну раней.

— Усяго добрага. — Дзяўчына развіталася. Рамір патушыў вялікія сафіты. Гарэла толькі адно бра на сцяне, У пакоі адразу пазмрачнела.

— Дорага, разумееш, каштуе,— растлумачыў ён, парадкуючы рэчы. Вера прадаўжала сядзець у мяккім крэсле з высокімі падлакотнікамі. У яе грудзях закіпала злосць на Раміраву абыякавасць. Хацела стрымаць сябе, але не магла.

— Ты не здагадваешся, што робіш мне балюча?— запыталася Вера.

— Мы вельмі многа думаем над сваімі ўчынкамі.

— А ты хацеў бы над імі не думаць?.. Вось як!

— Пачакай, не рухайся. Вось так. Здорава!.. — Рамір сарваўся з месца, падбег да Веры.— Пасядзі вось так. Не, гэта выдатна!..

Ен павярнуў яе галаву на бок, спяшаючыся, пачаў расшпільваць кофтачку.