Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

Валодзя з Валяй зайшлі ў хату дзеда Цімоха, калі ўжо цётка Алена сядзела ў акружэнні партызан. Камандзір глянуў на перакладчыка і зразумеў, што яго аперацыя прайшла не так ужо кепска. Данілаў быў усхваляваны. Калі б не здрада, ён бы зрабіў усё так, як меркавалася. У такім становішчы і то ён генерала цяжка параніў. Цяпер у Слабадзе і ў немцаў і ў нашых людзей на вуснах: «Данілаў, перакладчык». Усіх палонных, акрамя Капыцкага, са скручанымі калючым дротам рукамі, павялі на станцыю. Штаб згарэў. Што ўдалося немцам выхапіць адтуль, людзі не ведаюць. Генерала вынеслі і ноччу ў суправаджэнні лекараў на машыне павезлі ў Жлобін. Некаторыя жанчыны з вёдрамі ў гэты час былі ля Карабанчыкавай хаты. А потым немцы адмовіліся ад дапамогі жанчын і прагналі іх адтуль.

Перакладчыка ноччу шукалі ў хлявах, у суседніх са штабам хатах, і толькі раніцай яны знайшлі след, што вёў да балота.

Валодзя падзякаваў цётцы Алене і сказаў:

- Усё ясна, таварышы, пойдзем у лагер.

XIII

Двое сутак дыверсійная група правяла ў лагеры. А цяпер зноў ішла на выкананне баявых заданняў. Валодзя за гэты час пабываў і ў штабе брыгады. Доўга размаўляў з Сяргеевым і Ядлоўцам. Яны выклікалі да сябе і перакладчыка. З яго расказу камандаванню стала дакладна вядома, што гітлераўцы ўсё ж плануюць рабаваць сялян і вывозіць збожжа. Партызанская брыгада шмат дапамагла сялянам у часе ўборкі, і цяпер нельга было дапусціць, каб гітлераўцы забралі хлеб. Тым больш што разам з зернем яны мяркуюць вывезці ў Германію і здаровых людзей. Ядловец з Сяргеевым прынялі рашэнне паслаць на шляхі ад Слабады да навакольных вёсак баявыя роты. А Валодзю было дадзена канкрэтнае заданне: неадкладна знішчыць Капыцкага, каб атрады заставаліся ў бяспецы. Байкачу выдалі пісталет, бінокль, бясшумку, многа капсуляў-дэтанатараў, шнура, узрыўчаткі, вярнулі яму каня, а групе - баян.

Дыверсійная група спынілася ў Ніўках. Цяпер яна ўжо была колькасна большай. Валодзю дазволілі ў групу ўзяць перакладчыка і аднаго невялічкага, сухенькага партызана Калошу, які вельмі добра іграў на баяне. Вёска Ніўкі стаяла абапал гравейкі. У адным канцы яе амаль да самых двароў падыходзіў лес. Для партызан гэта вёска з'яўлялася зручным месцам.

Размясцілася група ў крайняй хаце каля лесу, у знаёмай Анатолю Зубёнку сям'і. Ён сюды іншы раз заязджаў. У гаспадыні была дачка, не такая ўжо прыгожая, як з прыемным і звонкім голасам. Цудоўна яна спявала, асабліва пад гітару. Але сёння яна саромелася спяваць, а ўсё слухала песні, якія развучвалі партызаны. Валодзя знайшоў свой сшытак з новымі песнямі, які прывёз са шпіталя. Баяністу варта было паслухаць тую ці іншую песню, і ён хутка падбіраў на баяне матыў. Партызаны ўжо добра спявалі «Цёмную ноч».

- А цяпер давайце, хлопцы, развучым:

Девушка, помни меня,

Милая, помни меня,

За тебя и край родной

На бой, на бой...

Раптам у хату ўскочыў вясковы хлапчук і, задыхаючыся, сказаў:

- Дзядзькі, са Жлобіна па гравейцы ляціць матацыкл. Партызан нібы ветрам здзьмула: усе выскачылі на двор.

- Хлопцы, на той бок хаты, і не стойце ўсе разам, - крыкнуў камандзір, а сам выскачыў на вуліцу.

За штакетам на двары засталіся перакладчык і Валя. Матацыкл хутка набліжаўся. Валодзя стаў за шула і прыціснуўся да варот. Вось матацыкл ужо метраў за сто ад двара. Камандзір размахваецца і кідае гранату. Уперадзе матацыкла выбух. Валодзя націснуў на спускавы кручок аўтамата: адзіночны выстрал, і аўтамат заела. Матацыкл спыніўся супраць камандзіра. Матацыкліст саскочыў і падняў рукі ўгору, па яго твары бег струменьчык крыві. Афіцэр, які сядзеў у люльцы, устаў, глянуў на Валодзю і пачаў адкручваць з доўгай ручкай гранату. Каля вуха камандзіра пратрашчала чарга. Гэта праз штакет страляў перакладчык. Матацыкліст упаў, а афіцэр саскочыў з люлькі і з усіх ног кінуўся за хлеў, што стаяў на другім баку вуліцы. Валя справілася стрэліць у афіцэра, але ён не ўпаў.

- Дай мне шомпал! - крыкнуў Валодзя.

Валя падала шомпал і выскачыла сама на вуліцу. Камандзір выбіў патрон з адарванай пяткай, пабег на другі бок вуліцы і цераз хлеў кінуў яшчэ адну гранату. Афіцэр выскачыў і без аглядкі пабег па агародзе. Валодзя пусціў доўгую чаргу.

Афіцэр схапіўся за бок і ўпаў.

- Хлопцы, сюды! - крыкнуў камандзір.

Усе выскачылі на вуліцу. Валодзя накіраваўся да забітага афіцэра. Той ляжаў дагары з раскінутымі рукамі. Валодзя зняў гадзіннік, пісталет, выняў дакументы і пайшоў на вуліцу, дзе ля матацыкла тоўпіліся партызаны. Данілаў завёў яго, крыху праехаў і павярнуў назад.