Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

Вэнэцуэля, чырвень 1954

6. Няпослуху дзівацкага сакрэт

Патоляй сьвет ня лашчыў нас ніколі,
і прыкрым быў чужы ля хаты сьлед.
«Ля родных стрэх шукайце, дзеці, волі», —
пакінуты вучыў нас запавет.

А мы пайшлі-такі у белы сьвет
пад націскам нясьцерпнай гідкай голі...
Як гнеў раба, сьціскаецца ад болю
няпослуху дзівацкага сакрэт.

І ганьбіцца зямлі ружовы цьвет,
зьнішчаецца на зыбкіх плынях золі...
Які-ж пакінем дзецям запавет,
пакутнікі зьнявераныя долі?

Паўторым нешанованы, а мо’...
... Сьмяротнае зямлі чужой ярмо.

Вэнэцуэля, сакавік 1954

7.Ля берагоў крывіцкае Нямігі

Уецца шлях гразкою каляінай,
а часам камяністасьцю ўстае.
Сьціскаецца, суродзічы мае,
ад гневу голас песьні сакалінай.

Бы грэшнік той, прад чорнаю гадзінай
малюся сонцу. Вельмі-ж не стае
журботнае, вазёрнае мае,
далёкае і блізкае — адзінай...

Калі-ж, калі зьнітуюцца з Радзімай
пад сонцам дум сьпялюткіх невады?
Заплодненыя сподзевам, сады
ўсупор зышліся з постыняй азімай...

І крышацца ільдоў грымотных крыгі
ля берагоў крывіцкае Нямігі...

Вэнэцуэля, сакавік 1954

8.Сябром

Мякка сьцелюць, ды мулка спаць,
і ніяк мне цяпер ня сьпіцца,
калі зноў, каб душу расьпяць,
калупаюцца ў сэрцы сьпіцай.

Не засну — пастаю пакуль,
абапруся на кій вішнёвы,
каб, зірнуўшы на цені куль,
сьцерагліся начныя совы...

Калі-ж часам нясьцерпны змор
пераможа мяне, скажыце,
што упала з плячэй ярмо,
калі сэрца сьмяротна выцяў...

Вэнэцуэля, сьнежань 1954

9.Вузкі стрыб дугі

Сонца плавіцца, а я, дзівак, бажуся,
што сьвет плыняю ільдзянаю ацёк,
што нязручна чалавеку у кажусе
разьмінацца з пакалечаным жыцьцём.

Прыдзівіцеся, як корчыцца між вулак,
нібы старац... На далонях жоўтых рук
перад кажнаю пад поўсьцю тлустай мулай
падымае растаптаную зару,

на кавалкі пашматкованую ўчора...
У правалінах вачэй — вагонь і плач.
Мы, спыніўшыся, стаім на пляцы чорным
ля патухшага даўным-даўно цяпла

або спорым у бязладнасьці таропкай
каля прасел збуцьвянелых верад жыл,
падстаўляючы пытальнікі пад кропкі,
а над клічнікамі — кропкі і крыжы...

Сонца-ж плавіцца... Вялікі почуў сілы
у крыві гарачай. Думак бег — тугі...
Падпаўзаем, як вужы, пад камень сівы
з прыладованай на вузкі стрыб дугі...

Вэнэцуэля, студзень 1955

Не прабуджанае сонцам раньне

Не хвалю нічога
і ня ганю,
яно ўсё мінулася,
але
водгульле
расьцёртага змаганьня,
попел сноў,
вясны
і лёс калек,
помнікі
і слова —
чалавек,
вобразы
на сплямленым экране —
ўсе яны
сьцігуюць,
часта сьняцца,
пераймаюць
на жалобным пляцы
і выразна кажуць мне:
«У вочы
раніцы
пільней
вазьмі зірні!..
Калі сум
сьлязьмі
іх надта точыць,
сам звуглее
ў заўтрашнім вагні,
ледзьве
іскрай прысаку
крані
волю моцную
на спадзе ночы»...
Гавару усім ім:
«Не баюся
пазіраць у вочы
Беларусі»...
На зямлі
я тое толькі ганю,
што іржою ганьбы
заплыло...
Мужнаму —
сьпяваю гімн змаганьня,
прад памерлымі —
зямлі чалом...
Муляецца
камяным вузлом
не прабуджанае
сонцам раньне...
І чаму-ж
ахвяры цяжкіх мук
не падняць
сваіх мільённых рук?
Не сказаць:
«Шпарчэй!
Мацней!
Мужней!» —
ня ськіпець каб сяньня
на ражне?

Мюнхэн, ліпень 1956

1.Сіла рэчы

Учора цяжка зробленая рэч
на ўсіх жывых глядзіць, нібы на рэчы.
І як ты формы ейнай ні калеч,
яна прыймае вобраз чалавечы...

На ёй відны і пот, і пальцы рук
майстроў мастацтва, творчыя удачы
душы, цярпеньня, высілкаў і мук,
і сэрца трапяткога пульс гарачы.

Нямая — рэч і сноў і насалод —
трымае, сьцяўшы, сілу чалавека...
І ён, хаваючы у мроях сум згрызот,
маўчыць, як крыўдай выцяты калека.

Мюнхэн, студзень 1958

2.Помнікі і абэліскі

На плошчы — помнікі і абэліскі
вялікім сьвету й богу Сонца-міту.
Схіляюся, паклон усім шлю нізкі —
халоднай броньзе, мармуру й граніту.