Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

Не хварэю. Ці шмат, ці мала —
не свае-ж, а чужыя копы.
Вось яны і пад сонцам вялым
пакаціліся-б жоўтым снопам.

Не змаўчаў-бы. «Прыемна, выжал,
што ня маю да трупа жалю?
Не прапаў я, — бяз хлеба выжыў,
а вы — самі сябе зажалі...»

Лістапад 1955

5.Шлях

Ня ўлукаткі, а проста — напрасткі,
адмерваючы вёрсты крокам спорным,
кладзецца шлях на жорасьце хрусткім
перад вачыма зайздрасьці супорнай...

Настойліва імкнуцца урачы,
а ён, каб з прытаптаным не спаткацца,
у сховінах рабінавай начы
глянцуе спрыт, што ў даўнасьці намацаў.

Паўдзённая Амэрыка, кастрычнік 1955

1. Вусны і песьні

Прачніцеся, вусны і песьні,
каб думак у сэрцы ня сплесьніць,

каб подых вятроў і рэклямаў
дарожкі вузюткай ня спляміў,

ня гэтай, што топчам і полем,
тае, што шлюбуецца з болем,

няходжанай, з пахам чабору,
дзе вербы з жытамі гавораць,

дзе сочыцца ў мякішы ночы
халодны рабінавы почат

і плачуць па восені руннай
завеяў журботныя струны...

Прачніцеся, вусны і песьні,
каб думак у сэрцы ня сплесьніць.

Вэнэцуэля, кастрычнік 1949

2.Неспадзявана

Неспадзявана сьцішылі хаду.
Спыніліся. Ля вогнішчаў гарачых
варушыць ноч ня першую жуду
над чарапамі жоўтымі няўдачы.

Тугой брыняюць снасьці і чаўны...
Шчапаюцца раздвоеныя маршы,
і водгалас у пошчаку лясным
губляецца на ганьбу плыні нашай...

_____

Мінаюцца кварталы і слупы,
паўторваюцца фарбы і рэклямы...
У роспачы ад вымыслаў скупых
малярскі квач палотнішчы папляміў...

Хвалююцца сябры. А гледачы
падлічваюць нячуваныя кошты...
Вазьму, бадай, я брамы на ключы,
каб ня дзівіліся
і ня пыталіся — навошта...

_____

Хацеў пісаць ня вершы, а лісты,
ды словы глейкім сумам наліліся.
Упаў з-пад рук пазычаны кастыль
і рану цяжкую у грудзях высек.

Упартая ад болесьці, яна
ня лечыцца, як модна ні залечвай, —
шчыміць. Дрыжыць напятая струна
па ростані і няблізюткай стрэчы.

Брэмэнгафэн, верасень 1947

3.Далей і далей

Хвалі ад берагу — далей і далей...
Чым іх усьцешаць туманныя далі?
Спыняць, расьціснуць на сьпінах наплываў
дугаў тугія зялёныя грывы,
пенаю жоўтай на мелях затокаў
вецер прыгорне у краі далёкім,
буры сівыя глыбінь безьязыкіх
век закалышуць на поўначы дзікай...
Лепей употай на пальмавай высьпе
пэрлавай занізьзю рос было высьпець,
кроплямі цёплымі — дожджыкам чыстым —
спорна разьліцца над краем вячыстым,
краем, што стогне і б’ецца у русе...
Гора-ж і ім і маёй Беларусі...

Карыбскае мора, ліпень 1950

4.На ганьбішчы славы

Прыляж да зямлі і паслухай, як кліча
апошняя змрочная часу гадзіна...
Ля Сожу, Дняпра, каля Сьвіслачы, Пцічы
калоцяцца грудзі падбітай Радзімы;

і стогне, як гораў цяжкія абвалы,
як бура, як роскат магутны улевы,
ад гора, ад крыўды на ганьбішчы славы
гарачае цела, налітае гневам.

Рубцуе, бы вогненны выліў вулькану,
зьнішчэньне свой поступ на твары
стагодзьдзя.
Хто-ж выйдзе, каб боль наш у вечнасьці
кануў,
і скажа апошняе: «Досыць-жа! Годзе!»?

Крывёю жаўнеры Крывіцкай Пагоні
шляхі паласкалі на бітнішчах пушчаў,
каб жоўтыя горды на руністых гонях
ня сьмелі спакою нашчадкаў разлушчыць,

кранацца вазёрнага звонкага плоду,
пясчынкі адзінай, пылінкі ад спору,
каб рэчак блакітных жывільныя воды
ім сталіся пострахам скрутнага мору,

каб вобразы волатаў — продкаў — паўсталі
з байніцаў Нямігі, з Высокага места,
каб голас мячоў зь беларускае сталі
азваўся на покліч нярадасных вестак.

Пачуў я, як моцна, упарта нас кліча
апошняя змрочная часу гадзіна...
Ля Сожу, Дняпра, каля Сьвіслачы, Пцічы
калоцяцца грудзі падбітай Радзімы.

Вэнэцуэля, ліпень 1952

5.Жыцьцё

Шанаваў я цябе, кунежыў,
захапленьне ня мела меж,
а ты сьціснула злосна межы,
каб маліліся д’яблу веж...
Не скарыўся. Ураньні — нашча —
прысягнуў шчыра Сіле сіл:
«Лепш прапасьці ці быць прапашчым,
як пад сэрцам вужа насіць».
За упартасьць маю, няпослух,
за свае — не мае — грахі
звахтавала ў затоках вёслы
і шпурнула на грозны хіб
акіяну: «Плыві і кайся,
прыліпай да чужых зямель —
у Пэру, ля канадскіх пасек,
і такое трымай на ўме:
за упартасьць тваю, няпослух,
за падняты угору сьцяг
не прачнуцца у песьнях вёсны
на абломках скупых жыцьця...»
І як вырак, сухі і згуслы,
непапраўны — із вуснаў зьбег, —
скамянеў, не крануўшы вуснаў,
пераняты у горле сьмех.