Праз горы, праз мора, праз акіян
нёс жменьку зямлі — чарназёму з-пад Пцічы.
Куды? — ня пытайся. Ішлі на кіях,
а вёрстаў кіямі ня зьлічыш...
Яшчэ адзін паставіў крок ты...
Куды? — наперад ці назад?
Скрыпяць пад дахам новым кроквы
твайго прытулку, азіят.
Мінецца хмель п’янкі удачы,
бы хваль халодных пругкі бег.
Пачаткам заўтрашняга плачу
здаецца сяньняшні твой сьмех...
Ад Каракасу да Маракаі
шлях гарысты, доўгі, круты.
Але сябра мой не наракае —
мы, як добрыя два браты...
Ісьці ці застацца? Пайду...
Іду.
Супыняюся і...
застаюся.
Што-ж цяпер мне, скажы, рабіць, —
аставацца ці з імі разам?..
Адкрываць ня ўмею ніякіх Амэрык я,
хоць і дух гартаваў у трапічнай Амэрыцы.
Але ў тое, што Сьвет наш — яна, Амэрыка,
і ня верылася, і ня верыцца...
Ці варта караць за нямудрае,
Ойча мой?
Не карай за нямудрае,
Ойча мой!
Ня мёд п’юць, а чэмер упалыя грудзі
пад сонцам гарачым. Маўчы, валацуга.
Ня гніся!
Няхай памуштруе жыцьцё і палудзіць,
як скібы жарствой
бакавіцы іржавага плуга...
Калісь такім маленькім быў
і раптам няпрыкметна вырас,
акрэп, як дуб, на твары іншы выраз.
Пакліч яго — у час любы,
як тыя верныя калісь рабы,
ад сэрца скажа — проста, шчыра:
«Хай памаўчыць да часу ліра
на кліч ваяцкае трубы
іду, бы зьвер на пах ахвяры,
і ў першым стыку хай памру,
але вось тыя думкі-мары,
з маленства песьціў што, спатолю,
а не — ад гневу — дагару»...
Злыя хмары плылі з усходу,
а вецер упірысты — з захаду.
Тады мы, шукаючы броду,
ня зналі ні ўсходу, ні захаду.
Нагамі мясілі ўсе лужы
на глейкай, выбоістай вуліцы,
і кожны казаў: «Я дужы,
давайце мне іншыя вуліцы!..»
Жылі і расьлі. Мацнелі
пад бомбамі і пад кулямі...
За днямі дні і месяцы за імі
праходзяць, адыходзяць у нябыт.
І думкі гнеўныя упоруч зь імі
плывуць на крылах суму і журбы.
Бунтуючыся, стукаюцца ў скроні,
пытаюцца — наперад ці назад?
Ці мо’ вось так, як ёсьць яно сягоньня...
Чужое гора вымераць нялёгка
і не лягчэй скрануцца да узьлёту,
каб шлях, крывёй напоены і вогкі,
услаўся сонечнаю пазалотай...
Часам голаў ускружыць такое,
што і думкі зьбіваюцца з тропу.
Ні пры якім надвор’і спакою
не знаходзіць штодзённы клопат...
Маўклівы і такі сівы, пакінуты на глум людзьмі
і сьветам камень,
у зьменнасьці вякоў прыцьміў агністы бляск яго
каменнай маладосьці...
З расколін чэрвеньскага землятрусу
выходзілі і захлыналіся нябожчыкі ад дзіва,
што не паслалі ля варот кужэльнага абруса,
а сонца вусны й душы людзям моцна парудзіла...
І сьвет жывых пакельным здаўся варам,
і потам рук дыхнуў акраец хлеба на стальніцы...
Бялеў цень прыкрасьці на жоўтым прышлых твары...
У цішыні трывожны шум.
Ты — ў белым, а я — ў чорным.
Чорны колер здаўна да густу...
Хлеба чэрствая луста...
На няпростай, крутой дарозе
я пра гора сьпяваў у прозе,
а ў вершах — пра сум і тугу.
І стагнала мая дарога...
Гавораць, што ўсё ня гнуся я...
Ці праўда яно ці не,
давайце пачнем дыскусію
аб восені і вясьне
(і справа ўзбоч міне)...
І вузей ’шчэ прыжмурыў вочы
і падаўся у глыб прасек,
каб ня бачыць, як цела точыць
Беларусі дваццаты век...
Думкі — пыл ліпкое мелі,
думкі — дым куравы хорту...
Супыніліся на мелі
караблі паблізу порту...
Ня сплямілася, не заліпла
трывога грахоў і правін.
Як месяц з-пад воблакаў,
выплыў
праз морак гадоў успамін...
На пераломе спады і няўдачы
пласьмя упалі. Сны нам адмысловы
сьлязою абліваюцца...
На пераломе спадаў і няўдач
сьціраюцца нязручнасьці і жарты;
і як ты спрытна зьявішч ні тлумач,
яны губляюць моц сваю і вартасьць.
Пачатак ня трымаецца канца —
канец ня вельмі вяжацца з пачаткам...
А дзе-ж канец?..
Читать дальше