Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

Глыбокае, чырвень 1944

Замест разьвітаньня

Нашу радасьць — буйное калосьсе —
прывязьлі на захад цягнікі...
Разьвітацца нават ня прыйшлося,
цёплай не падаць рукі.
Думаецца, восень залатая
сёлета прыйшла зусім няўчас.
Мы бяз вас самотна адцьвітаем,
адцьвітаеце і вы бяз нас.
Разьвітацца ня прыйшлося... Болей
скошанай траве ў лугох ня ўстаць.
Горш яшчэ, калі ў жыцьці ніколі
немагчыма будзе прывітаць.

Бэрлін, верасень 1944

Ля роднай бацькаўскай мяжы

Ля роднай бацькаўскай мяжы
мне доля жыць прываражыла,
надзейна там я палажыў
учора сноп сваіх зажынак.

Ягоны стан перавязаў
удубальт моцным перавяслам.
З вачэй гарачая сьляза
на сноп упала — не пагасла...

Сьцябло сатлее — будуць жыць
зярняты — буйныя крышталі,
ля роднай бацькаўскай мяжы
мяне калосьсем прывітаюць.

Бэрлін, верасень 1944

Нараджаецца сьвет неапеты

Словы думак ня зловяць ніяк —
нараджаюцца, мкнуцца, зьнікаюць...
Дзе, скажэце мне, радасьць мая
і якімі шляхамі блукае?

На усход ці на захад ідзе,
песьні жалю сьпявае ці плача?
Можа моцна бярэмя надзей
да грудзей прыціскае гарачых?

Можа прагна далонямі рук
на паўмежку аплаканым поля
пераймае сьвятую зару,
каб суняць раны сьвежага болю?

А мо’ слава ужо на крыжы
ўкрыжавана чужынцамі, скута?
Нешта цела зямное дрыжыць,
і трывожны выростае грукат.

Шалясьцяць у трывозе лісты,
прачуваючы клопат і небыт...
Абвуглелыя далі і стынь
прыпадаюць да ворыва глебы.

Сяньня сам да абветраных скіб
перад сонцам схіляюся ніцма.
Мне адкажуць сухія пяскі
мовай струшчаных сьценаў сталіцы:

— Камяністай дарогай ідзе
непазнаная радасьць паэты.
Не зракуцца і думы: у гневе падзей
нараджаецца сьвет неапеты.

Бэрлін, верасень 1944

Надпіс да фотаздымку

Прысьвячаю Веры Стосуй

Зірні, мая радасьць, на гэту
галінку дзівосную мая.
Мне хочацца соладу кветак
напіцца, а права ня маю...

Я вычуў у шэлесьце лісьця
пяшчотную музыку мая...
Было яно, помню, калісьці...
Цяпер ані кроплі ня маю.

Бэрлін, кастрычнік 1944

Шкада, гавораць, працы нашай, поту,
жыцьця каштоўнага — цана адна.
Дарэмна поўзалі мы поўзма, кротам,
каб трапіць вобмацкам на сьлед відна.

І сам, бывае, у сябе пытаю,
а словы гэтыя — калючы боль:
збавеньня сяньня я зусім ня маю,
калі гандлююць ’шчэ маім гарбом.

Цяпер спытаецца ізноў хто-небудзь:
«Дзе шчырасьць гэтага паэты, дзе?»
Я тройчы ў доказ пакланюся небу
і прысягну яшчэ сьвятой вадзе.

Няхай вішэньнік у садку калышуць,
асіну горкую грызуць вятры,
а сонцам сьцежку я наважыў вышыць,
пакуль над сьцежкамі сьвятло гарыць.

1944

На схіле гор стаіць мой новы дом...
Ня мой ён, не, — чужы і на чужыне;
ні скалаў, гор, ні сьцен гаспадаром
мяне мой лёс ніколі не пакіне.

У іншы край, ня ведамы яшчэ,
пагоніць, пэўна, час мае згіноты,
а мо’ й падун сівы у бездань звалачэ
і прыме ў схоў глухі мой дзённы клопат.

1944

Птушка

Слова — птушка, любая, павер мне,
зь лёгкіх вуснаў — у блакіт і сінь.
І ніхто да сэрца не паверне,
як ні плач і сэрца ні прасі.

1944

Просьба

В.С.

Я стаміўся ідучы,
і стасункі нашы квіты.
Адзінотаю лячы
прымхаў мякіш сакавіты...

Вабіць кубак недапіты —
пі ды іншага вучы...
І пра век мой, горам біты,
ня турбуйся — памаўчы.

1944

З паэмы «Цені сьмерці»

Ты наровіш, пазнаў я, употай паўзьці
за плячыма, туляцца і стынуць,
упівацца у цела маё да касьці,
ценем чорным схіляцца ля тыну.

На паўкроку цікуеш пры сонцы хаду,
а па сонцы — даўкімі рукамі
у касьцістай істоце спустошаных дум
точыш, лашчыш абветраны камень...

Выгінаешся, кленчыш прад воблікам дзён,
перад першай выгоднай ахвярай...
Ненасытны пагляд твой, згібеньне, відзён
пры сьвятле і у збоішчы хмараў.