Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

Шчымела сэрца. І штодня,
каб гора крыўдай перагрызьці,
імкнуўся боль душы уняць
красою восеньскага лісьця.

Інакшых лекаў анідзе
знайсьці ні я ня мог, ні маці,
і гурт радні мае радзеў,
і чэзла спадчына — багацьце.

Няраз братоў сваіх, сясьцёр
на раду ў хату, помню, клікаў,
ды ня прыйшлі: іх сьлед расьцёр
варожы лад хадою шпікаў.

І сьлёзы буйныя плылі
і срэбрам падалі на рукі.
Калі, пытаўся я, калі
цярпеў хто дзе такія мукі?

Навокал — сьціша. Ні душы.
І толькі дзесьці ля дарогі
глухую цемру варушыў
вар’яцтвам выкліканы рогат...

Хто сам такога не адчуў,
ня вызнаў смаку сьлёз пякучых,
заўсёды будзе у ваччу
яго салодкім боль разлучын.

І сяньня ён у цёплы кут
паўзе ня першы раз, ня пяты,
каб не павіснуць на суку
ад чорных рук займанца, ката.

Мне сьцежкі ў цяжкай барацьбе
расчыніць лучнасьць наша насьцеж.
Былое, больш каб ня гібець,
кажу я, трупам мусіць пасьці.

1943

Плача кроплямі золата дзень

1
Сінь дзівосная неба, рассып
срэбра зораў на травы ў поўні:
сонца выпіла кроплі расы
прагавітымі вуснамі поўдню.

Вяне, валіцца куст асакі,
млеюць нема садоў маіх ліпы,
іхны шэлест у пале такім
вецер подыхам высьмяглым выпіў.

І ня радуюць сьцежкі вачэй,
і ня цешаць, і дум не вяселяць.
Сумам русыя косы пячэ
кашміровая засень аселіц.

Сьлед на жорасьце чэрствых сьцяжын
абвуглелаю выдаўся плямай.
Неўтаймованы б’ецца, дрыжыць
у палёх гневам здушаны лямант.

2
Плача кроплямі золата дзень —
хараство абняслаўленай сіні...
Мне здалося: шукаць нас вядзе
лёс ратунку на горкай асіне.

Маці родная, сёстры, браты,
не змаўкае наструнены голас:
пераймаю і лямант, і плач залаты
на абтоку сьцьвярдзеласьці голай...

Боль нясьцерпны працяў да касьцей
маё цела на змроку употай;
мае песьні на першай вярсьце
сівер раніць калючкамі дроту...

Мо’ скарыцца? Замоўкнуць мо’?
Не!
Не замоўкне душы мае песьня:
узьляціць у блакіт, няжывога скране
і заплача ля бацькаўскіх весьніц.

Прытулюся і я ля разбураных сьцен,
ля курганаў укленчу, схілюся
і мацней запяю,
каб на кожнай вярсьце
чутны голас быў мой Беларусі.

Жнівень 1943

Над сьлядамі шляхоў аджытых

Рассыпайся драбнюткім макам,
ды ня высячэш з муру сьлязы ты...
Золак кроплямі золата плакаў
над сьлядамі шляхоў аджытых.

І як сонца вільготнае потым
усьміхнулася раніцы млява,
акрапіўся халодным потам
неба сьцежак пясок смуглявы.

Пасінелі іскрыстыя росы
у валозе ад церпкай смагі,
нібы поглядам кінуў косым
невядомы дагэтуль магік

ды спыніўся на пляцы места,
як рамізьнік шыракаскулы,
каб ніякіх ад бацькі вестак
не пачулі сіроты вулак.

Завіваўся гарачы накіп
на журботным палёў паркалі...
Золак кроплямі золата плакаў,
а мы вёсны дзядоў гукалі.

1943

Дваццаць пяты

Ні сіла наймітаў, ні блуд, ні звады змоў
ня зганьбяць славы колішняй у час дрыготкі:
ўпісаная яна у схоў тугіх тамоў
гісторыі крывёй гарачай продкаў.

Гартаем сяньня ўсё мы сівізну балон —
адвагі, мужнасьці гады пакут ня засьцяць;
таго, здабыта што, ня звабіць у палон
на’т сіла найвялікшае напасьці.

У громе сяньняшнім зноў пошчак даўніны
стралой імчыцца, не шчапаецца, тужае.
Гудуць над краем змораным званы,
гудуць над усясьветным полымем пажару...

І згадкі з пошчакам імчаць мяне туды
(віецца мройны тор гадоў пражытых),
дзе тхнелі роднаю крывёй дзядоў сьляды,
дзе межы родныя сьлязьмі бацькоў абліты.

Да скібаў, да ральлі зямлі рудой прыляж,
услухайся ў таемны ейны плач, гаворку —
дрыжыць усланая касьцьмі братоў зямля,
у дыме захлынаючыся горкім.

Яна — усчатая цяпер хада падзей —
вядзе ахвярна гнеў наш да адплаты:
і гэта Ён - той векапомны Дзень —
дзень Прыйсьця — Дваццаць пяты.
Ускрэсла Бацькаўшчына ў сьветлы Дзень сьвяты,
і волі сьцяг узьняты быў над родным Краем,
каб ліхадзей -­- злы дух, вятры і золь слаты —
душы і сэрцаў нашых не каралі.