Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

Зьбівае першыя да сонца росы,
йдучы да рыбнага калісь карча...
Яму, дачуўся я, сягоньня млосна,
і ён чамусьці перастаў мурчаць.

Ля вербаў моліцца мая уцеха
і плача, стомленая, ля ракі.
Няўжо бязвусае юнацтва сьмеху
ня ўсьпеніць вёсламі і хваль пругкіх?

Хіба ўпадзе яно у хвалі віру,
і захлынецца непаўторны цьвет?..
Сьціскае грудзі мне бязбожны вырак,
і мой хістаецца, бы цень, шкілет.

Ня першы раз і не апошні, мусіць,
баліць душа, і рады не дасі.
Сьніцёся мне вы, рэкі Беларусі,
і ты, журботная вазёраў сінь.

1933

Ні маністаў, ні зораў

1
Я адзін ля вакна у суворай сяджу камяніцы,
а гадзіна-другая начы — ані шуму, ні шэлесту
лісьця...
Толькі месяц, свавольнік, каб сіні нябеснай
напіцца,
із-за хмаркі, вандроўніцы сьвету, імкнуўся
употайкі выйсьці.

Я адзін ля вакна. Каля сьценаў зыбнуліся цені —
адзіноты і суму пакутнага звыклыя, блізкія
госьці, —
расплыліся і зьніклі у пругкім зялёным мігценьні,
і ў нямой цішыні нятрывалыя нейчыя хруснулі
косьці...

2
Я-ж адзін ля вакна... Скамянелі у позяху
сківіц —
сутарэньняў — набраклыя жаху сьмяротнага
чорныя мязі...
«Да сустрэчы... Бывай... На зьнішчальныя
душы людскія...
І ніколі й нідзе голас нашай крыві не памрэ
й не завязьне».

Я-ж адзін... Каля крат патанулі у мляўкасьці
стомы
нятрывалыя думак пякучых пярэстыя тонкія
ніці...
І грымелі, як звон, у мурох словы дзіўныя:
«Хто мы?»...
Ды маўчалі муры, быццам гром той у сэрца іх
стрэламі выцяў.

3
...Расьцьвіталі сады. Вецер пошчакам скроні
пакратаў;
на чаўнох залатых выплывалі асілкі з-за хваляў
агністых...
Частавалі і рукі сьціскалі, бы роднаму брату,
і да ног дыямантаў, цудоўных, як сонца,
складалі маністы...

На далонях зазьзяў нявыказны, як сполах зарніцы,
цудадзейны вагонь, потым полымем стаўся адразу
гарачым...
На калені упаў, каб той сіле хоць раз памаліцца,
але хорам хрустальны паўстаў і раптоўна
жаданьні зьіначыў...

4
За бяседным сталом заліваліся песьнямі гусьлі,
не змаўкалі ад хмелю далёкіх заморскіх краінаў
музыкі.
А як роскат прыціх і у хораме змрокі вячэрнія
згусьлі,
адплывалі чаўны, асыпаючы зорамі сьлед свой
вялікі...

«Дзе-ж вы, сёстры, браты, засмучоная бедная
маці?...
Я-ж з маленства такі з вамі шчыры і сэрцам вам
заўжды адданы...
Хіба-ж мелі калі мо’ такое багацьце у хаце,
якім сяньня найменшы гасьцямі нязнанымі
шчодра убраны?»...
_________

...Зазьвінелі замкі. Ні маністаў, ні зораў...
Прысуд і кайданы...

1933

У жаўталістую, рудую восень
пакінуў дом свой
і пакінуў Менск.
Пласьмя на мур упала,
засталося
юнацтва,
выпітае у турме.

1933

Жывой крыві жывыя цельцы

Гулі вятры... Тае пары
балюча вытканыя мроі
мурамі глум людскі скарыў,
мячамі радасьць перакроіў.

Трымцелі цяжка на мячах
жывой крыві жывыя цельцы...
І жах начы на тварах чах,
і мы — вязьніц глухіх асельцы.

Маўчалі сьцены камяніц,
бы скамянелы жоўты прывід.
На зябкім полымі брусьніц
туга сукала думак грывы...

_____

Каму паскардзішся, каму?
Каму жывое скажаш слова?
Вазьму лепш плач я перайму
вятроў і звон лістоў кляновых.

Трывожны звон і цяжкі плач,
і вечару суценак руды
на зломе спадаў і няўдач
жыцьця цалуюць сьцежак груды...

1933-1934

Мая родная, любая, кволая...
Іншых слоў для цябе ня маю.
І цяпер між вагнём і полымем
доля цела тваё трымае.

І ты плачаш сьлязьмі гарачымі,
сьлёзы буйныя, як брусьніцы,
ды крывёю — здалёку бачу я —
абмываеш муры вязьніцы.

Ці таму, што пяшчотнай, шчыраю
і гасьціннай такой была ты,
на журботным узьлёце выраю
прыкунежылі сэрца краты?

Расказалі мне хмаркі лёгкія
(падружыліся думкі зь імі),
што упалі на сьцежкі вогкія
майго шляху сьлязьмі тваімі.

Знаю: раны тугой ня выгаю,
большым болем спаўюцца грудзі.
Над сьвятою начамі кнігаю
за цябе я маліцца буду.

Ня журыся! Як месяц выпяты
абдымае чужыя сьцягі, —
тройчы сьлёз сваіх горкіх выпі ты,
каб ня ўпасьці пласьмя ад смагі.