Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

Ня пытайся, мой любы дружа,
як жывецца у краі гэтым.
Буду несьці у сэрцы мужнасьць,
пакуль песьня яшчэ ня сьпета.

1. Жывое праўдзівае слова

Песьціў доўга цябе, шанаваў і сьцярог,
жывіў сумам і песьняй лясною
у часіны крутыя ля чорных дарог,
о, жывое праўдзівае слова!

Прачынайся, малю я, расьці і жыві,
ня згінайся на ворыве новым,
ні на друзе рудым, ні на сьцежках крыві,
о, жывое праўдзівае слова!

Кажным гукам зьвіні над прасторамі ніў,
мчыся ў край мой на хвалях вясновых,
сэрцы братнія стрэламі крыўды пратні,
о, жывое праўдзівае слова!

Пабудзі, падымі і да зораў вядзі
супраць плыні праз пушчы, дубровы.
Волі цемра начы не здалее радзіць,
о, жывое праўдзівае слова!

Песьціў доўга цябе, шанаваў і сьцярог,
жывіў сумам і песьняй лясною
у часіны крутыя ля чорных дарог,
о, жывое праўдзівае слова!

2. Навальніца

На сьцежках крыжавых сустрэлі навальніцу
пасьля гарачыні...
Няўмольная такая,
ішла яна насустрач ветру.
Прыхіліцца
хацелася да дрэва першага.
Над краем
маланка кроіла, сьцінала хмары,
сівыя й чорныя...
Грымелі, чуў я, далі,
і далей —
нечакана,
быццам варам,
хвалі ўлевай стан зямлі абдалі.

Зямлі і неба ня відно было ні сьледу,
і дзесьці захлынаўся жвірам дзікі рогат...
О Божа любы мой!
Каб ведаць гэта ведаў,
ня выйшаў-бы у гэткую нялёгкую дарогу...

І шлях гразкім стаў непрыкметна пад нагамі,
гразкім і коўзкім —
прост’ ні ўзад, ні ўперад...
Ўваччу бел-жоўтымі і чорнымі кругамі
снавалі здані гідкія...
Зірнуў — паглядам зьмерыў
і крыкнуў нехаця, неспадзявана:
— Досыць!
Годзе!
Стаю й дрыжу.
А зблізку голас дзікі:
— Маланка цемру расьсячэ й народзіць
цудоўны дзень,
дзівосны дзень,
вялікі...

І навальніца йшла,
йшла зь пярунамі ў далі,
вятры зьбіваліся, здалося, з тропу.
— Хто спыніць іх?
О, хто?
Хто цемру разгайдае
і спыніць буру весьнюю?
Адчуй мой, Неба, клопат!..

3. Маем сілу і край свой

Праўду кажуць: «Жывем...»
Жыць ня хочам так далей мы.
Хіба-ж лёгка
да сьмерці
быць ліху падлеглымі?
Маем сілу
і Край свой
з блакітнымі далямі,
дык ці варта,
скажэце,
быць белымі нэграмі?
Не...
Зямля — у ярме,
самі — скуты і змораны.
У вязьніцах —
з маленства.
Ні слова ні права нам.
Ўсюды,
вокам ні кінь дзе, —
на сьцежках,
на ворыве
пазяхаюць
у сутаргах
раны крывавыя...
Гэта-ж цела братоў
і сясьцёр
пакалечана
на шляхох крыжавых
нечуванаю вушчуняй...
Што-ж маўчыш,
скажы,
годнасьць мая чалавечая,
калі вецер
зьнішчальны
шалее над пушчамі?
Хіба-ж рук мы ня маем,
вачэй сваіх,
розуму?
Ці мо’ сонца
на небе
ніколі ня бачылі?
О, пара ўжо разьбіць
сілу
сілаю
грознаю,
няхай кат-далакоп
сьлёзы нашы адплача нам.
Права жыць і тварыць
нам гісторыя выдала.
І цяпер,
як ніколі, —
змаганьне упартае.
Мы пазналі цану
маляванага ідала
і чаго
абяцанкі ягоныя вартыя.
Нельга далей скарацца,
ўпівацца прынесеным
і клясьціся
да стомы
чужому у шчырасьці.
Гляньце:
Край наш цудоўны расьпялі
й павесілі
на крыжы апляваным...
Як зьдзек такі вынесьці?
Чую голас братоў:
«Жыць ня хочам так далей мы.
Хіба-ж лёгка
да сьмерці
быць ліху падлеглымі?
Маем сілу
і Край свой
з блакітнымі далямі,
дык ці варта,
скажэце,
быць белымі нэграмі?»